Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Charly beterde zijn leven: eerst cel in New York, nu jongerencoach in Antwerpen
Jongerencoach Charly Badibanga over hoe hij als 16jarige terechtkwam in Rikers Island, een van de meest gewelddadige gevangenissen van de VS
Ik heb geen spijt en ik schaam me niet voor wat ik als tiener heb uitgespookt. Ik heb nu een verhaal te vertellen dat steek houdt en waarmee ik anderen kan helpen. Dat hoop ik toch.” Charly Badibanga is pas 27 jaar, maar zijn leven lijkt wel een film. Op zijn 14de komt hij in New York terecht in een dealersmilieu. Hij is 20 wanneer hij uit de gevangenis wordt ontslagen en in Antwerpen een nieuw leven begint. Badibanga, intussen vader van een zoontje van vier, is nu jongerencoach op Linkeroever.
“Charly is de perfecte jongerencoach, zeker in een moeilijke wijk als Linkeroever”, zegt Young B, de populaire Antwerpse rapper en broer van Charly. “Charly weet waarover hij spreekt, dat weten en voelen de jongeren ook. Ze weten vanwaar hij komt en zien waar hij nu staat. Niemand beter dan Charly kan hen overtuigen het wat rustiger aan te doen.”
City Pirates
Young B (25) vond het meteen een goed idee dat zijn broer zijn verhaal in de krant wou doen. Yves Kabwe (27), van kleins af een goede vriend van Charly, ook. Ze volgen het gesprek, dat bijna drie uur duurt, tot de laatste minuut. Charly wil het zo, zij willen het zo. We hebben afgesproken bij City Pirates op Linkeroever. Die Antwerpse voetbalclub met ruim 1.000 leden leert de jongeren van Linkeroever veel meer dan voetballen. De club biedt hen ook een veilige thuishaven waar ze altijd terechtkunnen. Sinds twee jaar kunnen ze er hulp krijgen met hun huiswerk en binnenkort opent City Pirates op haar terrein een studio voor muziekworkshops, een initiatief van Young B en zijn vzw River Side. “We hebben allemaal een verhaal, maar niet iedereen kan en wil dat vertellen”, zegt Yves Kabwe, verenigingsmanager van City Pirates Linkeroever. “Charly steekt ook bij ons een handje toe, een grote meerwaarde. Veel jongeren luisteren pas naar je als ze weten dat je het zelf moeilijk hebt gehad.”
Weggestuurd naar Congo
Charly Badibanga, geboren in Kinshasa, is twee jaar wanneer hij met zijn ouders naar Antwerpen verhuist. Zijn oudere zussen zijn in Congo gebleven. Ze wonen een tijdje in Antwerpen-Noord, maar verhuizen naar Linkeroever als Charly een jaar of vijf is. “Thuis was ik een braaf kind, maar op school was ik dat niet, echt niet. Al heel jong, ja. Ik luisterde niet, pestte andere kinderen en had een grote mond. Daarom ben ik – ik was toen 9 jaar – van het Sint-Annacollege gevlogen. De rest van mijn lagere school heb ik bij de Apenstaartjes op Linkeroever gedaan. Dat lukte wel, met veel dank aan mevrouw Binon en mijnheer Maes.” Tijdens zijn middelbare school loopt het opnieuw helemaal mis. Zeker wanneer zijn ouders naar Berendrecht verhuizen. Hij weet de vechtpartijen, schorsingen en spijbeldagen met leugens en uitvluchten eerst nog te verbergen, maar op een gegeven moment barst de bom. “Mijn vader heeft mijn doen en laten niet op de voet gevolgd, hij werkte hard en kon zijn leven moeilijk stopzetten om mijn problemen op te lossen. Nu begrijp ik dat, toen niet. En mijn moeder, ja, ik misbruikte het feit dat ze minder goed Nederlands sprak ... In ieder geval, na een tijdje kon het echt niet meer. Mijn vader heeft me toen, ik was 14 op dat moment, voor enkele maanden naar familie in Congo gestuurd. Niet als straf, maar om me wakker te schudden. Zodat ik met mijn eigen ogen zou kunnen zien welke kansen ik hier liet liggen. En om me weg te houden bij mijn slechte vrienden. Meer Afrikaanse ouders organiseren zo’n cultuurshock wanneer hun kinderen het foute pad dreigen op te gaan.”
Dure merkkledij
De vader van Charly houdt het daar niet bij en stuurt hem drie dagen na zijn thuiskomst uit Congo naar een oom en tante in de Verenigde Staten, naar Charlotte, een stad in North Carolina. “Ik ben groot van gestalte en in de VS zou ik me met basketbal kunnen bezighouden”, vertelt Charly. “Mijn vader wilde mij in de richting van een nieuw leven duwen. Ik kwam in het gezin van mijn oom en tante en vier jongere nichten en neven terecht. Het schooljaar was al een eind begonnen, maar ik mocht aansluiten in het tweede middelbaar op de North Ridge Middle School. Een totaal ander leven, man. Daar ga je niet naar school om te leren; je gaat naar school om je kledij te showen, dure merkkledij. Ik verwachtte dat mijn oom daarin zou volgen, maar dat was niet zo. Integendeel, hij wilde me juist de onzin van materialisme doen inzien.”
Schande
De conflicten met zijn oom en tante beginnen zich op te stapelen wanneer Charly in de Garanger High School terechtkomt. “Ik leerde oudere gasten kennen, maakte slechte vrienden. Ik had vreselijke ruzies met mijn oom en tante. In onze cultuur kan dat absoluut niet, maar ik beschouwde hen niet als mijn ouders. Het is uit de hand gelopen en ik ben vertrokken. Zonder geld, zonder iets. Ik kon nergens terecht en heb in de buurt buiten geslapen, in trappenhui-
CHARLY BADIBANGA Jongerencoach “Jongeren hebben vaak het gevoel dat ze geen kansen krijgen. Ik wil hen bewijzen dat het goed kan komen als ze hun leven zelf in handen nemen. Als ik ook maar één van hen kan behoeden om het foute pad te kiezen, is het al goed voor mij.”
zen. Mijn oom was woest, terecht, ik heb hem te schande gemaakt. Via een vriend ben ik uiteindelijk in New York terechtgekomen, in Brooklyn. Ik kon er logeren bij zijn zus.” Brooklyn is opnieuw een cultuurshock voor Charly, maar in positieve zin, hij voelt er zich top. Om zijn kost en inwoon te betalen begint hij te dealen, harddrugs. “Ik ben daar niet fier op, maar ik dacht dat ik geen keuze had. Zo voelde het op dat moment aan. Wat moest ik doen? Hulp zoeken bij mijn oom, bij mijn vader? Not. Later, veel later besefte ik dat ik wel een keuze had.”
Rikers Island
Zijn gastvrouw wordt door de politie opgepakt en Charly maakt zich uit de voeten. Via via vindt hij onderdak en hij begint opnieuw te dealen. Hij leert een meisje kennen, wordt verliefd en trekt bij haar in. Maar zijn ‘schoonmoeder’ wordt hem snel beu en Charly staat opnieuw op straat. “Ik ben dan bij Jennifer terechtgekomen, een jonge vrouw met vier kinderen, ze was als een zus voor mij. Maar ook bij haar kon ik niet gratis logeren. Dealen zag ik niet meer zitten. Ik woonde in Bushwick, een wijk in Brooklyn met heel veel dealers. De concurrentie was te groot, ik stond, zeker omdat ik buitenlander was, helemaal onderaan de ladder. Ik heb het dan over een andere boeg gegooid. Ik heb gekozen voor het snelle geld en ben winkels beginnen overvallen. Vooral elektronicazaken, voor de Play Stations, en ook juweliers. Ik vertel dit niet om stoer te doen, het is gewoon de waarheid. Ik deed het om te overleven. Ik was 16 jaar en had niemand op wie ik kon terugvallen.” Na de overval op een juwelier worden Charly en zijn kompaan gepakt. De rechter legt een borgsom van 100.000 dollar op. Charly komt terecht in het beruchte Rikers Island. 85% van de 11.000 gevangenen van Rikers Island is niet veroordeeld, maar wacht op zijn proces. Kerry Kennedy, dochter van John Kennedy, is in januari een campagne gestart om deze New Yorkse gevangenis te sluiten vanwege het extreme geweld en de slechte leefomstandigheden van de gevangenen.
Bendetattoo
“Ik was 16 en kwam bij volwassenen terecht. Moordenaars, dealers, overvallers, verkrachters, maar ook veel onschuldigen. Alles eigenlijk, behalve pedofielen. Rikers Island heeft maar één doel: mensen vernederen en kapotmaken. Er wordt gedeald, er zijn wapens, veel wapens. Het systeem wil het zo. Ik had op mijn arm een tattoo van Bloods & Crips, een bende. De cipiers hebben me meteen op cel gezet met de aartsvijanden van die bende. Ik ben aangevallen, gestoken, afgerammeld, ik heb heel veel slaag gekregen. Na één week dacht ik: hell Charly, waar ben je terechtgekomen?” Charly zit tien maanden op Rikers Island, in voorhechtenis. Op 19 april 2007 doet de rechter uitspraak in zijn zaak en wordt hij voor drie van de 23 overvallen waarmee hij wordt gelinkt veroordeeld. Hij krijgt zes jaar.
Contact met familie, zijn vader of zijn oom, heeft Charly niet. Hij heeft geen papieren en niemand weet dat hij de Belgische nationaliteit heeft. “Mijn oom was woest, dat wist ik, dus met hem wilde ik geen contact opnemen. En naar mijn vader bellen, in het buitenland, mocht niet. Ik zou het ook niet gedaan hebben. In totaal heb ik in zeven gevangenissen gezeten. Ik was niet bepaald een lieverdje. In Rikers Island had ik geleerd mijn mannetje te staan, ik heb veel gevochten, ben vaak gestraft geweest.”
Isolatiecel
“De eerste twee jaar was ik rustiger en heb ik vooral geknokt om mijn diploma van de middelbare school te halen. Ik was verplicht les te volgen en heb vier keer aan het examen meegedaan. Ik ben nog altijd trots dat het me gelukt is. Daarna ging het wat minder goed. Omdat ik zo’n vechtersbaas was, hebben ze me een jaar in de isolatiecel laten zitten. Daar heb ik de klik gemaakt. Ik heb veel nagedacht over mezelf en ben beginnen schrijven. Voor mezelf, over wat ik had meegemaakt. Maar ook brieven, naar mijn vriend Yves, naar mijn vader, en naar de ambassade. Ik was intussen 20 en had schoon genoeg van de gevangenis. Op de ambassade hebben ze me het advies gegeven rustig mijn tijd uit te zitten. Ze hebben contact opgenomen met mijn vader en hem gevraagd of hij bereid was mij op te vangen als ik terug naar België zou worden gestuurd. Gelukkig was dat zo. In september 2011 heb ik dankzij de ambassade mijn vader kunnen bellen, het was de eerste keer in vijf jaar tijd.” Op 23 september 2011 – hij heeft dan 62 maanden vastgezeten – landt Charly, geboeid en begeleid door twee agenten, op Zaventem. “Toen ik mijn vader zag, zag ik in zijn ogen dat hij me nog graag zag. Toch was het eerst best moeilijk om terug in Antwerpen te zijn. Ik nam het mijn vader kwalijk dat hij me had weggestuurd, nu begrijp ik dat ík de foute keuzes heb gemaakt, niet hij. Ik had twee moge- lijkheden: hulp zoeken bij de politie of in de criminaliteit duiken. Ik heb fout gekozen. Intussen ben ik zelf vader. Mijn zoontje Juelz is vier. Later mag hij doen wat hij wil, de vreselijkste dingen uitspoken, ik zal hem nooit wegsturen. Ik heb aan den lijve ondervonden hoe fout het kan lopen als je terechtkomt in een omgeving zonder familie of vrienden. Ik weet nu dat communicatie het allerbelangrijkste in de opvoeding is. En respect en geduld. Ik weet dat praten niet altijd gemakkelijk is, zeker niet als je worstelt met jezelf. Toch is dat dé sleutel tot succes.”
Geen superheld
Na een opleiding als keukenmedewerker en een periode in de verkoop komt Charly in het sociaal werk terecht. Dankzij zijn halfbroer Young B, die al langer met jongeren werkt. Na de sluiting van het jeugdhuis op Linkeroever is er overlast in de bib Elsschot. Charly blijkt de geknipte man om er te bemiddelen. Sindsdien vind je Charly elke woensdagmiddag in de bib. Hij wordt er op handen gedragen. “Als jongerencoach werk ik intussen bij Kwadraat, een project van CAW Antwerpen. Hier op Linkeroever help ik jongeren die schoolmoe zijn of andere problemen hebben. Ik ben de link tussen hen, de school en hun ouders. Ze kunnen mij 24 uur op 24 bereiken. Ik weet hoe belangrijk dat is.” “Ik weet dat ik geen superheld ben, maar ik weet ook dat ik hen met hetgeen ik heb meegemaakt kan helpen. En ja, ik heb veel fouten gemaakt. Ik ben daarover altijd eerlijk, ook tegenover de jongeren. Ze hebben dikwijls het gevoel dat ze geen kansen krijgen, en dat is ook zo. De realiteit is helaas niet voor iedereen gelijk. Ik wil hen bewijzen, overtuigen dat het goed kan komen, tenminste als ze hun leven zelf in handen nemen. Als ze de kracht vinden de negativiteit links te laten liggen. Ook al kan ik maar één van hen behoeden het foute pad te kiezen, dan is het al goed voor mij.”