Als broers en zussen elkaars nachtmerrie zijn
Als je eens wist - seizoen 4
Maandagavond op VRT Canvas en op VRT Max
Met deze reeks over ‘siblinggeweld’, een lelijk leenwoord voor misbruik en geweld tussen (plus)broers en (plus)zussen, maakt regisseuse Hilde Van Mieghem de cirkel rond. Eerder belichtte ze oudermishandeling, partnergeweld en kindermisbruik. In de realiteit zijn al die uitingen van intrafamiliaal geweld niet zo helder af te bakenen. Broers en zussen die elkaar geweld aandoen of elkaar seksueel misbruiken, doen dat meestal niet vanuit het niets. Of, zoals psychiater Marc Van Steenkiste het zegt: “Ik geloof niet dat zoiets voorkomt in een normaal, warm gezin. Als je broer je pop kapotmaakt, kun je dat normaal meteen aan je ouders zeggen. In disfunctionele gezinnen is veel meer onzegbaar. Over geweld en misbruik wordt er gezwegen.”
Het geweld wordt het vaakst gepleegd door broers: in drie vierde van de gevallen zijn het broers die zussen geweld aandoen, een kwart speelt zich af tussen broers. Uitzonderlijk gebeurt het ook door zussen.
Het is zeker een verdienste van Van Mieghem dat ze alle kanten van het onderwerp belicht. Er zijn gekwetste volwassenen bij die hun leven niet op de rails krijgen, omdat het trauma nog altijd niet verwerkt is. Anderen hebben het geluk om samen met de ‘dader’ terug te blikken op hun kindertijd, de bron van al het onheil dat erop volgde. Sommige slachtoffers ontdekken dat hun eigen moeder in haar jeugd ook door haar broer misbruikt werd, en dat ze daarom niet zag – of niet onder ogen kón zien – wat er onder haar eigen dak gebeurde.
Het is verdomd harde televisie, maar wel erg noodzakelijk, omdat dit nog een torenhoog taboe is
“Het was niet eens gewelddadig”, zegt een anoniem slachtoffer over het grensoverschrijdende gedrag van haar broer. “Het was meer een evidentie: hij deed het omdat hij het kon doen. Hij wou me klein krijgen, kapotmaken. Het was hij of ik, denk ik. Uiteindelijk zijn we alle twee kapot.”
Een andere vrouw getuigt hoe het geweld levenslang blijft duren, al verandert het mogelijk van vorm: “Mijn moeder verafgoodde mijn broer. Toen mijn vader stierf, werd hij hoofd van het gezin. Ik belde de politie omdat hij op mijn deur bonkte en dreigde. Mijn moeder zei dat ik de stoute was en weg moest. Mijn broer háátte mij. Hij zei: ‘Hang u toch op, jong, spring in het kanaal!’”
Het geweld is één ding, maar dat ouders niet of ongepast reageren, maakt het vele keren erger. Daarom doet het deugd om te zien dat het anders kan. Een moeder vertelt hoe ze op een scène uitkwam die ze niet anders kón interpreteren dan als seksueel geweld tussen haar kinderen. De kinderen verzonnen uitvluchten, de moeder had het kunnen toedekken. Maar dat deed ze niet. Het gezin laat zich nu begeleiden. Het is verdomd harde televisie, maar wel erg noodzakelijk, omdat dit nog een torenhoog taboe is.
Redacteur binnenland