Dreigt een fusie voor uitgeverij De Bezige Bij?
Auteurs van de literaire uitgeverij De Bezige Bij zijn bezorgd over fusieplannen van WPG Uitgevers (waar De Bezige Bij onderdeel van is) en uitgeversconcern VBK, eigenaar van de literaire uitgeverijen Atlas Contact en Ambo Anthos.
Op het Boekenbal, dat op 15 maart plaatsvond in Amsterdam, deed het gerucht van de fusie tussen WPG Uitgevers en VBK de ronde. Enkele auteurs besloten niet af te wachten en stuurden op 20 maart een protestbrief aan Wiet de Bruijn, algemeen directeur van WPG. De brief was opgesteld door Tommy Wieringa en ondertekend door 29 auteurs. Nadien kregen alle schrijvers die zijn aangesloten bij de Schrijversvereniging van De Bezige Bij de brief met de vraag zich bij het protest aan te sluiten.
“Intussen zijn er al meer dan zestig auteurs die zich tegen de fusie verzetten”, zegt Mark Schaevers, biograaf van Hugo Claus en voorzitter van de Schrijversvereniging van De Bezige Bij, aan de telefoon. Auteurs als Stefan Hertmans, Ramsey Nasr, Jeroen Olyslaegers en Bart Van Loo onderschrijven de breed gedragen kritiek.
“We zijn gealarmeerd en denken dat De Bezige Bij als literaire uitgeverij bij zo’n fusie niets te winnen heeft”, zegt Schaevers.
In de brief aan De Bruijn schrijven de auteurs dat ze begrijpen dat schaalvergroting kostenefficiëntie meebrengt, maar dat ze voor de eigen uitgeverij toch vooral nadelen zien. Schaevers: “In zo’n uitgeversconcern worden bij het nemen van beslissingen geen literaire criteria in acht genomen. Het bijzondere van De Bezige Bij als vermaard literair huis met een Schrijversvereniging zien wij verwateren in een concern.”
Of zoals het in de brief verwoord werd: “Wij vrezen de willekeur van de moloch – in een concern van die grootte zijn we een speelbal van machten waarop we geen enkele invloed kunnen uitoefenen.”
Rode cijfers
“De identiteit van het huis is iets kostbaars,” zegt Wieringa aan de telefoon, “daar moeten we goed op passen. We zijn de rentmeesters voor wie na ons komt. In een concern worden gelijkaardige uitgeverijen nogal gemakkelijk in elkaar geschoven om kosten te besparen, want het wordt bestuurd door mensen die niet per se om de uitgeverijen geven.”
Bij VBK zit onder meer de literaire uitgeverij Atlas Contact. “In het belang van de literatuur kunnen literaire uitgeverijen elkaar beter beconcurreren dan samenwerken”, meent Schaevers. “Zo’n fusie komt de diversiteit van het boekenvak niet ten goede.”
Het is niet de eerste keer dat het rommelt bij De Bezige Bij, die eind dit jaar zijn tachtigste verjaardag in mineur dreigt te vieren. De Amsterdamse uitgeverij had het al langer moeilijk. Volgens de Nederlandse krant NRC daalde de omzet in 2022 met 12 procent, en ook in 2023 werd er fors verlies gemaakt.
Vorig jaar moesten er elf mensen vertrekken. Uitgever Francien Schuursma en directeur Mark Beumer werd de deur gewezen. Die laatste werd vervangen door Romy van den Nieuwenhof, het voormalige hoofd marketing en verkoop. Schaevers: “Vorig jaar zei ceo De Bruijn dat we vooral weer rust moesten vinden en hard moesten werken om de rode cijfers zwart te maken. En meteen daarna gebeurt dit. Deze ommekeer in beleid zonder enig overleg is heel slecht nieuws.”
“Duurzame toekomst"
“We begrijpen dat dit tot enige onrust leidt”, zegt directeur van De Bezige Bij Romy van den Nieuwenhof in een mail aan De Standaard. “Op dit moment zijn er geen concrete plannen (voor een fusie, red.), maar we spreken wel met de directie over een duurzame toekomst voor WPG en dus voor onze uitgeverij. Uiteraard zullen wij op alle mogelijke manieren zorg dragen voor de belangen van onze auteurs, en hen betrekken bij plannen zodra die concreter worden.”
“In een concern van die grootte zijn we een speelbal van machten waarop we geen enkele invloed kunnen uitoefenen” Uit de schrijversbrief die Tommy Wieringa opstelde
VBK laat via zijn persverantwoordelijke weten dat er “op dit moment geen sprake is van een ophanden zijnde fusie tussen WPG en VBK.” WPG-ceo De Bruijn bevestigt noch ontkent de plannen. “Dat ze het niet ontkennen zegt natuurlijk genoeg”, aldus Schaevers.
“Het komt hen niet uit dat het nieuws nu al uitlekt”, meent Wieringa. “Maar als je nu al begint te liegen, dan betekent dat vooral dat je niets goeds van plan bent.”
De Bruijn nodigde het bestuur van de Schrijversvereniging uit voor een gesprek midden april, waarbij ook Van den Nieuwenhof aanwezig zal zijn. “Onze protestbrief is vooral een oproep”, zegt Schaevers. We wilden absoluut duidelijk maken dat een fusie voor ons geen mogelijk scenario is. Formeel zijn wij, de auteurs, niet mee in onderhandeling, maar omdat we gelijkaardige bedrijfsgeschiedenissen kennen, wilden we niet afwachten. Uiteindelijk zullen we wel betrokken worden, want zonder schrijvers is een uitgeverij een lege doos.”