Econoom Saïd El Majdoub legt systeem uit

“In België leven we niet in het juiste klimaat voor islamitisch bankieren”

WAT IS HET?

“Islamitisch bankieren is een vorm van ethisch bankieren vanuit de islamitische filosofie”, zegt Saïd El Majdoub, econoom en lector aan de AP Hogeschool en tevens spreker op de infosessie van gisteren in Borgerhout. “Die filosofie handhaaft vijf pijlers. Zo is rente ha

ram en dus verboden. Islamitisch bankieren is een vorm van intrestvrij bankieren. De islam verbiedt ook geldvoorgeldtransacties. Geld is een ruilmiddel dat moet worden gedekt door een tastbaar activum of goed. Ten derde kan er niet worden gespeculeerd, waardoor bijvoorbeeld het kopen van bitcoins uit den boze is. Een vierde aspect is het ethische aspect. Een bank mag alleen in ethisch verantwoorde activiteiten investeren, dus bijvoorbeeld niet in de oorlogsindustrie, de alcoholindustrie of in de productie uit kinderarbeid. Tot slot mag er geen situatie van verborgen onrechtvaardigheid bestaan in de relatie tussen klant en bank.”

HOE ZIT DAT IN DE PRAKTIJK?

In theorie allemaal mooi, maar hoever staat het met ‘islamitisch bankieren’ in de realiteit? Laat daar nu net het schoentje knellen. “Er is geen enkele financiële instelling in België die aan islamitisch bankieren doet. Reden daarvoor is ten eerste dat we niet in het ideale maatschappelijke klimaat leven”, zegt El Majdoub. “De publieke opinie in Vlaanderen is niet rijp voor dit alternatief, omwille van de term ‘islamitisch’, terwijl het louter in het verlengde ligt van het ethisch bankieren. Maar belangrijker nog is dat elke bank in relatie staat tot de Europese Centrale Bank (ECB), die volledig gebaseerd is op het principe van intrest. Dat maakt het voor een islamitische bank in Europa moeilijk werken omdat ze een aantal ‘faciliteiten’ niet kan benutten, zoals bijvoorbeeld het lenen van geld tegen intrest om tijdelijke tekorten op te vangen. Interne werkgroepen binnen de ECB bestuderen nu hoe ze daarop een antwoord kunnen bieden.”

WAT ZIJN DE KANTTEKENINGEN?

Maar los van dat alles vallen er wel wat kanttekeningen te maken bij het huidige systeem van islamitisch bankieren, zegt El Majdoub. “Het grote probleem is dat dit systeem eigenlijk het conventionele systeem heeft gekopieerd en er vervolgens een aantal zaken uit verbant. Wil het duurzaam en geloofwaardig zijn, dan moet je eigenlijk vanuit de grond een uniek systeem uitdenken, puur op basis van principes.” Want een van de grote vragen is hoe je als bank winst kunt maken zonder te werken met rente. “Nu wordt er gewerkt met een systeem van toegevoegde waarde. Wil je een huis kopen, dan koopt de bank dat in jouw plaats. Maandelijks betaal je dan een vast bedrag tot je op het einde van de rit eigenaar bent. Bovenop dat bedrag betaal je ook een toegevoegde waarde. Dat laatste omvat de kosten die de bank moet maken om de verkoop rond te krijgen plus een door de bank bepaalde winstmarge. Maar die marge mag niet worden gelinkt aan een rentevoet. Hoe die dan wel bepaald wordt, dat is mij ook niet duidelijk en daar komt dan ook relatief veel kritiek op.”

FOTO RR