Je bent geen loser als je een compromis sluit

Onder de 435 leden van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden waren er in 1968 elf vrouwen. Geen van hen was iemand van kleur. Die primeur was voor Shirley Chisholm, een lerares uit Brooklyn, die een dubbel glazen plafond doorbrak. In 1972 waagde ze meteen ook maar haar kans voor de Democratische nominatie voor het presidentschap. U weet dat ze die niet kreeg, anders kende u haar naam wel.

Chisholm, die vocht voor kinderen, vrouwen en minderheden, was niettemin best succesvol. Zo speelde ze een grote rol in de wetgeving over de voedselbonnen, in de VS lang een van de efficiëntste vormen van armoedebestrijding. Jammer dat de makers van de biopic Shirley vooral op die tot mislukken gedoemde presidentscampagne focusten.

Shirley, op Netflix te bekijken, vertelt het verhaal van een bewonderenswaardige vrouw, maar is geen hoogvlieger. Chisholm wordt knap vertolkt door Regina King, maar de film oogt banaal en bevat enkele tenenkrommende scènes, zoals wanneer Chisholm op bezoek gaat in het ziekenhuis waar de uiterst racistische gouverneur George Wallace ligt te herstellen van een aanslag.

Dat er een film over de presidentsrace in 1972 is gemaakt, is nochtans niet onterecht: dat was een boeiende race. De Republikein Richard Nixon was toen vier jaar president en het brede publiek had nog onvoldoende in de gaten hoe hij de democratie ondergroef. Hij was dus de grote favoriet, en bij de Democraten waren er elfendertig kandidaten voor de nominatie – onder wie dus Chisholm. Er waren al evenveel intriges over financiering, over wie welke afgevaardigden zou winnen en over invloed op verkiezingsprogramma’s.

De filmmakers van Shirley vereren hun hoofdpersonage kritiekloos. Ze stellen haar koppigheid – Chisholm bleef doorgaan, zelfs toen ze volslagen kansloos was geworden – voor als een teken van karaktervastheid. En de anderen, die zich geleidelijk achter de Democratische favoriet George McGovern schaarden, worden neergezet als opportunistische slapjanussen. Nochtans was eendracht een goed idee in 1972: alleen zo maakten de Democraten een waterkans om Nixon te onttronen.

Donald Trump is een groter gevaar voor de democratie dan Nixon was, en Biden is net als McGovern in 1972 onpopulair bij grote groepen kiezers die normaal voor de Democraten stemmen. Wie wil vermijden dat de VS een rechtspopulistische autocratie wordt, begint dus maar het best te werken aan Democratische eensgezindheid. Zeker omdat jonge mensen van kleur (vooral mannen) de ‘mannelijke’ Trump vaak prefereren boven de ‘oude, zwakke’ Biden.

Wil deze serie het zwarte kijkerspubliek op Netflix warm maken voor koppigaards die niet willen weten van compromissen of teambelang? Producent Participant Productions lijkt met Shirley eerder progressief jusqu’auboutisme te promoten dan vereniging tegen een groot gevaar. Dat was vast de bedoeling niet, maar het is allicht wel het effect.

Shirley vereert de koppigheid van Chisholm, terwijl eendracht de Democraten meer had geholpen