Van Turkije

Turkije is beledigd omdat zowel de VS als de EU te weinig empathisch gereageerd hebben op de mislukte staatsgreep op 15 juli. Vooral hun waarschuwingen dat president Erdogan niet té ver mag gaan met de repressie en zuiveringen tegen de (vermeende) schuldigen zijn in het verkeerde keelgat geschoten. Ook de vraag om uitlevering van de in de VS wonende geestelijke Fethullah Gülen, volgens de Turken de initiatiefnemer van de coup, verstoort de relatie met Washington.

De VS kunnen het zich niet permitteren om de relatie met hun grootste NAVObondgenoot verder te laten verzuren en hem in de armen van Vladimir Poetin en – wie weet – zelfs in de armen van de Syrische president Bashar al-Assad te drijven. Vergeet niet dat de Amerikaanse vliegtuigen die IS bestoken, vertrekken vanop de Turkse luchtmachtbasis in Incirlik. Dat die jets gisteren ook ondersteuning boden aan het Turkse offensief in Syrië, is een ostentatieve bevestiging van het bondgenootschap.

De relaties van Ankara met Moskou waren fel bekoeld nadat het Turkse leger een Russisch militair vliegtuig had neergehaald dat het Turkse luchtruim zou hebben geschonden. Maar Erdogan bond in en eind juni bood hij zijn excuses aan. Poetin aanvaardde ze gracieus en was er enkele weken later als de kippen bij om Erdogan te steunen na de poging tot staatsgreep.

Maar ook hier botsen de loyaliteiten. Een van de grote meningsverschillen tussen Rusland en Turkije is de houding tegenover de Syrische president Assad. Rusland mengde zich in het conflict rond Syrië om zogezegd IS te bestrijden, maar op het terrein bombardeerde Poetin volgens andere partijen in de regio vooral de meer gematigde rebellen, die tegen Assad vechten. Zijn doel was in de eerste plaats Assad in het zadel te houden, niet IS te vernietigen.

Dat was absoluut niet naar de zin van president Erdogan, die sinds de start van de Syrische revolutie in 2011 afstand had genomen van zijn vroegere vriend Assad.

Officieel blijft Ankara eisen dat de Syrische president zo snel mogelijk moet ophoepelen. Maar sinds enkele weken klinkt de taal van – vooral – premier Yildirim heel wat gematigder. Enkele dagen nadat Erdogan zoete broodjes had gebakken met Rusland, had Yildirim het plots over een “normalisering” van de relaties met Syrië. Afgelopen weekend ging hij nog een stapje verder, met de uitspraak dat Assad misschien wel deel kan uitmaken van een “tussentijdse” oplossing voor Syrië, maar geen rol meer te spelen heeft in de toekomst van het land op lange termijn. Hiermee lijkt de bocht naar de ‘normalisering’ van de relaties ingezet.

Ten slotte hebben Turkije en Syrië gemeenschappelijke belangen. Ook Assad ziet liever geen zelfstandig Koerdistan ontstaan in het noorden van Syrië. Hij bombardeerde deze week voor het eerst het Koerdische bolwerk Al-Hasakah, terwijl Erdogan het Koerdische Jarablus bestookte.

KARIN DE RUYTER