Deelname aan EK voetbal biedt Oekraïne kansen
De oorlog weegt op het Oekraïense nationale elftal, maar is ook een belangrijke stimulans, nu het deze zomer naar het EK voetbal mag. “Dit is een geweldige kans om een boodschap uit te sturen.”
“Deze overwinning is voor ons volk en voor onze strijders”, zei de Oekraïense aanvaller Viktor Tsygankov meteen na de wedstrijd, die dinsdag in het Poolse Wroclaw plaatsvond. “Niet wij zijn de helden, maar jullie. Zonder jullie konden we vandaag niet eens spelen.” Tsygankov scoorde de gelijkmaker tegen IJsland, waardoor Oekraïne een ticket voor het EK in Duitsland beet heeft.
Het uitvoerige bedanken van de Oekraïense soldaten is geen toeval, zegt de Brits-Oekraïense voetbaljournalist en -podcaster Andrew Todos. “Leger en voetbal gaan tegenwoordig hand in hand in Oekraïne. Om een wedstrijd in Oekraïne te kunnen spelen, heb je
de toestemming van het leger nodig. Zonder de soldaten die hun levens opofferen aan het front zou er helemaal niets mogelijk zijn.”
“De spelers weten dat”, gaat Todos verder. “Veel supporters van hun clubs dienen in het leger.” De voetballers hoeven niet te vechten aan het front, en wenden hun populariteit aan om het leger te steunen. “Ze zamelen geld in via allerlei acties, waarmee de soldaten dan wapens en drones kunnen kopen.”
De oorlog weegt niet alleen op de nationale ploeg, maar ook op de Oekraïense Premjer Liha. Ploegen als Sjachtar Donetsk en Zorja Loehansk, met thuisbasis in het bezette oosten van het land, spelen al sinds 2014 geen echte thuiswedstrijden meer. Meteen na de Russische invasie was het zelfs even helemaal afgelopen met competitievoetbal in Oekraïne. Toen de krijgskansen in april 2022 leken te keren, drong de overheid – inclusief president Volodimir Zelenski – erop aan om voetbal weer mogelijk te maken.
Voor elke wedstrijd weerklinkt sindsdien het volkslied, supporters zijn pas sinds dit voorjaar weer beperkt toegelaten. Ook op het veld zijn de gevolgen van de oorlog zichtbaar. “Voor de oorlog hadden we het beste veld van Oekraïne”, vertelde de voorzitter van tweedeklasser Desna FC in november aan de Britse radiozender Talksports. “Tegenwoordig kun je er aardappelen op planten.” Af en toe worden wedstrijden onderbroken door luchtalarm.
De EK-kwalificatie is een flinke opsteker voor het land. Het is het eerste grote toernooi voor de Oekraïners sinds de Russische inval, nadat een owngoal tegen Wales hun in 1922 een deelname aan het WK in Qatar gekost had. “Dat was dramatisch, een dubbele gemiste kans”, meent Todos. De Oekraïeners zagen hun sportieve ambities gefnuikt, en konden het WK bovendien niet aangrijpen om aandacht voor de oorlog te vragen.
Op het EK belandt Oekraïne in een groep met België, Slowakije en Roemenië. Dat is geen onhaalbare kaart, integendeel, met Premier League-sterren als Michajlo Moedryk en Oleksandr Zintjsenko.
Hun sportieve prestaties zullen in elk geval de spotlights moeten delen met de oorlog. Daar zullen de spelers wellicht niet rouwig om zijn. “Voetbal is zo krachtig als sport, het is een geweldige kans om een boodschap te sturen aan de rest van de wereld”, zei kapitein Zintsjenko al in november. Todos ziet de EK-deelname als een mogelijke manier om de toenemende oorlogsmoeheid in Europa te bestrijden: “Oekraïne kan de oorlog zo weer onder de aandacht brengen.”
“Deze overwinning is voor ons volk en voor onze strijders” Viktor Tsygankov Oekraïense international