Gazet van Antwerpen Stad en Rand
8O % Vlaamse Turken stemt ja
Antwerpse aanhang verklaart massale steun door “antiTurkse sfeer in België”
Net geen 80% van de Vlaamse Turken, die allemaal in Antwerpen kwamen stemmen,
De grondwetswijziging, die de Turkse president meer macht geeft, haalde het in Turkije zelf maar nipt met 51,4%. Dat staat in schril contrast met het stemgedrag van de Belgische Turken. In België kreeg de grondwetswijziging 75% van de stemgerechtigden achter zich. De Vlaamse Turken stemden met 79,7% nog meer uitgesproken ja.
De Antwerpse Turken zijn niet verrast en zien meerdere redenen voor de steun die Erdogan kreeg voor zijn grondwetswijziging. “Ik ben geen aanhanger van Erdogan, maar ik geef toe dat hij vooruitgang bracht”, zegt Seçmen Akbas. “Ik stemde voor de grondwetswijziging omdat ik overtuigd ben dat het een goed politiek systeem is en het nóg meer welvaart brengt.”
Sommigen zouden met hun stem ook een signaal hebben willen geven naar de Vlaamse samenleving. “Veel Antwerpse Turken zijn de anti-Turkse sfeer beu”, zegt Bilal Dariyeri. “De Belgische Turken gaven een
proteststem als signaal aan de Belgische politici.”
Met het stemgedrag van de Vlaamse Turken in het achterhoofd gaan er politiek opnieuw stemmen op om de dubbele nationaliteit af te schaffen.
zei ja tegen de grondwetswijziging die president Erdogan in een referendum voorstelde. Dat is het hoogste percentage in Europa. In Turkije kreeg het ja-kamp alleen meer stemmen in de stad Bayburt (81,7%).
DIRK ROCHTUS
Turkijekenner “Wat als er straks een heel andere figuur dan Erdogan opstaat en alle macht in de slechte zin aanwendt? Daar hebben de Erdogansupporters in Europa veel minder bij nagedacht, vrees ik.” “Veel Europese Turken volgen alleen de Turkse media, die vooral in handen zijn van Erdogangetrouwen. Daardoor hebben ze niet echt een realistisch beeld van hoe het er in hun thuisland aan toegaat.”
Het controversiële referendum dat de Turkse president Erdogan zo goed als alleenheerser maakt over zijn land, leidt ook hier tot veel deining. Erdogan dankt zijn overwinning aan de Turken bij ons en in andere Europese landen. Die gingen massaal voor hem stemmen, terwijl in Turkije zelf de bevolking diep verdeeld naar de stembus trok. Bovendien stellen Europese waarnemers dat het referendum geenszins eerlijk verlopen is.
Een nipte overwinning voor president Recep Tayyip Erdogan (63). Daarmee kwam zondag een einde aan weken van verkiezingskoorts in Turkije. Het land heeft gestemd vóór een hervorming van het presidentiële systeem, waardoor de zittende president veel meer macht krijgt.
“Erdogan heeft dan misschien wel gewonnen, de bijzonder krappe winst – amper 51% – is tegelijk een nederlaag. Hij had op een veel duidelijkere uitslag gerekend”, zegt Turkije-kenner Dirk Rochtus, docent Internationale Relaties aan de KU Leuven.
Daarbij komt dat de verkiezingen niet eerlijk zijn verlopen, aldus Europese waarnemers. In een eerste rapport klaagden zij gisteren aan dat het nee-kamp “constant is tegengewerkt”. Zo kwamen de tegenstanders van de hervorming amper aan bod in de media, die worden gedomineerd door de AKpartij van Erdogan. En als ze al aan bod kwamen, werden ze vaak afgeschilderd als misdadigers.
Verkiezingsmeetings van het neekamp werden vaak stilgelegd door de politie. En de nog steeds geldende noodtoestand – afgekondigd na de mislukte staatsgreep van vorige zomer – leidde ertoe dat nee-supporters nooit een “gelijk speelveld” hadden, aldus de Europese waarnemers. Het neekamp eiste gisteren al een hertelling van de stemmen.
Doodstraf herinvoeren?
“Hoe het nu verder moet met Turkije en wat voor een Turkije opstaat na dit referendum, zal pas de komende weken blijken”, zegt professor internationale politiek Dries Lesage (UGent). “Meent Erdogan bijvoorbeeld dat hij de doodstraf opnieuw zal invoeren? Want dan keert Turkije Europa definitief de rug toe. Of zei hij dat alleen maar om zijn meest extreme kiezers bij zich te houden?”
En zal hij zijn land opnieuw proberen te verenigen, nu bijna de
helft van de Turken tegen hem stemde en er een diepe verdeeldheid bij de bevolking is blootgelegd? Zowel Lesage als Rochtus vreest van niet, nu de president amper nog tegenstand moet verwachten. Rochtus: “De oppositie is zo goed als helemaal buitenspel gezet en in de toekomst kunnen ook de hoogste rechters hem niet langer terugfluiten. De wereld heeft er een tweede Vladimir Poetin bij: een alleenheerser die Turkije naar verwachting zeer autoritair zal leiden en zich nog weinig zal aantrekken van kritiek.”
De Europese Turken hadden een zeer groot aandeel in Erdogans overwinning. “Velen hebben een ideaalbeeld van hun thuisland, hen deels opgedrongen door de Turkse staatsmedia die ze nog altijd gretig volgen”, zeggen Rochtus en Lesage.
Een record van 74% van de Belgische Turken stemde ja op het Turkse referendum, terwijl Turkije zelf bijzonder verdeeld naar de stembus trok. “We zagen het ook bij eerde
re Turk- se verkiezingen: Turken in Europa stemmen altijd zeer behoudsgezind, dus vooral op de AK-partij van Erdogan”, zegt Rochtus.
“Veel heeft ook te maken met de regio’s waar veel Turken die vandaag in Europa wonen, vandaan komen. Daar wordt traditioneel massaal op figuren als Erdogan gestemd”, aldus Lesage.
Niet geïntegreerd
Nochtans waarschuwt Europa al maandenlang voor de autoritaire trekjes van Erdogan. Rochtus: “Veel van de Turken hier zijn misschien niet zo geïntegreerd als wij denken, en horen die kritiek amper. Ze wonen dan wel in Europa, maar ze lezen Turkse kranten en kijken naar Turkse tv-zenders. Terwijl de Turkse media voor het grootste deel in handen zijn van Erdogan-getrouwen. Turken in het buitenland hebben daardoor niet echt een realistisch beeld van hoe het er vandaag in hun thuisland aan toegaat. Meer nog: ze idealiseren hun vroegere thuisland vaak. Ik vrees dat de Europese waarschuwingen niet veel Turkse kiezers in ons land hebben bereikt.”
Of zijn de Turkse oppositiepartijen tekortgeschoten? “De oppositie heeft het niet gemakkelijk gehad, is constant geïntimideerd”, zegt Rochtus. “Ook in ons land kregen supporters van het nee-kamp het zwaar te verduren.”
Het blijft sowieso bizar dat Turken in het buitenland een doorslaggevende stem hebben in hoe het leven in Turkije er straks uitziet. “Terwijl vele Turken in het buitenland amper wisten waarover dit referendum exact ging en wat de gevolgen zouden zijn”, zegt Rochtus. “Ze waren altijd tevreden over Erdogan, en economisch gezien is Turkije er inderdaad beter op geworden. Waarom dan plots tegen hem stemmen? Maar wat als er straks een heel andere figuur dan Erdogan opstaat en alle macht die een Turkse president voortaan heeft in de slechte zin aanwendt? Daar hebben de Erdogan-supporters in Europa veel minder bij nagedacht, vrees ik.”