Rwanda-deal duwt migranten naar Ierland, tot Sunaks stiekeme genoegen
Ierland werkt aan een noodwet om illegale asielzoekers meteen te kunnen terugsturen naar het Verenigd Koninkrijk. Door de Rwanda-deal steken meer ‘Britse’ migranten de grens naar Ierland over.
De gecontesteerde beslissing van de Britse regering om vanaf juni illegale migranten naar Rwanda te deporteren – koning Charles heeft de wet vorige week ondertekend – blijft niet zonder gevolgen. De Ierse regering maakt zich zorgen over een toename van migranten die vanuit Noord-Ierland naar de Ierse Republiek trekken. Door de Goede Vrijdagakkoorden mogen daar geen controles plaatsvinden. De open grens deed de Brexit-onderhandelingen eindeloos aanslepen en creëert nu een nieuw probleem: door de Rwanda-deal zoeken meer migranten die illegaal in het VK leven, een ‘veilig toevluchtsoord’ in Ierland, en dus in de EU.
Eind vorige week bond de Ierse regering de kat de bel aan. Volgens minister van Justitie, Helen McEntee (Fine Gael), is naar schatting 80 procent van de mensen die nu asiel aanvraagt de republiek binnengekomen via de landsgrens met Noord-Ierland. Vicepremier Micheal Martin (Fianna Fail) legde de link al expliciet met de Rwandadeal: “Mensen zijn bang geworden om nog in het VK te blijven.”
Protest tegen asielcentra
Ierland is altijd tolerant geweest tegenover nieuwkomers. Maar die openheid is al enige tijd aan het keren. Vorig jaar was er in Dublin gewelddadig protest tegen migranten die geen opvangplek meer vinden. Dat heeft ook te maken met de aanslepende huizencrisis in het land. Er zijn te weinig fatsoenlijke woningen waardoor veel Ieren niet zitten te wachten op vluchtelingen die de schaarse huizen “inpikken”.
Maar ook tegen de bouw van nieuwe asielcentra wordt vaker betoogd. Vorige week moest de politie het waterkanon inzetten tegen relschoppers die in Wicklow, 50 kilometer ten zuiden van de hoofdstad, geen nieuw opvangcentrum willen. En ook politici worden bedreigd. McEntee kreeg onlangs te horen er een bom zou ontploffen bij haar huis. De nieuwe Ierse premier, Simon Harris (Fine Gael), wil niet langer wegkijken. “We moeten maatregelen nemen voor het ondenkbare gebeurt”, zei hij zondag.
Ierland wil er daarom alles aan doen om de migranten die vanuit Noord-Ierland de grens oversteken, zo snel mogelijk terug te sturen. Harris gaf McEntee de opdracht een noodwet te schrijven om dat makkelijker te maken. Er komt spoedoverleg met de Britse minister van Binnenlandse Zaken, James Cleverly. Volgens de Ierse wet is het Verenigd Koninkrijk “een veilig, derde land”, waardoor asielzoekers teruggestuurd kunnen worden. Maar onlangs heeft een Ierse rechtbank dat afgeblokt, waardoor de uitwijzingen zijn gestopt.
Deportatie voor de verkiezingen
In Londen is men stiekem blij met de nieuwe ‘vluchtelingenroute’. Premier Rishi Sunak heeft altijd gezegd dat de Rwanda-wet vooral bedoeld is om vluchtelingen af te schrikken nog naar het VK te reizen. Of een dreigende deportatie nieuwkomers echt tegenhoudt, wordt betwijfeld. Maar wie al illegaal in het land verblijft, lijkt nu toch bang te worden op een vliegtuig richting Kigali te belanden. In een interview bij Sky News kon Sunak zondag niet nalaten dat te beklemtonen. Volgens de Britse premier wordt de Rwanda-deal een voorbeeld voor andere landen.
De Britse regering lijkt ook van plan echt door te pakken. Vanaf maandag zouden, aldus The Guardian, al mensen opgepakt en naar gesloten centra gebracht worden in afwachting van de deportatie naar Rwanda. Het geeft opnieuw aan dat Sunak zwaar wil inzetten op de Rwanda-deal bij de verkiezingen later dit jaar. Sunak wil daar nog altijd geen datum op kleven, maar politieke analisten houden er rekening mee dat hij de Britten al in juli naar de stembus wil roepen. Dan zouden de eerste vluchten naar Kigali vertrokken moeten zijn. Sunak wilde dat scenario zondag niet bevestigen, maar hij ontkende het ook niet.
Politiek overleven
Volgens de Britse premier Sunak wordt de Rwanda-deal een voorbeeld voor andere landen
Voor de premier wordt het sowieso een belangrijke week. Donderdag zijn er lokale verkiezingen. Dat de Conservatieven veel zetels zullen verliezen, staat vast. Maar als de schade binnen de perken blijft, kan dit voor de premier het signaal zijn om niet te lang meer te wachten met de nationale stembusslag. De harde politieacties worden ook gekoppeld aan de lokale verkiezingen. Conservatieve kiezers moeten de indruk krijgen dat de illegale immigratie eindelijk kordaat wordt aangepakt.
Sunak moet vechten voor zijn politiek overleven. Volgens The Times broeden zijn tegenstanders in de partij – en die zijn talrijk – op een plan om hem alsnog te wippen. Als 51 Conservatieve parlementsleden een motie van wantrouwen indienen, moet er gestemd worden. De kans dat Sunak die verliest, is reëel. Vervolgens moet een interim-premier in honderd dagen een aantal beslissingen nemen waarmee de partij naar de kiezer kan trekken. Als de lokale verkiezingen eindigen in een Conservatief bloedbad, komt dat scenario echt dichtbij.