Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Nederland en Turkije vechten bikkelhard conflict uit
Erdogan dreigt met strenge vergelding na uitzetten Turkse minister
Nederland en Turkije zijn in een diplomatieke rel zonder weerga verwikkeld. Het conflict tussen beide landen is afgelopen weekend zo geëscaleerd dat de Nederlandse premier Mark Rutte een Turks minister het land uitzette alsof het een illegaal was. En dat de Turkse president Erdogan de Nederlanders verweet fascisten te zijn en de Nederlandse ambassade én het consulaat gewoon voor onbepaalde tijd sloot. Hoe is het zover kunnen komen?
Waarom liggen Nederland en Turkije in de clinch?
In verschillende Europese landen woedt een discussie over de vraag of Turkse ministers en president Erdogan op Europese bodem stemmen kunnen komen ronselen voor het referendum dat op 16 april in Turkije plaatsvindt en dat Erdogan veel meer macht moet geven. Op de achtergrond speelt de wrevel die er in Europa al lang is over het autoritaire regime in Ankara, waar sinds de coup van afgelopen zomer massaal journalisten, magistraten en ambtenaren werden opgepakt.
Nederland reageerde vorig jaar al verbolgen op het opsluiten van de Turks-Nederlandse journaliste Ebru Umar. De situatie is sindsdien niet verbeterd. De vlam sloeg in de pan toen de Turken de onderhandelingen met de Nederlanders doorkruisten over de komst van de Turkse minister van Buitenlandse Zaken Çavusoglu. Ze dreigden zaterdag met politieke en economische sancties als Çavusoglu in Rotterdam niet zou mogen spreken. Toen liep het mis.
Waarom gaat Nederland op dit moment in de clinch?
De Nederlandse verkiezingen van woensdag en het Turkse referendum spelen zeker een belangrijke rol in het opbod van Nederland en Turkije, zegt Ko Colijn van het Nederlandse Clingendael Instituut voor Internationale Betrekkingen. De VVD van premier Rutte en de PVV van Geert Wilders zijn verwikkeld in een harde strijd om de grootste partij te worden. Dat heeft zo zijn gevolgen.
“Rutte probeert Wilders de wind uit de zeilen te halen. Het is een doorzichtige strategie, maar geen enkele gevestigde partij wil Wilders een cadeau geven. Mocht Rutte de Turken wel hebben toegelaten, dan had de PVV-topman het cadeau feestelijk uitgepakt”, zegt Colijn.
Waarom gaat Turkije op dit moment in de clinch?
Erdogan wil koste wat het kost stemmen ronselen in Europa. Peilingen in Turkije geven aan dat het referendum een dubbeltje op zijn kant wordt. Aangezien in Europa proportioneel veel aanhangers wonen, heeft hij er alle belang bij die te mobiliseren. Daarom willen veel ministers en Erdogan zelf langskomen. Vooral in België, Nederland en Duitsland wonen veel mensen met Turkse roots. “Tot 16 april zal Erdogan zich niet milder opstellen. Hij had er nu even goed voor kunnen kiezen om te wachten tot na de Nederlandse verkiezingen, maar Erdogan wint bij deze escalatie”, stelt Colijn.
Wat zijn de gevolgen van deze openlijke oorlog?
Wat tussen Nederland en Turkije nu gebeurt, is volgens het Clingendael Instituut de laatste decennia in Europa niet meer voorgevallen. “Dat een minister het land wordt uitgezet, is zeer verregaand. Nederlands spreekt daarom niet van uitzetten, maar van begeleiden naar de grens.”
Maar ondanks de escalatie zullen de gevolgen volgens Colijn wel meevallen. Er zal wel wat gezichtsverlies zijn omdat Turkije excuses eist en die van Rutte niet zal krijgen, maar de Turkije-kenner verwacht niet dat Erdogan echt zal overgaan tot represailles.
“Erdogan staat wel te schreeuwen, maar heeft economisch veel meer te verliezen dan Nederland”. De Turkse economie ligt bijna op apegapen, het toerisme is er ingestort. Volgens Colijn worden er achter de schermen nu al pogingen gedaan om de plooien glad te strijken.
Kan dit in België gebeuren?
Aangezien er bij ons geen verkiezingsstrijd is, is de kans kleiner. N-VA herhaalde gisteren nog eens dat het een verbod wil op buitenlandse regeringsleiders of ministers die bij ons campagne komen voeren, maar de meeste andere partijen zijn daar niet voor te vinden. Tenzij de openbare orde in het gedrang komt. Er vonden overigens al Turkse meetings plaats in ons land. De Turkse minister van Energie was hier vorige week en dat bezoek veroorzaakte geen stampei. Ook in andere landen is er veel minder heisa. De Turkse minister van Buitenlandse Zaken kon gisteren in het Franse Metz gewoon zijn ding doen. Denemarken heeft het geplande bezoek van de Turkse premier aan Kopenhagen wel uitgesteld.
MARK RUTTE Premier Nederland “Onze excuses aanbieden? Ben je nou gek?” KO COLIJN Turkijekenner Clingendael Instituut “Erdogan staat wel te schreeuwen, maar heeft economisch veel meer te verliezen dan Nederland.” RECEP TAYYIP ERDOGAN President Turkije “Het nazisme is herboren in het Westen. Ik eis sancties.”