Gazet van Antwerpen Stad en Rand
President voor een miljard jaar
Land in diepe crisis omdat excentrieke Yahya Jammeh niet wil wijken
Gambia stond al bekend om de zonovergoten stranden en luxueuze resorts. En nu ook om de excentrieke president Yahya Jammeh. De man die alle homo’s wil onthoofden, zijn volk afdreigt en zijn kruidendrankje tegen HIV promoot. Vandaag loopt een deadline af: als hij niet vrijwillig opstapt, dreigen buurlanden met een militair ingrijpen. De toeristen zijn gevlucht, duizenden Gambianen ook.
Men gelooft in Gambia op 1 december vorig jaar de oren niet. President Yahya Jammeh (51) heeft de verkiezingen verloren. Met 20.000 stemmen op een half miljoen. Jammeh aanvaardt de nederlaag en wenst zijn tegenstander, de zakenman Adama Barrow, het beste. Tweeëntwintig jaar is hij aan de macht. De vier vorige verkiezingen won hij vlotjes. Zijn tactiek is simpel. “Ik zal de regio’s ontwikkelen die voor mij stemmen. Stem je niet voor mij, verwacht dan ook niets.”
Zo verdeelt hij het geld dat hulporganisaties het straatarme land toeschuiven. Op verkiezingsdag zelf worden kiezers geïntimideerd en wordt met de stemmen geknoeid. “Als ik dit land een miljard jaar moet leiden, dan doe ik dat als Allah het vraagt.”
“Ik kan aids genezen”
Jammeh dicht zich bovennatuurlijke krachten toe. Zo brouwt hij een middel tegen HIV, dat hij op grote schaal slijt bij zijn bevolking. Maar begin december laat Allah hem in de steek: er wordt in de straten van de hoofdstad Banjul gefeest. Jammeh zal vervolgd worden, maakt de oppositie bekend. Net geen 70% van de Gambianen leeft onder de armoedegrens. De president zelf zit bovenop een fortuin, geschat op 1,5 miljard. Er komt een onderzoek naar hoe hij zijn presidentiële paleis heeft uitgebouwd tot een luxueuze burcht, die volgestouwd zou zijn met goud en munitie. De oppositie vreest dat de voormalige legerofficier, die door een coup aan de macht kwam, een rebellenleger zal oprichten. Zijn wraak is berucht. Als zijn tante sterft, drijft zijn leger in een dorp 1.000 “heksen en tovenaars” samen omdat ze haar zouden hebben vervloekt. Sommigen komen de “duiveluitdrijving” nooit meer te boven. En in Gambia zijn velen ervan overtuigd dat de dood van het achtjarige zoontje van tegenstander Barrow geen ongeval is.
Investeerders uit de Golfstaten
De volledige titel van de president is Zijne Hoogheid Sheikh Professor Alhaji Doctor Yahya AJJ Jammeh Babili Mansa. Langzaam maar zeker verliest hij zijn krediet in de buurlanden en het Westen. In 2008 geeft hij homoseksuelen 24 uur om het land uit te vluchten voor hij ze “zal onthoofden”. Zijn tirades tegen homo’s zijn ongezien. LGBT staat voor hem voor “Lepra, Gonorroe, Bacteriën en TBC”. De president voert een heilige strijd tegen homoseksualiteit. Homofilie is “anti-islam”. Eind 2015 roept hij Gambia uit tot Islamitische Republiek. Zo steekt hij een bedelende hand uit naar investeerders uit de Golfstaten, nu het Westen afhaakt. Die bouwen vooral grote moskeeën en importeren conservatieve imams. Er worden geen kledingvoorschriften opgelegd. Om de westerse toeristen niet voor het hoofd te stoten, de belangrijkste bron van inkomsten. Het Thailand van Afrika, wordt Gambia ook wel eens genoemd. Vanwege de zon, zee en het sekstoerisme van oudere blanke vrouwen en mannen.
Nieuwe verkiezingen
65% van de Gambianen is jonger dan dertig, bijna 40% van hen is werkloos. Hoewel Gambia maar 2 miljoen inwoners telt, maken ze een vijfde uit van alle vluchtelingen die in Italië belanden. Maar de jongeren willen verandering en gaan massaal stemmen. Tégen Yahya Jammeh. Een week na het toegeven van zijn nederlaag verandert Jammeh van koers. Er is geknoeid, zegt hij. Hij eist nieuwe verkiezingen. Burgers worden opgepakt. De voorzitter van het kiescollege vlucht het land uit, uit vrees voor zijn leven. De president heeft een slechte reputatie wat mensenrechten betreft, zijn geheime politie wordt gevreesd. “Tenzij de Almachtige Allah anders beslist, kan geen menselijke ziel, dier, vis, of insect, mij van de macht verdrijven. De oppositie steek ik 2,5 meter onder de grond”, zei hij ooit.
Ecowas, de Economische Gemeenschap van West-Afrikaanse staten, zegt de president de wacht aan. Uiterlijk vandaag, 19 januari, moet Jammeh de macht overdragen aan Barrow, die zich in Senegal bevindt. In het buurland is het leger in staat van paraatheid. Er wordt gedreigd met een militaire interventie. Dinsdag roept Jammeh “wegens een buitenlands complot” de noodtoestand uit. De toeristen pakken in allerijl hun koffers. Duizenden Gambianen hun have en goed.
YAHYA JAMMEH
President van Gambia “Geen menselijke ziel, geen dier, geen vis, geen insect, kan mij van de macht verdrijven. De oppositie steek ik 2,5 meter onder de grond.”