Een voltooid leven, op het einde na
Neen, verbitterd was onze tante Leona allerminst, ook niet toen ze haar 99ste verjaardag naderde en hoopte dat ze die niet meer zou moeten meemaken.
Ze woonde al enkele jaren in een woonzorgcentrum, waar de zorg voorbeeldig was, inclusief vriendelijk personeel. Ze had er goeie vriendinnen, met wie ze elke avond Rummikub speelde. Ze las elke dag De Standaard en belde meteen als de krant een keer niet was bezorgd. Ze las altijd een vuistdikke roman, waarover ze geboeid vertelde – na De draaischijf van Tom Lanoye wilde ze nog eens het huis tonen, even verderop, waar een collaborateur had gewoond die model stond voor een van de personages in de roman. Ook dat deed ze graag, een wandeling maken, ook al zat ze al geruime tijd in een rolstoel. En dan gingen we een (alcoholvrij) pintje drinken op een terrasje. Of ze liet zich nog eens de kerk binnenrijden, want ze is altijd gelovig gebleven.
En toch. Toch nam ze na elk bezoek afscheid met de uitdrukkelijke wens dat het de laatste keer zou zijn dat we elkaar hadden gezien. Voor Leona was het goed geweest. Voor haar mocht het stoppen. Niet omdat ze verkommerde van de miserie, leed onder eenzaamheid, zwaar ziek was of pijn had. Wel omdat ze haar leven simpelweg als voltooid beschouwde: “Ik heb een gelukkig leven gehad, maar nu is het genoeg geweest.” Ze bleef als laatste van haar generatie over, haar zussen en broer had ze allang verloren, sommigen zelfs decennia geleden.
Leona wilde graag zachtjes vertrekken en hoopte al jaren dat ze op een dag niet meer wakker zou worden.
Maar hoezeer haar vrienden, familie en omgeving daarvoor begrip toonden, een menswaardige oplossing was er niet. Als ze al euthanasie had aangevraagd, zou dat een maandenlange procedure hebben betekend met een erg onzekere uitkomst – want zou haar situatie wel gelden als psychisch lijden dat niet gelenigd kan worden?
Dat CM-voorzitter Luc Van Gorp nu het thema aankaart, komt niets te vroeg. Ja, Leona zou een ‘zachte’ vorm van euthanasie zeker overwogen hebben. Dat zou geen vorm van hulp bij zelfdoding geweest zijn, wel een daad van menselijkheid.
Voor Leona komt het debat sowieso te laat. Zij overleed in haar slaap, de dag voor ze 99 zou worden. Het moet voor haar een opluchting geweest zijn. De begrafenisplechtigheid was een viering van haar leven en de maaltijd nadien was meer een deugddoend familiefeest dan een intrieste bijeenkomst. Leona zou dat fijn hebben gevonden – ze bracht de familie haar hele leven samen. Ze had alleen graag de mogelijkheid gehad om dat moment zelf te kiezen, enkele jaren vroeger.