Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Fietsostrades: driemaal minder roet, 20% minder fijn stof dan op gewone route
Jelle Hofman fietste met zijn mobiel meetstation op de fietsostrade Antwerpen-Mechelen en het fietspad aan de Prins Boudewijnlaan. Dat blijkt uit het onderzoek van bio-ingenieur Jelle Hofman van de Universiteit Antwerpen. Uitgerust met een AIRpack, een rugzak met meetapparatuur, fietste hij tussen januari en maart 2017 zijn dagelijkse woon-werktraject van Kontich naar Antwerpen tijdens de spits. Afwisselend koos hij veertig keer voor een traject via de fietsostrade Antwerpen-Mechelen langs de treinsporen, veertig keer ging het via een iets korter traject langs onder meer de Prins Boudewijnlaan met veel autoverkeer. Het mobiel meetstation mat de concentraties aan roet, ultrafijn stof en zware metalen.
De luchtkwaliteit verschilt aanzienlijk tussen beide verkeersassen. Zo ligt de roetconcentratie op het fietspad van de Prins Boudewijnlaan bijna driemaal hoger dan op de fietsostrade, er werd 20% meer ultrafijn stof gemeten, en verhoogde concentraties van zware metalen. Op de fietsostrade was er alleen meer molybdeen, dat afkomstig is van de spoorlegeringen.
Ultrafijn stof in hersenen
“Van roet, ultrafijn stof en zware metalen is bekend dat ze een negatieve invloed op de gezondheid hebben”, zegt bio-ingenieur Hofman. “De Wereldgezondheidsorganisatie bestempelt roet als kankerverwekkend, terwijl blootstelling aan ultrafijn stof onder meer leidt tot cardiovasculaire en respiratoire problemen. Bovendien zijn de ultrafijne deeltjes zo klein dat ze via de longen in het bloed worden opgenomen en zelfs tot in de hersenen worden getransporteerd.”
Jelle Hofman Bio-ingenieur
Is het wel gezond om te fietsen in een stedelijke omgeving of op drukke verkeersassen? “Een fietser op een drukke verkeersas krijgt een hogere dosis binnen dan een automobilist, omdat de fietser meer lucht inademt”, zegt de bioingenieur. Maar fietsen blijft hoe dan ook beter dan in de wagen zitten. Globaal is de positieve impact van fietsen op de gezondheid veel groter dan de inname van schadelijke stoffen.” De positieve impact is er niet enkel op de fietsostrades. Het onderzoek van Hofman bevestigt De twee routes van Hofman. Rechts de fietsostrade, met de rode stip (5) in Mortsel: hoge concentraties veroorzaakt door de wekelijkse markt.
ook de grote impact van hoge bebouwing en van de afstand tussen een fietspad en drukke verkeersassen. “Een parkje bijvoorbeeld resulteert onmiddellijk in verlaagde concentraties, terwijl de concentraties bij drukke kruispunten de hoogte inschieten.”
“De luchtkwaliteit is ook afhankelijk van diverse factoren, zoals onder meer het weer, maar deze studie toont aan dat we gedeeltelijk kunnen ‘ontsnappen’ aan luchtverontreiniging door drukke verkeersassen te mijden. Om die reden pleiten we voor verdere investeringen in dit soort trajecten en in fietsinfrastructuur die gescheiden wordt van het autoverkeer. De fenomenen zijn bekend, maar er wordt nog te weinig rekening mee gehouden bij de stadsplanning.” Opmerkelijk: op één plek op de fietsostrade komt de concentratie ultrafijn stof overeen met de waarden aan een druk kruispunt. De wekelijkse markt in Mortsel treft schuld. “De pieken worden veroorzaakt door onder meer wafel- en kippenkramen”, zegt de bioingenieur. Autoverkeer is dus niet de enige boosdoener. “Diverse bronnen produceren ultrafijn stof.”
“Een parkje bijvoorbeeld resulteert onmiddellijk in verlaagde concentraties.”