Mensen die er niet zijn en toch werken

Illegalen mogen niet werken. Uiteraard niet. Ze mogen hier zelfs niet zijn. Maar ze zijn er toch. Niemand weet met hoeveel ze zijn. We kunnen dat ook niet weten, want we gaan ervan uit dat ze hier niet zijn, en dat ze dus ook niet werken. Maar dat doen ze wel. En vaak in miserabele omstandigheden bij werkgevers die volstrekt onbetrouwbaar zijn. Inspectie en gerecht doen hun best om de misbruiken te beteugelen, maar staan vaak machteloos omdat er geen papieren en contracten zijn. Het is een absurde situatie, ze getuigt van een zekere hypocrisie, en in het licht van de vele vluchtelingen die vorig jaar in ons land zijn aangekomen, is het zelfs een gevaarlijke situatie.

De meeste illegalen zijn hier vooral door een laks uitwijzingsbeleid in het verleden. Asielzoekers van wie de aanvraag werd afgewezen, kregen een uitwijzingsbevel, maar bleven gewoon en doken onder in de illegaliteit. We kunnen alleen maar hopen dat de asielzoekers die vorig jaar zijn aangekomen en van wie de aanvraag na een grondig onderzoek wordt afgewezen, wel het land verlaten. Als dat niet consequent gebeurt, komen er duizenden illegalen bij die het slachtoffer kunnen worden van uitbuiting. Een menswaardig en rechtlijnig uitwijzingsbeleid is dus zeker noodzakelijk. Maar de controle op de tewerkstelling van illegalen moet ook worden opgevoerd. Dat zal nu gebeuren. Minister van Werk Kris Peeters (CD&V) verhoogt het aantal controleurs met 18%. Dat is een terechte maatregel. Die malafide werkgevers moeten we hard aanpakken. Bovendien ontwricht die illegale tewerkstelling onze arbeidsmarkt.

Maar wat kunnen die inspecteurs precies doen? In het beste geval betrappen ze illegale werknemers op heterdaad en kunnen ze de werkgevers een boete opleggen. En in het beste geval maakt het arbeidsauditoraat daar werk van en wordt die boete betaald. Maar heel vaak is op heterdaad betrappen niet mogelijk en heeft een illegaal geen enkel verhaal. Er zijn schrijnende voorbeelden van mensen die niet betaald worden of gewond raken en geen hulp krijgen.

De regering lost dit probleem niet op met alleen meer inspecteurs. Ze moet een duidelijk uitwijzingsbeleid voeren én de hele wetgeving rond de illegale tewerkstelling grondig doorlichten en aanpassen. Misschien moeten we de hypocrisie laten varen en het voor illegalen toch mogelijk maken om te werken, zodat we zicht krijgen op hun situatie. We moeten ons geen illusies maken: hoe streng het uitwijzingsbeleid ook is, er zullen altijd mensen zonder papieren zijn. Maar papieren of niet, het is en blijft de plicht van een ontwikkeld land om uitbuiting te bestrijden.