De Smurfen zijn big business

Tekenaar Jeroen De Coninck uit Zele over zestigste verjaardag van blauwe mannetjes

F

eest bij De Smurfen, want de blauwe mannetjes bestaan zestig jaar. Jeroen De Coninck (62) uit Zele tekent mee aan de reeks. “Als enige Vlaming tussen Franstaligen. In het begin sprak ik geen woord Frans.”

Peyo (Pierre Culliford) liet De Smurfen in 1958 opduiken als nevenfiguren in het Johan en Pirrewiet-album De Fluit Met Zes Smurfen. Die introductie werd zo goed onthaald dat er in 1959 met een eigen stripreeks werd gestart. Peyo stierf in 1992, maar toen had hij al medewerkers in dienst. Onder hen Zelenaar Jeroen De Coninck, zoon van een kunstschilder uit Baasrode. Hij tekent De Smurfen sinds 1990. “Ik herinner me Peyo als een eenvoudige man en een harde werker”, zegt De Coninck. “Zijn werk stopte niet als hij naar huis ging. Hij nam elke dag tekeningen mee om thuis verder bij te schaven. Peyo benadrukte altijd dat de combinatie van tekst en beeld helder moest zijn. Als een lezer moest nadenken wat we bedoelen, was het niet goed.” Jeroen, die voor een drukkerij werkte in Zele, begon midden jaren tachtig met striptekenen. “Kleine opdrachten voor stripblad Robbedoes en uitgeverij Le Lombard”, zegt hij. “Voor wijlen Bob De Moor (medewerker Hergé, red.) tekende ik een kortverhaal. Op een zekere dag las ik een advertentie van Cartoon Création om smurfen te tekenen. Ik besefte toen niet dat het om een baan bij dé studio van Peyo ging, want die naam zei me niks. Er waren tientallen gegadigden, maar ik kreeg de job. Eén probleem: ik sprak geen woord Frans, wat niet bevorderlijk was als er opmerkingen waren over de tekeningen en men moest uitleggen wat er anders moest.”

Kinderstrip, geen kinderspel

De Smurfen is een kinderstrip, maar de verhalen bedenken en maken is geen kinderspel. “Gelukkig moet ik me niet ontfermen over de scenario’s. Dat doen Alain Jost en Luc Parthoens. Verder moeten alle personages hun karakter behouden. Je kan geen grote veranderingen in je eentje doorvoeren. Alle synopsissen worden voorgelegd aan de directie, maar slechts zelden stelt die een veto. In Een Kind Bij De Smurfen, de eerste Smurfenstrip die ik destijds maakte, stond in het oorspronkelijke scenario dat het kind Gargamel was. Daar staken ze een stokje voor.” De Smurfen zijn big business. Grote filmproducties in Hollywood, pretparken in Dubai, Maleisië, de VS en Rusland, een pak merchandising… Wereldwijd zouden De Smurfen ruim 3 miljard euro waard zijn. Toch is de tekenstudio in het Waals-Brabantse Genval, van waaruit Peyo’s kinderen Thierry en Veronique Culliford het bedrijf leiden, bescheiden. “Er loopt hier echt niet zo veel volk rond hoor”, lacht Jeroen. “Ik denk dat

JEROEN DE CONINCK Tekenaar De Smurfen ‘‘Je mag rekenen dat we met een album negen maanden zoet zijn. Aan een halve pagina werk ik een hele werkdag.’’

er bij Hec Leemans (FC De Kampioenen en vroeger Bakelandt, red.) meer mensen in dienst zijn. De afgelopen jaren maakte ik de albums om en om met Alain Maury, Pascale Garray (die vorig jaar onverwachts stierf, red.) en ook Philippe Delzenne heeft nog meegewerkt. Hij tekent nu Jommeke.”

Solowerk

Meestal werkt een tekenaar alleen aan een album. “Als we toch samenwerken, is dat omdat we in tijdnood komen. Normaal gezien kan een doorsnee lezer niet zien dat er verschillende tekenaars aan een album hebben gewerkt. De echte kenners en wijzelf zien dat wel aan kleine details. Om die verschillen zo min mogelijk te laten opvallen, nemen we telkens elk twee pagina’s voor onze rekening. Als ik pagina 2 en 3 teken, dan tekent mijn collega pagina 4 en 5. Zodoende kun je nooit het werk van twee tekenaars tegelijk zien als je de strip openslaat.” Veel striptekenaars werken tegenwoordig met de computer. De ouderwetse manier van tekenen met potlood, Oost-Indische inkt, penselen en tientallen potjes verf om in te kleuren, is verleden tijd. “Al maken wij nog wel de schetsen met potlood op papier. Ook het inkten doen we nog zoals vroeger. Maar we beschikken ook over tablets om op te tekenen. Dat is handig als je moet vergroten of verkleinen. En terwijl we vroeger soms aan de slag moesten met fotokopieën, scannen we die nu in. Dat spaart veel tijd uit.”

Losse opdrachten

Deze week werkte Jeroen in de studio in Genval, maar dat is niet altijd zo. “Aan een album kan ik perfect thuis werken. Dat bespaart me veel tijd, want het is toch een uurtje rijden. Je mag rekenen dat we met een album negen maanden zoet zijn. Aan een halve pagina werk ik een hele werkdag. Maar behalve de albums werken wij ook aan allerlei losse opdrachten en daarvoor moeten we wel naar Genval.” Denk dan vooral aan tekeningen voor op de covers van dvd’s en cd’s, kleding of advertenties. Ook aan de tekenfilms van De Smurfen werken de tekenaars soms mee. “Momenteel werken we aan de voorbereiding van een grote expositie, die later dit jaar opent. Daarvoor zijn grote meterslange panelen nodig met tekeningen op. We maken die gelukkig niet op ware grootte, maar het moet natuurlijk wel getekend worden.” Dit jaar verschijnt er ook een nieuw Smurfenalbum. “In november heb ik het album Les Schtroumpfs et le dragon du lac afgerond, het 37ste in de reeks. De strip verschijnt in april in Frankrijk en Wallonië. Ondertussen wordt het album ook vertaald. De Nederlandstalige versie komt in de loop van de zomer uit.”