Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Poetins kok en internettrollen
Zo probeerde Rusland de verkiezingen in Amerika te saboteren
Dat vaststaat dat Russen de Amerikaanse verkiezingen probeerden te saboteren, verbaast niemand nog. De schaal waarop wel. Speciaal procureur Mueller onthult details over de informatieoorlog door “Poetins kok” en co.
“De Russische inmenging in de Amerikaanse verkiezingen staat onweerlegbaar vast”, zegt de nationaal veiligheidsadviseur van de Amerikaanse president. Robert Mueller, de speciale aanklager die het onderzoek leidt naar de bemoeienissen van Russen, schreef een 37 pagina’s tellende aanklacht waarin hij dertien Russen en drie organisaties in staat van beschuldiging stelt.
Tot hiertoe beweerde Trump steevast dat de Russische inmenging fake news was. Dat kan hij niet langer volhouden, dus keert hij zijn kar. Hij tweette: “Ik heb nooit gezegd dat Rusland zich niet met de verkiezingen bemoeide. Ik zei: het kan Rusland zijn of China of een ander land of het kan een genie van 400 pond zijn dat in bed zit en met zijn computer speelt.” Trump herhaalt dat er van samenzwering met zijn campagneteam geen sprake is en ook de Russische autoriteiten blijven elke betrokkenheid ontkennen.
Van de dertien hoofdpersonages in dit onfrisse verhaal is Yevgeny Prigozhin de bekendste. En dat brengt ons wel heel dicht bij de Russische president: zijn bijnaam luidt niet voor niks “de kok van Poetin”. Hij begon ooit een hotdogkraam en wist zich snel op te werken op de culinaire ladder. Poetin was een fervente bezoeker van zijn restaurants. Later verzorgde hij staatsbanketten. Volgens de aanklacht financierde Prigozhin de activiteiten van het schimmige Internet Research Agency. Dat bedrijf van internettrollen begon in 2014 met het zogenaamde Translator Project. Uit documenten van medewerkers blijkt dat ze “Amerikanen viseerden” en “een informatieoorlog tegen de VS” wilden voeren. De Internet Research Agency telde honderden werknemers en spendeerde maar liefst 1,2 miljoen dollar per maand aan het Translator Project.
Clintonlookalike
Volgens het onderzoek van Mueller had een cluster van bedrijven gelinkt aan de Internet Research Agency als doel wantrouwen op te wekken tegenover de presidentskandidaten en het politieke systeem in het algemeen.
Voor de geheime operatie zijn honderden e-mailadressen, bank- en PayPal-rekeningen gekraakt. De betrokken Russen stalen de identiteit van echte Amerikaanse burgers en vonden fictieve Amerikanen uit. Onder die valse identiteiten maakten ze contact met campagnemedewerkers van Trump. Russische spionnen reisden in het geheim af naar Amerika waar ze zich voordeden als Amerikanen en politieke activisten contacteerden en informatie verzamelden. Ze betaalden Amerikanen om aan verkiezingsrally’s deel te nemen (onder meer een Clinton-looka-like die in een gevangenisuniform in een kooi zat tijdens een optocht) en zetten zelf ook pro-Trump rallies op. Maar hét slagveld vond plaats op sociale media. Ze leasden computerservers in de VS om hun Russische achtergrond te verbergen en deden zich voor als Amerikaanse activisten op Facebook, Instagram en Twitter. Daar maakten ze honderden valse accounts aan en wisten ze hashtags te creëren die viraal gingen.
De Russen focusten op minderheidsgroepen om met onderwerpen als immigratie, religie en het protest van de zwarte gemeenschap verdeeldheid te zaaien. Ze riepen ook op om op Clinton te stemmen, tenminste als je het heel letterlijk neemt. Maar eigenlijk wakkerden ze antimoslimgevoelens aan bij mogelijke Trumpstemmers met Facebook-advertenties als “Steun Hillary. Red Amerikaanse moslims”.
126 miljoen Amerikanen bereikt
Drie jaar lang duurde het uitgekiende complot om politieke onrust te voeden, Clintons campagne te beschadigen en de kandidatuur van Trump te steunen. Rest de vraag of deze operatie erin is geslaagd de kiesresultaten te beïnvloeden. Zoiets is moeilijk te bewijzen. Maar het is wel duidelijk dat de Russen erin zijn geslaagd een groot “publiek” aan te spreken. Alleen al op Facebook zouden ze met hun posts 126 miljoen Amerikanen hebben bereikt. Namen op het allerhoogste niveau ontspringen (voorlopig) de dans. De aanklacht plaatst noch Trump, noch Poetin op de beschuldigdenbank. Maar Muellers onderzoek gaat onverminderd verder.