Britse miljardenboost voor defensie zet andere Navo-landen onder druk

De Britten investeren 87 miljard euro extra in defensie. Premier Rishi Sunak wil de Britse economie op een oorlogsleest schoeien en roept de andere grote Navo-landen op om hetzelfde te doen.

De oorlog in Oekraïne heeft de Europese prioriteitenlijst helemaal overhoop gehaald. De roep om grootschalige investeringen in defensie klinkt almaar luider. Vorige maand riep Europees president Charles Michel de lidstaten zelfs op om over te schakelen op een oorlogseconomie. “Het is tijd om zelf verantwoordelijkheid te nemen voor onze veiligheid. We kunnen niet langer op anderen leunen of ons afhankelijk maken van de verkiezingscycli in de Verenigde Staten of elders”, schreef hij in een open brief.

Vooral in de lidstaten die grenzen aan Rusland werd de brief op applaus onthaald. Daar schieten de investeringen in defensie de hoogte in. In Polen stegen de militaire uitgaven vorig jaar met 75 procent. De Finnen deden er de helft bij, bleek deze week uit het jaarrapport van Sipri, het vredesonderzoeksinstituut in Stockholm.

Ook de Britten halen nu de portemonnee boven. Bij een tweedaags bezoek aan Polen en Duitsland kondigde premier Rishi Sunak aan dat het Verenigd Koninkrijk zijn economie op een oorlogsleest gaat schoeien. Volgens Sunak is een van de belangrijkste lessen van de oorlog in Oekraïne dat de militaire voorraden niet groot genoeg zijn. “Onze industrie moet ook sneller de voorraden kunnen aanvullen”, zei hij in Warschau, in aanwezigheid van Navo-baas Jens Stoltenberg.

Plek op Europese toneel

Sunak maakte bekend dat het Verenigde Koninkrijk de komende zes jaar 75 miljard pond (87 miljard euro) zal investeren in zijn defensie. Dat betekent dat het land tegen 2030 2,5 procent van bbp zal besteden aan defensie. Volgens Sunak is het de “grootste investering in de versterking van de Britse defensie in een generatie”. Bedoeling is dat 10 miljard wordt vrijgemaakt om munitie te produceren.

Met de aankondiging geeft Sunak een dubbel signaal. De oorlog in Oekraïne heeft de Britten opnieuw belangrijker gemaakt op het Europese toneel. Na de Brexit zocht het VK opnieuw zijn plek op het wereldtoneel. De brexiteers droomden ervan dat het land geopolitiek weer het voortouw zou nemen, maar dat lukte nauwelijks. Tot de oorlog in Oekraïne het soortelijk gewicht van het VK toch plots deed toenemen. Het Britse leger en de Britse inlichtingendiensten behoren nog altijd tot de best uitgeruste, zeker in vergelijking met de grote EU-landen.

Sunak probeert die koppositie nog te versterken. Niet toevallig zei de Britse premier dat deze investering een standaard zet voor de andere grote Navo-landen. Hij wees er ook op dat de Europese landen zich niet achter de brede rug van de VS kunnen blijven verschuilen. Van bij het begin van de Russische invasie wierp Londen zich op als een van de trouwste bondgenoten van Kiev. Na de VS en Duitsland heeft het VK de meeste militaire steun gegeven aan Oekraïne. Dit jaar zal 3 miljard pond naar Oekraïne gaan, een half miljard meer dan vorig jaar.

Verkiezingen in aantocht

Maar de aankondiging is ook bedoeld voor binnenlands gebruik. Sunak moet dit jaar verkiezingen uitschrijven. Volgens de peilingen zal hij die glansrijk verliezen. Hij moet dus laten zien dat hij een krachtdadige leider is, zeker nu Labour in zijn verkiezingsprogramma belooft dat het ook massaal wil investeren in defensie, ook in de modernisering van het kernarsenaal. Labour wil de defensie-uitgaven optrekken tot 2,5 procent van het bbp, al voegde partijleider Keir Starmer eraan toe dat de financiële toestand van het land dat moet toelaten. Sunak stond daarom ook onder druk van zijn eigen minister van Defensie en van de legertop. Die luidden al langer de alarmbel over de staat van het leger.

De vraag blijft waar al dat geld vandaan moet komen. De Britse economie lijdt nog altijd onder de Brexit. Pas sinds januari is er opnieuw een lichte groei en de regering wil met de verkiezingen in aantocht ook de belastingen verlagen. Maar bij de Conservatieve kiezers zal de aankondiging van Sunak zeker goed onthaald worden. In een recente peiling gaf een meerderheid van hen aan dat ze investeringen in defensie verkiest boven een belastingverlaging.

Sunak wees er op dat de Europese landen zich niet achter de brede rug van de VS kunnen blijven verschuilen