Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Luchtvervuiling: heel Vlaanderen in alarmzone
De luchtvervuiling in Vlaanderen is erger dan gedacht: tot in de kleinere gemeenten worden de Europese normen voor stikstofdioxide overschreden. De enige manier om snel de lucht weer wat properder te krijgen, is massaal diesel bannen.
Er is geen ontsnappen aan. Niet alleen in Antwerpen, Brussel of Gent, maar in zowat alle Vlaamse steden en gemeenten zijn er straten waar de gemiddelde jaarconcentratie van stikstofdioxide (NO2) de Europese grenswaarden overschrijdt. NO2 wordt vooral uitgestoten door diesels en geeft een goede indicatie van luchtvervuiling door verkeer. Officiële metingen toonden eerder al aan dat in twee Antwerpse meetstations de Europese grenswaarde werd overschreden. Vlaanderen werd daarvoor door Europa op de vingers getikt en moest eind vorig jaar een plan met maatregelen voorleggen om onder de Europese drempel te geraken. Uit een nieuw luchtkwaliteitsmodel dat de Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek (VITO) ontwikkelde in opdracht van de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM), blijkt nu dat er in zowat elke Vlaamse gemeente zones zijn waar we in het rood gaan.
Dieselgate
“Dit bevestigt wat we met indicatieve metingen al vaststelden”, zegt Frans Fierens, luchtspecialist van de VMM en directeur van de Intergewestelijke Cel voor het Leefmilieu (IRCEL). “De nieuwe kaarten houden ook rekening met street canyons, smalle straten met bebouwing waardoor de vuile lucht blijft hangen. Mocht je een meetstation zetten in straten die het model rood inkleurt, dan is er kans op een overschrijding van de NO2-norm. In de donkerrode straten is dat bijna zeker het geval.” Er werden nieuwe kaarten gemaakt voor NO2, voor dieselroet en voor fijn stof (PM2,5 en PM10). Vooral voor het verkeersgerelateerde NO2 en dieselroet zijn de verschillen tussen het oude en het nieuwe model frappant. Zelfs in kleinere stad als Turnhout lichten de hoofdaders rood op. Het goede nieuws is dat de waarden verder weg van de drukke baan meteen weer zakken. Vlaanderen is één groot verste- delijkt gebied, waardoor het hele grondgebied in de alarmzone zit. Niet alleen in stads- en gemeentekernen, maar ook op de steenwe- gen ertussen gaan de waarden in het rood. Dat is vooral een gevolg van dieselgate, zegt Fierens. “Ja- renlang hebben we vastgehouden aan een fiscaal gunstregime voor diesel om de klimaatdoelstel- lingen te kunnen halen (diesel stoot minder CO2 uit dan benzine, red.). De autofabrikanten be- weerden bovendien dat dieselwagens schoner werden. Maar sinds het sjoemelschandaal weten we dat nieuwe dieselmotoren in realistische rijomstandigheden amper minder NO2 uitstoten.”
Drastische inspanningen
De enige manier om snel de lucht weer wat properder te krij- gen, is massaal diesel bannen, zegt Fierens. “Hoe gaan we dat op korte termijn doen? Wat doe je als er een drukke steenweg door je gemeente loopt? Of neem Ant- werpen, met al die plekken die donkerrood kleuren. Dat zal dras- tische inspanningen vergen.” Het voordeel van de nieuwe kaarten: het plaatje laat weinig aan de verbeelding over. “Over de impact van verkeer in Vlaanderen valt niet meer te discussiëren’, zegt Joke Schauvliege (CD&V), de Vlaamse minister van Leef- milieu die de opdracht gaf om het model te verfijnen. “De nieuwe kaarten geven overheden een ob- jectieve basis om maatregelen te nemen.”