“Dan maar zelf deradicaliseren”

Koen Metsu (N-VA) en advocaat Walter Damen richten centrum op voor (ex-)gevangenen

De opvolging van radicalisering heeft een blinde vlek: wie zijn straf heeft uitgezeten en vrij komt, wordt niet verder begeleid. “Daar gaan wij wat aan doen”, zeggen Koen Metsu, burgemeester van Edegem (NVA), en strafpleiter Walter Damen. Zij gaan met eigen geld het centrum DeRadiAnt oprichten in Antwerpen.

Koen Metsu is ook de voorzitter van de parlementaire bijzondere commissie voor terreurbestrijding, maar het centrum is puur een initiatief van bezorgde burgers, los van de politiek, zo benadrukt hij. “Er zijn volgens justitie zo’n 400 gedetineerden die in meer of mindere mate geradicaliseerd zijn”, zegt Metsu.

“Op een dag komen die mensen vrij en wat dan? Wat als de begeleiding binnen de gevangenis niet volstond? Wat als ze nog altijd de Koran interpreteren zoals terroristen dat doen? Wij willen daar een ander verhaal tegenover plaatsen, met behulp van theologen of imams zoals Brahim Laytouss, die perfect kunnen ontkrachten dat je homo’s van de daken moet gooien volgens de Koran. En die opvolging, dat ‘tegenverhaal’, begint best al achter de tralies.”

In de gevangenissen in de provincie Antwerpen zouden vijf tot vijftien gedetineerden in aanmerking komen. “Het is een gevarieerde groep”, zegt advocaat Walter Damen. “Van kleine criminelen die zich laten inpakken door radicale moslims tot voormalige Syriëstrijders of Sharia4Belgiumleden. Soms zie ik als advocaat hoe mijn cliënten vrijuit gaan omdat ze geen concrete strafbare feiten hebben gepleegd, zonder dat iemand dat opvolgt. Ik ben er ook niet mee gebaat dat zo iemand verder zou radicaliseren en een aanslag zou plegen. Zulke mensen hebben religieuze nazorg nodig.” Dat geldt volgens Damen ook voor sommigen die met een enkelband thuis zitten of voor mogelijke extremisten die na een verhoor weer mogen beschikken.

Volgens experten is deradicalisering een lastige opgave met een erg kleine kans op succes. “Moet je dan helemaal niets doen? Dit is een proefproject. We willen niet te ambitieus zijn.”

Bij Justitie was men nog niet op de hoogte van dit initiatief. Een woordvoerster wees wel op het zeer grondige plan voor deradicalisering in gevangenissen dat al bestaat sinds maart 2015. Vlaams minister van Welzijn Jo Vandeurzen (CD&V) zegt het initiatief toe te juichen en staat open voor samenwerking.