Gazet van Antwerpen Stad en Rand
N-VA: “Wij voelen ons niet aangesproken”
Koning Albert waarschuwt voor populisme uit jaren dertig
“Ik vermoed dat de koning het Vlaams Belang en vooral de N-VA heeft bedoeld met zijn waarschuwing in zijn kerstboodschap. Dat lijkt me toch de interpretatie die iedereen maakt. Vooral dan de N-VA want het VB is geen grote bedreiging meer.”
Zo reageert de Antwerpse politicoloog Dave Sinardet op de meest opgemerkte passage in de kerstboodschap van koning Albert.
“In deze verwarde tijden moeten we waakzaam blijven en de populistische betoogtrant helder doorzien. Altijd zoeken ze naar zondebokken voor de crisis, ofwel zijn het de vreemdelingen ofwel landgenoten uit een ander landsdeel. Zulk betoog komt vandaag vaak voor in talrijke Europese landen, ook bij ons.” Volgens de vorst mag niet worden vergeten “welke rampzalige gevolgen voor onze democratieën het populisme in de jaren dertig heeft gehad.”
De N-VA wenste niet te reageren. “Wij voelen ons niet aangesproken door die waarschuwing noch door de verwijzing naar de jaren dertig”, klonk het bij de partijtop. Vlaams Belang-voorzitter Gerolf Annemans zei te betreuren dat het staatshoofd in zijn kerstboodschap andermaal uithaalt naar de nationalistische strekking in Vlaanderen. “Dit gebeurt door op een dubbelzinnige manier de Vlaamse kritiek op de wijze waarop de regering de economische crisis aanpakt, te reduceren tot het zoeken van zondebokken. De verwijzing naar de jaren dertig is een platitude die zelfs door extreemlinks de laatste jaren achterwege wordt gelaten en die trouwens een minimalisering van de gruwelen uit die tijd impliceert”, aldus Annemans.
Toch wat ongewoon
Professor Dave Sinardet vindt de krasse uitspraken van koning Albert wat ongewoon. “Maar als ik de Nederlandse koninging Beatrix in haar kerstboodschap een vurig pleidooi hoor houden pro Europese Unie, dan gaat zijn daarmee lijnrecht in tegen mensen en partijen die antiEuropese stellingen innemen zoals Geert Wilders en de SP. Het gebeurt dus wel meer dat een staatshoofd uitspraken doet die in zekere mate gericht zijn tegen deze of gene.”
“Als men de toespraken van de Belgische koningen historisch bekijkt dan is het wel uitzonderlijk dat de vorst zich op deze scherpe manier uitdrukt in zijn visie over bepaalde tendensen. In zijn redevoering op 21 juli vorig jaar was de koning eveneens scherp, weliswaar op een andere manier, voor de politieke partijen opdat ze eindelijk hun verantwoordelijkheid zouden nemen.”
Niet uit rol
“Al met al vind ik niet dat de koning uit zijn rol is gevallen, al waren zijn uitspraken zeker niet naar de zin van iedereen. De koning moet ‘verenigen’ maar aan de andere kant is het eveneens een van zijn taken om te waarschuwen. Als hij aanvoelt dat hij dat moet doen, is dat zijn recht. Als hij dit recht iets explicieter invult, loopt hij natuurlijk het risico bepaalde mensen tegen zich in het harnas te jagen. Een risico dat toeneemt in gepolariseerde tijden zoals nu.”
De verwijzing naar de jaren dertig vindt Dave Sinardet niet zo slim. “Dat lijkt me wat gechargeerd en het is in een intellectueel discours geen overtuigend argument. De koning moet een evenwicht vinden: boven de partijen blijven staan en vanuit zijn functie waarden verdedigen die hij beklangrijk vindt. Tussen deze twee elementen kunnen spanningen bestaan. Misschien is hij daar nu wat ver in gegaan maar hij noemt geen partij bij de naam.”