Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Veel geschreeuw, weinig wol
Leverde Trumps eerste woelige week in de praktijk ook “great things” op?
Donald J. Trump heeft er zijn eerste week als 45ste president van de Verenigde Staten op zitten. Een drukke week, zo leek het, waar hij veel handtekeningen zette en heel daadkrachtig overkwam. Is dat zo en was zijn eerste week zo anders dan die van vorige presidenten? En moeten we na al wat hij heeft afgeklopt nu in paniek zijn, of gewoon een beetje ongerust? Trump wist Obama uit
Obamacare was als symbool het eerste wat Trump met een executive order – zeg maar een presidentieel decreet – aanpakte. Later gingen met eenzelfde pennentrek nog drie andere beslissingen van zijn voorganger voor de bijl. Het is een Amerikaanse traditie dat een nieuwe president – van een andere partij – duidelijk maakt dat hij een andere koers zal varen. Obama draaide volgens The National Archives dertig beslissingen van Bush terug met een handtekening. Het leidt soms tot absurde situaties. De Global Gag Rule bijvoorbeeld. Die verbiedt dat er Amerikaans geld gaat naar ngo’s die in het buitenland rond contraceptie en abortus werken. Die is uitgevaardigd door Reagan. Tenietgedaan door Clinton. Gerehabiliteerd door Bush. Geschrapt door Obama. En nu weer tot leven geroepen door Trump.
Trump zet zijn woorden om in daden
Trump heeft met zijn executive orders tal van beloftes uit zijn campagne in gang gezet. Dat is niet hetzelfde als ze waargemaakt. Neem de belofte om de muur aan de grens met Mexico te bouwen met Mexicaans geld. Trump zei donderdag dat hij 20% invoerrechten zal heffen op Mexicaanse producten om de factuur door te schuiven. Zelfs al zou die stap goedgekeurd worden, dan zou volgens het zakenblad Forbes over tien jaar een fikse verhoging nodig zijn om pakweg 15 miljard binnen te halen. Daarmee raakt Trump ook de eigen economie. Mexico zal de rechten doorrekenen in de prijs van zijn – goedkope – producten, die populair zijn bij de armere Amerikanen. Bedrijven in de VS zijn soms afhankelijk van Mexicaanse leveranciers, waardoor ook Amerikaanse producten duurder zullen worden. Beide gevolgen leiden tot een daling van de koopkracht van de Amerikanen.
Trump is meest populistische president ooit
Na de verkiezingsoverwinning voorspelde de adviseur van Trump, Steve Bannon, dat de populistisch conservatieve beweging die was opgestaan “vijftig jaar” de macht zou hebben. Hij verwees daarbij naar Andrew Jackson, de zevende president van de VS en stichter van de … Democratische Partij. Jackson, in 1828 verkozen, werd populair door af te geven op ‘de elite’. Hij was een generaal die dienstweigeraars fusilleerde en handelde in slaven. Zijn voorganger, John Quincy Adams, was voor de afschaffing van de slavernij, de man die de oorlogen stopte die de generaal uitvocht. Maar hij werd ‘de pooier’ van de Russische tsaar genoemd omdat hij meisjes zou hebben geleverd. Fake news van het Jackson-kamp, maar het bleef Adams achtervolgen. Het is volgens Amerikaanse historici nog steeds de smerigste campagne ooit, gedragen door de technische revolutie van toen: drukwerk en kranten. Jackson bespeelde die ‘nieuwe media’ meesterlijk.
Trump is oppermachtig
Obama beloofde met een executive order dat Obamacare er snel zou komen. Meer dan een verwaterde versie van zijn originele plan kwam er niet. Obama beloofde dat Guantánamo binnen het jaar zou worden gesloten. Het is hem nooit gelukt. Tussen dromen en daden staan het Congres en in mindere mate de Senaat in de weg. De Republikeinen hebben in beide Kamers de meerderheid, wat het werk van ‘hun’ president moet vergemakkelijken. Maar tussen Trump en de Republikeinen zit al een stevig haar in de boter. Trump wil Obamacare weg, “zo snel mogelijk”. De Republikeinse partij niet. Zonder een plan B – dat er niet is – komen 22 miljoen Amerikanen zonder ziekteverzekering te zitten. Dat zou de Republikeinen zuur kunnen opbreken. In 2018, bij de midterm elections, moet hun hele Congres-meerderheid worden herkozen, evenals een derde van de Senaat.
Trump is massa jobs aan het creëren
Een pijplijn: goed voor de staalindustrie. Het bouwen van een muur: goed voor de betonboeren. Extra manschappen in de strijd tegen illegalen: extra jobs. Twee van de drie voorbeelden moeten wel betaald worden door de staat. Het dreigen met bestraffing van Amerikaanse bedrijven als ze buiten de VS produceren, deed er al enkele terugkeren naar de heimat. Maar dat is relatief. Door de robotisering waren Amerikaanse bedrijven al aan het terugkeren. Autofabrieken draaien tegenwoordig nog op hoop en al een paar honderd arbeiders. Robots doen de rest en ze doen dat nog goedkoper dan Mexicanen. Honderdduizenden jobs creëren door industriële productie is volgens specialisten anno 2017 een achterhaald idee. De jobs die Trump belooft, zullen moeten komen uit zijn grote infrastructuurplan: spoorwegen, bruggen, luchthavens, kortom, het hele land vernieuwen.
Hoe “great” is dit? Trump doet hetzelfde als zijn voorgangers.
Hoe “great” is dit? Voorlopig blijft president Trump vaak even vaag als kandidaat Trump.
Hoe “great” is dit? Het is ooit erger geweest.
Hoe “great” is dit? Na de wittebroodsweken zal de zakenman botsen op politieke grenzen.
Hoe “great” is dit? Kan alleen als Trump het land verder in de schulden steekt .
Trump doet wereld weer opkijken naar VS
Trump kan goede redenen hebben om het Trans Pacific Partnership, het vrijhandelsverdrag met onder meer Japan en Australië, op te blazen. Tegelijk geeft hij wel de Amerikaanse invloedssfeer in de regio op, na anderhalve eeuw nadrukkelijke aanwezigheid. Vroeger werden invloedssferen militair uitgezet, tegenwoordig gebeurt dat – it’s the economy, stupid – door handel. Door af te haken in de regio rolt Trump de rode loper uit voor China. Het was geen toeval dat op het Wereld Economisch Forum in Davos, het galabal van het kapitalisme, voor het eerst een Chinese president aanwezig was. Om zijn land voor te stellen als kampioen van vrije handel. Xi Jinping lonkt wat dat betreft ook naar de EU, nu Trump de kaart van Brexit trekt. Het enige buitenlandse plan van Trump is de oprichting van veilige buffers voor vluchtelingen in Syrië. De Syrische rebellen vinden het te laat, Turkije noemde het achterhaald, de Koerden gevaarlijk. De Russen haalden hun schouders op.
Trump is nog altijd met zichzelf bezig
De nieuwe president vocht een bittere strijd uit tegen The Women’s March. Kafferde de pers uit. Haalde “alternative facts” aan. Stuurde sinds zijn aanstelling 65 tweets die niet allemaal even presidentieel waren. Allemaal in één week. Trump reageert zeer kregelig als het om zijn persoonlijke populariteit gaat. Getuige de strijd over de opkomst voor zijn inauguratie en zijn bewering dat er miljoenen illegalen hebben gestemd. Mocht die “fraude” niet gebeurd zijn, zou hij meer stemmen hebben gehaald dan Clinton, is zijn – ongefundeerde – bewering. Veel Republikeinen vinden het verontrustend dat hij tijd en energie steekt in die persoonlijke besognes. Het overschaduwt de maatregelen die hij neemt. Al zien anderen er een bewust spel in. Om de aandacht af te leiden van het feit dat hij niet de Republikeinse, maar zijn eigen agenda volgt.
Hoe “great” is dit? Make China greater, het zou ook kunnen. Hoe “great” is dit? Dit klopt voor 100 procent.