De laatste gok van Erdogan

Turkse president rekent erop dat zijn partij na nieuwe verkiezingen weer alleen kan regeren

ondag zijn er verkiezingen in Turkije. Alweer. In juni verloor de regerende AKP haar alleenheerschappij, maar president Erdogan stuurde zijn land liever naar nieuwe verkiezingen dan dat hij zijn partij in een coalitie loodste. Het is de laatste grote gok van de Turkse president. Of de AKP mag opnieuw alleen regeren en Erdogan kan blijven dromen van de opperste macht. Of zijn partij verliest en hij moet vanuit een gouden kooi toezien hoe de AKP uiteenvalt en zijn land afglijdt in nog grotere chaos.

Toen hij nog eerste minister was, liet Recep Tayyip Erdogan in Ankara een geweldig groot paleis bouwen: het grootste ter wereld, vijftig keer het Witte Huis, volgestouwd met goud en marmer. Het moest de nieuwe ambtswoning van de premier worden. Toen hij switchte van job en president werd, besloot hij dat het kolossale pand toch beter geschikt was als presidentieel paleis. Maar dan moest zijn macht wel matchen met de grandeur van zijn nieuwe woonst. Hij wilde zijn veelal ceremoniële functie ruilen voor een presidentieel regime waarin hij parlement en bureaucratie zou kunnen omzeilen en oppermachtig worden. De verkiezingen van 12 juni beslisten er anders over. De AKP verloor de absolute meerderheid, laat staan dat de partij de tweederdemeerderheid kreeg om de grondwet te wijzigen. Maar in plaats van de keizerlijke ambities van de grote baas te lossen en alles op alles te zetten voor een coalitieregering, stuurde de AKP aan op nieuwe verkiezingen, zodat Erdogan het nog eens kon proberen. Maar volgens de peilingen wordt zondag een heruitgave van juni: geen absolute meerderheid. “Erdogan mag blijven dromen, een tweederdemeerderheid zit er echt niet in”, zegt Turkije-kenner Dries Lesage van de UGent. “Maar geloof ook de peilingen niet. Alles is mogelijk. Als de kiezers na alle chaos van de afgelopen maanden voor stabiliteit kiezen en de AKP wint, dan houdt Erdogan alle touwtjes in handen. Hij blijft de absolute baas binnen zijn partij en heeft de macht om premier Davutoglu te vervangen als die niet meer rendeert. Moet de AKP samen met andere partijen regeren, of komt ze niet aan zet, dan heeft de president een groot probleem.” Dat probleem kan volgens Lily Sprangers, directeur van het Nederlandse Turkije Instituut, nog groter worden als er na zondag geen werkbare regering kan worden gevormd. Bijvoorbeeld wanneer de AKP opnieuw dwars gaat liggen en geen coalitie wil vormen. “Dan staat het voortbestaan van de AKP op de helling”, zegt ze. “Er is onmin in de partij. Ik zie het gebeuren dat een groep parlementsleden zich afscheurt, een nieuwe partij opricht en zelf gaat onderhandelen over een coalitie. Anders wordt het land onbestuurbaar en blijft de instabiliteit duren, met als resultaat dat buitenlandse investeerders Turkije niet meer aantrekkelijk zullen vinden en de economie nog meer in het

Ahmet Davutoglu (AKP) Davutoglu is de man die premier van Turkije en partijleider van de AKP werd toen Erdogan president werd. Hij is ook nu de topkandidaat voor de conservatiefislamitische Partij voor Rechtvaardigheid en Ontwikkeling.