Autoluwe stad makkelijker gezegd dan gedaan

Auto uit stad weren is makkelijker gezegd dan gedaan: kosten voor extra tramlijnen alleen bedragen al honderden miljoenen

De reacties op het plan van de partij Groen om de Antwerpse binnenstad autoluw te maken, zijn erg verdeeld. De Vlaamse Automobilisten Bond (VAB) en de Fietsersbond reageren redelijk tot zeer positief. N-VA en Open Vld breken het plan helemaal af.

Als Groen na de Antwerpse gemeenteraadsverkiezingen van 14 oktober aan de macht komt, zal ze de Antwerpse binnenstad autoluw maken.

De binnenstad is het hele gebied tussen de Leien en de Schelde. Er mogen dus geen auto’s meer in, behalve bewoners die een bewonerskaart hebben of leveranciers die goederen moeten lossen en laden. “Bezoekers van de stad moeten hun auto elders achterlaten. Ze kunnen met het openbaar vervoer of met de fiets naar de stad komen”, zegt Wouter Van Besien, de lijsttrekker voor Groen bij de Antwerpse gemeenteraadsverkiezingen. “We willen ook de centra van de districten en alle schoolomgevingen autoluw maken.”

De Vlaamse Automobilistenbond (VAB) is gematigd tevreden over het plan. “Doorgaand verkeer hoort niet thuis in een stadscentrum”, zegt Maarten Matienko, woordvoerder van VAB. “Het autoluw maken van straten kan de leefbaarheid ook ten goede komen. Maar het plan van Groen moet wel gedoseerd worden toegepast. ’s Avonds kan het nuttig zijn om toch nog auto’s toe te laten in de binnenstad, zodat de horeca kan floreren.” Groen wil ook parkeerplaatsen op de openbare weg laten verdwijnen, zodat er meer ruimte komt voor fietsers en openbaar vervoer. “Bewoners zullen voor hun auto een staanplaats in een parkeergarage kunnen huren. Er zal plaats genoeg zijn als bezoekers niet meer met hun auto in de binnenstad moeten zijn”, zegt Wouter Van Besien. Maarten Matienko vindt dat een goed idee. “Zolang bewoners die plaats in een parkeergarage tegen een betaalbaar tarief kunnen huren”, zegt hij.

Maar VAB heeft ook kritiek op het plan van Groen. De partij wil bijvoorbeeld auto’s verbieden om fietsers in te halen in straten waar nu een zone 30 geldt. Daar is Matienko niet voor te vinden. “Het is niet haalbaar. Je kunt de auto niet altijd en overal weren. Er moet vooral een duidelijke scheiding zijn tussen het fietspad en de autoweg”, zegt Matienko.

Openbaar vervoer verbeteren

Wouter Van Besien beseft dat zijn radicale keuze voor het openbaar vervoer als alternatief voor de auto, niet haalbaar is als de kwaliteit van dat openbaar vervoer niet grondig verbetert. “Wij nemen geen maatregelen die mensen in problemen brengen”, zegt Van Besien. “Wij koppelen ons plan dus aan een verbetering van het openbaar vervoer. Die is onvermijdelijk.” Zeggen dat de auto weg moet uit de binnenstad, is dus een pak makkelijker dan het plan uitvoeren. Het is de Vlaamse regering die beslist welke investeringen bus- en tram- maatschappij De Lijn mag doen. Als Groen zijn plan wil uitvoeren, moet de partij in 2019 dus ook minstens in de volgende Vlaamse regering geraken.

Het beleidsplan van Groen voor dat beter openbaar vervoer is wel klaar en duidelijk. “Wij willen nieuwe tramlijnen bouwen en bestaande tramlijnen verlengen”, zegt Wouter Van Besien. “Er moet bijvoorbeeld een nieuwe sneltramlijn komen vanuit Antwerpen naar Wilrijk, Aartselaar en Boom én een nieuwe sneltramlijn die parallel loopt met de E313 en de E34 tot in Oelegem.”

“We willen de tramlijnen ook doortrekken naar de woonkernen in de rand van de stad én we willen een tram op de Scheldekaaien.” Dromen mag, maar de realisatie van die plannen kost een aardige duit. “Een tramlijn kost gemiddeld

10 à 12 miljoen euro per kilometer”, zegt Tom Van De Vre-ken, woordvoerder van De Lijn Antwerpen. “Het exacte bedrag hangt af van het traject en mogelijke obstakels zoals autosnelwegen en waterwegen.”

Een nieuwe tramlijn tussen Antwerpen en Borsbeek zou dus al snel

100 miljoen euro kosten. En het duurt ook enkele jaren voor de tramlijn er ligt. “Voor de eerste spade in de grond kan worden gestoken om een nieuwe tramlijn aan te leggen, is er heel wat studiewerk nodig”, zegt Van De Vre-ken. “Daarna volgt een vergunningsprocedure. Er zijn wel al studies uitgevoerd over tramlijnen naar onder meer Beveren, Wilrijk en Kontich.”

Nachttrams en -bussen

Van Besien wil dat De Lijn ook ’s nachts gaat rijden. Volgens Tom

Van De Vreken is dat haalbaar, maar dan moeten er – opnieuw – veel centen komen. “De trams rijden nu op werkdagen van ongeveer 5u ’s ochtends tot 1u ’s nachts”, zegt Van De Vreken.

“De hele nacht blijven rijden heeft zijn prijs. Nachtwerk is duurder dan overdag. Er zijn ook extra chauffeurs nodig.”

“Door trams en bussen ’s nachts te laten rijden, bied je wel een verkeersveilig alternatief. Het is nu de vraag hoeveel interesse er voor een nachtdienst is. ’s Nachts zijn er, toch zeker in de week, veel minder mensen op de baan. Om te weten hoe groot de mogelijke interesse hiervoor is en op welke trajecten en momenten extra aanbod aangewezen kan zijn, is nog verder onderzoek nodig.”

Groen wil ook de fietsinfrastructuur sterk verbeteren. “We willen een twintigtal fietssnelwegen aanleggen vanuit alle hoeken van de stad”, zegt Wouter Van Besien. “Op deze fietssnelwegen liggen brede, vrijliggende fietspaden met kruisingen onder of boven het straatniveau. En ze lopen door tot het centrum van de stad.”

“We willen ook een nieuwe fietsen voetgangersbrug over de Schelde bouwen. En we voorzien een fietstunnel tussen het Noordkasteel en Sint-Annabos op Linkeroever.” De Antwerpse afdeling van de Fietsersbond hoort het graag. “De combinatie van een betere fietsinfrastructuur en het autoluw maken van de binnenstad, zal de veiligheid verhogen”, zegt Renaat Van Hoof, woordvoerder van de Fietsersbond in Antwerpen.

“Vandaag zijn er te veel Antwerpenaren die zich niet met de fiets in de binnenstad willen wagen en die hun kinderen in Antwerpen niet durven te leren fietsen. Als de auto’s weg zijn, krijgt de fietser eindelijk meer ruimte én betere lucht.”

Kritiek van andere partijen

Groen krijgt voor zijn plannen steun van sp.a. Maar N-VA is ronduit negatief. “Als je de auto buiten houdt, hou je ook bezoekers en bewoners die een auto nodig hebben buiten en creëer je een economisch kerkhof”, zegt Koen Kennis. Philippe De Backer (Open Vld) vindt het plan van Groen “te radicaal”.

Kris Peeters (CD&V) wil alle vervoersmodi in de stad aan bod laten komen, maar pleit wel voor een nieuw evenwicht.

FOTO'S JORIS HERREGODS Het idee van een autoluwe stad is velen genegen, maar financieel moeilijk uitvoerbaar.