Een invloedrijk ontwerper

Het lag in de lijn der verwachtingen dat de oudste zoon van steenhouwer Cornelis I Floris de Vriendt in diens voetsporen zou treden. Cornelis II besliste er anders over. Hij werd een van de meest veelzijdige en invloedrijkste Antwerpse kunstenaars van de 16de eeuw en mat zichzelf het kunstenaarsimago aan zoals dat in de Italiaanse renaissance werd gepropageerd. Het ontwerp, het idee, is belangrijker dan de uitvoering. De weg naar het atelier waar een kunstenaar samenwerkt met anderen, lag open.

Cornelis II Floris is vandaag in de eerste plaats bekend als architect. Hij coördineerde onder meer de werken aan het stadhuis en het (verdwenen) Hanze- of Oostershuis, waar nu het MAS staat. In officiële documenten noemde hij zichzelf meestal beeldhouwer. De 18 meter hoge sacramentstoren in de Sint-Leonarduskerk van Zoutleeuw en het grafmonument voor Jan van Merode en Anna van Gistel in de Sint-Dimfnakerk van Geel bewijzen dat hij een talentvol sculpteur was.

Maar zijn belangrijkste artistieke verwezenlijking waren zijn ornamentenontwerpen die, via modelboeken die in Antwerpen werden uitgegeven, de bouwkunst en toegepaste kunsten in NoordwestEuropa beïnvloedden. Cornelis II Floris vermengde de Italiaanse groteskenstijl, decoratieve motieven met menselijke, dierlijke en florale elementen, met het band- en rolwerk dat typisch was voor de Zuidelijke Nederlanden. De Florisstijl zou nagevolgd worden in de Nederlanden, Frankrijk, Duitsland en de Scandinavische landen.

Cornelis II Floris stierf op 20 oktober 1575 en werd in de kathedraal begraven. De zware beschadiging van zijn stadhuis tijdens de Spaanse Furie in 1576 bleef hem gespaard.