Gazet van Antwerpen Stad en Rand
“De Democraten hebben eerder een nerd dan een celebrity nodig”
Experten stellen zich vragen bij kansen van Oprah Winfrey als presidentskandidaat in 2020
Donald Trump zou een kandidatuur van Oprah Winfrey voor het presidentschap “heel plezant” vinden, zegt hij. Maar als de Democratische tvster het in 2020 echt opneemt tegen de Republikein, maakt ze dan ook een kans? “Ze heeft een hoop kwaliteiten, maar een wereldmacht leiden is daar vooralsnog niet een van”, zegt Victor Vlam, die destijds campagne voerde voor Obama.
De huidige president gelooft er
b niet echt in. “Ik denk niet dat ze zich kandidaat zal stellen”, zei Donald Trump gisteren. “Maar het zou wel heel plezant zijn.” Oprah Winfrey heeft voor de goede orde nog geen formele stappen ondernomen om een campagne voor 2020 te lanceren. Maar haar speech op de Golden Globes heeft haar wél in het debat gekatapulteerd. Bewust of onbewust? Heel bewust, menen de meeste analisten. “Toen Winfrey op het podium klom, wist ze exact hoe haar toespraak geïnterpreteerd en geanalyseerd zou worden”, schrijft Chris Cillizza van CNN.
Haar entourage doet er alleszins weinig aan om de buzz te temperen. Haar speech lokte in 24 uur tijd 220.000 posts op sociale media uit. Progressief Amerika – velen in de Democratische partij incluis – neemt de piste-Oprah uiterst ernstig. Haar vrienden laten in de Amerikaanse media vallen dat ze erg gecharmeerd is door die respons en dat ze de berichtgeving over haar presidentiële speech heel kort opvolgt. Met andere woorden: Oprah heeft haar teen in het water gestoken en de temperatuur gevoeld. En het politieke water is lekker warm. Dus áls Oprah ervoor gaat, gaan de Amerikanen dan ook voor haar?
Stielvrouw
“Ik zou het mooi vinden”, zegt Kristiaan Versluys, professor Amerikaanse cultuur aan de UGent. “Het is zo typisch Amerikaans, hé. Iemand geeft een formidabele speech van negen minuten en ze wordt op een schild gehesen en presidentskandidaat verklaard. En de Democraten reageren enthousiast, natuurlijk. Oprah Winfrey is een indrukwekkende dame, ze heeft een groot gevolg en ze is een zwarte vrouw. Dat zou een enorm statement zijn. Daarbij heeft de partij niemand in de pijplijn zitten die ze kan uitspelen als de natuurlijke uitdager van Donald Trump. Maar of Oprah 2020 een realistisch scenario is? Ik denk het niet. Volgens mij zien ze in de VS precies door Trump in dat politiek ook een stiel is die je moet leren door vele jaren in het gestel te staan.”
En Oprah Winfrey is geen politieke stielvrouw. Ze is actrice, presentatrice, televisie- en filmproducer en baas van haar eigen tvzender. Ze groeide op in armoede, werd opgevoed door haar alleenstaande moeder en zou later 25 jaar lang presentatrice zijn van haar eigen
Het maakte haar miljardair, en ze heeft al jaren hechte connecties met Democraten.
The Oprah Winfrey
Show.
Beenharde campagne
Die contacten en die miljarden zouden haar een stevig voordeel geven in een presidentscampagne. Maar een succesvolle presidentskandidaat heeft meer nodig dan dat alleen, zegt Koen Petersen,
auteur van Einddoel Witte Huis: Hoe de Amerikanen Hun President
Kiezen. “Er zijn vier dingen nodig om te slagen. De eerste twee heeft ze. De bekendheid en het geld. Het derde is een duidelijke visie op waar het met het land naartoe moet. In haar speech heeft ze zich gefocust op vrouwenrechten, haar bredere visie kennen we nog niet. Het vierde ingrediënt heeft ze niet: ervaring in de beenharde politieke campagnewereld. Je tegenstanders fileren je tot op het bot. Ze gaan terug tot je geboorte om te kijken of er geen lijken in de kast zitten. We weten niet of ze daartegen bestand is. En we weten niet of ze zich staande kan houden in debatten over de inflatie of het Midden-Oosten.”
Helemaal gek geworden
Victor Vlam, die jaren in de VS woonde en in 2008 en 2012 campagne voerde voor Barack Obama – trouwens een goeie vriend van Oprah – gelooft het niet. “Als we dit toejuichen, zijn we helemaal gek geworden. Oprah Winfrey is een prima talkshowhost met bakken charisma en ze is een van de meest gewaardeerde vrouwen van de VS. Maar dat kwalificeert haar niet voor het presidentschap. Het is niet omdat de Republikeinen een beroemdheid in het Witte Huis hebben, dat de Democraten daar een andere tegenover moeten zetten. Integendeel. Je hebt een nerd nodig, iemand kundig met visie. Ik denk aan Joe Biden, al wordt die wat oud.”
Politicoloog en Amerikakenner Bart Kerremans van de KU Leuven denkt vooral dat het wat vroeg is om eender wie tot kandidaat te bombarderen. “De officiële kandidaturen komen er pas in het voorjaar van 2019. Maar ik twijfel over haar kansen. Natuurlijk: toen Trump in de race stapte, was ik de eerste om te zeggen dat hij geen schijn van kans maakte. Maar Trumpisme is populisme. Hij sprak verbitterde kiezers aan, mensen die zich door het systeem in de steek gelaten voelden. De groep die Oprah aanspreekt, lijkt mij minder te verleiden door de redenering dat een succesvol tv-figuur ook een succesvol leider zal zijn.”