Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Steeds meer droge ogen door schermpjes
Droge ogen waren tot voor kort een typisch kwaaltje voor vrouwen op leeftijd, maar door het toenemende gebruik van smartphones, tablets en computers duikt Dry Eye Disease nu ook fors meer bij jongere mensen op. En een behandeling is er (nog) niet.
Aan de Universiteit Antwerpen is een nieuw Europees consortium van internationale wetenschappers boven de doopvont gehouden dat de strijd moet aanbinden met Dry Eye Disease. Want wetenschappers verwachten wereldwijd een spectaculaire toename van het aantal patiënten met deze aandoening, terwijl er alleen tijdelijke lapmiddeltjes bestaan. “We hopen de aanzet tot een echte behandeling te kunnen geven”, zegt professor Koen Augustyns, medicinaal scheikundige bij de Universiteit Antwerpen.
Wat is Dry Eye Disease juist? Koen Augustyns: Bij droge ogen produceer je minder tranen om je oog vochtig te houden, en de tranen zijn bovendien van een verminderde kwaliteit. Daardoor verdampt het traanvocht sneller. Als je ogen uitdrogen, zijn ze meer vatbaar voor ontstekingsreacties, die tot oogschade leiden, wat op zijn beurt het traanvolume verder doet verminderen. Je komt in een vicieuze cirkel terecht. Het is geen levensbedreigende aandoening, maar de mensen die het in een ernstige mate hebben, klagen allen over een serieuze daling van hun levenskwaliteit. Lezen of autorijden wordt moeilijker, je hebt continu jeuk, irritatie of zelfs pijn aan de ogen. Het oog is ten slotte een zeer gevoelig orgaan.
Wat zijn de oorzaken van droge ogen? Leeftijd en geslacht waren tot nu toe belangrijke factoren, waardoor vooral oudere vrouwen de aandoening hebben. Maar het toenemend schermgebruik, het dragen van contactlenzen, luchtverontreiniging en airconditioning, dragen in onze moderne tijd bij aan het feit dat het alsmaar meer voorkomt. Zo zien we het probleem van de droge ogen ook steeds vaker bij jongeren opduiken, als gevolg van het gebruik van smartphone, tablets en computers.
Hoe kun je droge ogen behandelen? Preventie speelt zeker een belangrijke rol. Als de droge ogen te wijten zijn aan schermgebruik, moet je dat verminderen. Laat de ogen geregeld rusten en knipper met de ogen. Door te knipperen, produceert en verspreidt het oog traanvocht. Maar wie lange tijd naar een computerscherm staart, knippert veel minder met de ogen. De klassieke behandeling tot nu toe zijn oogdruppels met kunstmatige tranen. Maar het nadeel is dat dit slechts een zeer tijdelijke bescherming geeft. Die oogdruppels geven zeker een verlichting van de symptomen, maar ze zijn geen fundamentele oplossing voor de ziekte. Patiënten geraken zo nog moeilijk uit die vicieuze cirkel. Er zijn ook oogdruppels met ontstekingsremmende cortisonen. Maar zij veroorzaken veel nevenwerkingen en zijn dus alleen voor korte tijd te gebruiken.
Moet het consortium tot een behandeling komen? Ons consortium bestaat uit zeven partners uit zeven verschillende Europese landen, die elk op hun domein specialist zijn in de problematiek van droge ogen. Dat gaat van mensen die nieuwe scheikundige moleculen ontwerpen die een potentieel geneesmiddel zouden kunnen worden, tot oogartsen die verschillende stoffen in droge ogen proberen te identificeren. Met financiering van Europa rekruteerden we wereldwijd twaalf nieuwe doctoraatsstudenten om vier jaar lang dit onderzoek te doen. Nieuwe geneesmiddelen ontwikkelen duurt veel langer dan vier jaar, maar we hopen toch heel concrete aanzetten voor een nieuwe behandeling te kunnen brengen. HANS OTTEN