Gazet van Antwerpen Stad en Rand
‘Son of Saul’: eindelijk een respectvol Holocaustdrama
De enigen die heel dicht kwamen bij het respectvol ‘tonen’ van de Holocaust waren tot voor kort documentairemakers als Alain Resnais (Nuit et Brouillard) en Claude Lanzmann (Shoah). Binnen de fictie leek dat niet te lukken. De serie Holocaust probeerde het, maar bleef door de soapachtige aanpak en conventionele televisieregie uiteindelijk oninteressant en misplaatst. Steven Spielberg toonde al wat meer respect in Schindler’s List, maar verknalde het met zijn melodramatische en valse einde. Stanley Kubrick zou hem later op zijn plaats zetten door te zeggen: “De Holocaust gaat over 6 miljoen joden die stierven, niet over 400 die in leven bleven.” De Italiaan Roberto Benigni werd door de helft van de filmindustrie geprezen om zijn La Vita è bella, maar de andere helft vond dat hij de bal had misgeslagen met zijn Chaplineske tragikomische benadering. Misschien is er met Son of Saul, sinds woensdag in de zalen, toch één fictiefilm die er in slaagt om over de hele lijn respectvol te blijven voor de slachtoffers. Deze verbluffende debuutfilm van de Hongaar László Nemes focust op Saul. Als lid van een Sonderkommando leidt hij in Auschwitz zijn eigen geloofsgenoten naar de gaskamer en verbrandt hij achteraf de lijken. De gruwel rondom Saul wordt niet getoond, maar de horror is er, want je hoort die en je weet exact waar Saul is en waarmee hij bezig is. Ook qua verhaal geeft de film de ultieme gruwel op een gefocuste manier weer. Zo wil Saul zijn zoontje, van wie je nooit weet of het nu echt zijn zoon is, op een respectvolle manier begraven. Maar dan moet hij wel een rabbi vinden. De zoektocht van Saul geeft hem een stukje van zijn menselijkheid terug, maar ze wordt absurd omdat hij zich al niet meer tot de levenden rekent. Son of Saul slaagt waar velen faalden. De film maakt de proporties van de Holocaust concreter door ze over te laten aan onze verbeelding. En nu maar hopen dat alle schooldirecties hun leerlingen naar deze film sturen, zoals 22 jaar geleden bij Schindler’s List.