Minstens 63.000 migranten gestorven of vermist in tien jaar
Het afgelopen decennium zijn elk jaar zeker zesduizend migranten gestorven of verdwenen. En dat is maar het topje van de ijsberg. De dodelijkste grens ter wereld blijft de Middellandse Zee.
Migratie is een dodelijk fenomeen. Tussen 2014 en 2023 stierven of verdwenen minstens 63.285 vluchtelingen en migranten tijdens hun tocht naar een ander land. Verdrinking was daarbij de belangrijkste doodsoorzaak. Geen plek op aarde was dodelijker voor migranten dan de Middellandse Zee. Minstens 28.854 mensen haalden de oversteek niet. Een derde van de slachtoffers is afkomstig uit Sub-SaharaAfrika. Dat blijkt uit data van de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM).
Het aantal van 63.285 vermisten en doden dat de IOM heeft becijferd is maar het topje van de ijsberg. Heel wat boten die vergaan, worden nooit geregistreerd. Jeeps vol wanhopige mensen in de woestijn kunnen verdwijnen zonder dat de passagiers ooit de statistieken halen. Ook over de precieze identiteit van de slachtoffers is relatief weinig geweten. Bij meer dan 37.000 doden en vermisten is er geen informatie beschikbaar over hun geslacht of leeftijd. Ook zijn er wellicht meer vrouwen en kinderen gestorven dan uit de cijfers blijkt. Dat komt omdat de IOM (een VN-orgaan) zich alleen op overheidsbronnen, berichtgeving van ongelukken in de media en verslagen van ooggetuigen of hulporganisaties baseert. Die gegevens tonen maar een fractie van wat er zich afspeelt aan de grenzen.
Dodelijkste jaar
Het beeld is daarom niet minder onthutsend. De cijfers van IOM tonen hoe het dodental de laatste jaren opnieuw toeneemt. Met 8.541 vermisten en doden werd 2023 het dodelijkste jaar sinds het begin van de telling. In 2023 waren er alleen
Heel wat boten die vergaan, worden nooit geregistreerd. Jeeps vol wanhopige mensen in de woestijn kunnen verdwijnen zonder dat de passagiers ooit de statistieken halen
al op de Middellandse Zee minstens 3.105 doden en vermisten. Drie jaar eerder ging het om half zoveel mensen.
En 2024 is op weg om even dodelijk te worden, hoewel het aantal aankomsten (16.818) significant lager ligt dan in dezelfde periode vorig jaar (26.984).
Het project Missing Migrants van de IOM begon in 2013 nadat er voor de kust van Lampedusa twee vluchtelingenboten waren gezonken, waarbij minstens 359 mensen omkwamen. Met de steun van Zwitserland, Duitsland en GrootBrittannië stelde de IOM een groep rapporteurs aan die de slachtoffers wereldwijd in kaart moest brengen. Het gaat dus ook om ZuidAmerikanen die via Mexico naar de Verenigde Staten vluchten of Rohingya uit Myanmar die zich aan de oversteek van de Andamanse Zee of de Golf van Bengalen wagen.
Militair bewind
Van de geïdentificeerde doden is het grootste deel afkomstig uit Afghanistan, Myanmar en Ethiopië. Dat zijn stuk voor stuk landen met een militair bewind, die hun pijlen op minderheden richten. In Ethiopië bijvoorbeeld woedt er, twee jaar na het Tigray-conflict, opnieuw een bloedige burgeroorlog met honderden doden boven op de 600.000 mensen die er al zijn omgekomen.
Slechts een fractie van de migranten en vluchtelingen waagt zich aan de oversteek naar Europa via smokkelnetwerken. Die smokkelnetwerken worden almaar dodelijker. Vorig jaar legde De Standaard bloot hoe er in 2023 naast de Libië-route een nieuwe migratieroute ontstond via Tunesië. Tussen juni 2022 en mei 2023 waren er 136.000 irreguliere aankomsten in Italië, hoger dan tijdens de piekjaren van de migratiecrisis.
Een nieuwe deal tussen de Europese Unie en de autocratische Tunesische president Kais Saied moest de route sluiten. Aanvankelijk leidde die juist tot meer migratie en meer doden. Ondertussen lijkt Saied de smokkel succesvoller te bestrijden en daalt het aantal migranten uit Tunesië opnieuw. Al blijft het aantal doden hoog.
De Tunesische kustwacht vond de voorbije dagen minstens elf aangespoelde lichamen van migranten dichtbij de kuststad Sfax. Begin februari stierven er minstens dertien Soedanese migranten en raakten er nog eens 27 vermist bij een schipbreuk voor de Tunesische kust. Slechts twee opvarenden overleefden de schipbreuk.