Chinese slak huist in Kempense beek

Onderzoekers roepen op tot maatregelen tegen uitbreiding

D e Grote Nete in de Kempen is al jaren vergeven met Chinese wolhandkrabben, nu blijkt een zijriviertje een landgenoot te huisvesten. In de Laak zijn de allereerste Chinese moerasslakken op Belgische bodem gespot. Zo’n overrompeling als de Amerikaanse stierkikker of de Chinese wolhandkrab gaat de Chinese moerasslak mogelijk niet veroorzaken, maar het is ook niet uitgesloten dat ze een negatieve invloed op het waterleven heeft. De eerste populatie die zopas is gevonden in de Laak in de Kempen toont aan dat ze hier kan overleven en zich voortplanten. ”De kans dat we ze nog weg krijgen, is klein”, zegt bioloog Tom Van den Neucker van de Universiteit Antwerpen.

Hoe vonden jullie de slakken?

De aanwezigheid van de soort werd toevallig ontdekt door Tom Schildermans. Hij vond in het geruimde slib op de oever drie lege schelpen van verdacht grote moerasslakken. Op basis van zijn foto op waarnemingen.be kon ik makkelijk vaststellen dat het om de Chinese moerasslak ging. Onze twee inheemse soorten moerasslakken worden zelden groter dan 45 mm, terwijl de grootste schelp van Tom Schildermans 60 mm mat. Omdat we niet wisten of er ook nog levende exemplaren waren, besloten Kevin Scheers en ik om ter plaatse te gaan kijken. We hebben in het ondiepe, heldere water van de Laak drie stroken van 100 meter onderzocht en vonden in totaal 20 levende exemplaren. Het ging om zowel heel jonge individuen als volwassen exemplaren, wat erop wijst dat ze zich voortplanten.

Waar komen de slakken plots vandaan?

De Chinese moerasslak komt oorspronkelijk dus uit ZuidoostAzië. In vijver- en aquariumwinkels, zoals er vlakbij de Laak een is, worden slakken vaak aangeprezen als algeneters die de tuinvijver of het aquarium helpen proper te houden. De vrees is dat ze uiteindelijk vanuit vijvers of rechtstreeks vanuit de winkels op meerdere plaatsen gaan opduiken. Vaak worden overtollige waterplanten in waterlopen gedumpt. Als daar dan toevallig enkele jonge Chinese moerasslakken op meeliften ...

Kan deze eerste populatie zich nu verspreiden?

We moeten het zeker blijven opvolgen. De Laak staat in open verbinding met de Grote Nete. De kans bestaat dat een aantal slakken de Nete al kon bereiken en op termijn andere rivieren kan bevolken. Volgens de literatuur verkiezen Chinese moerasslakken slibrijke bodems die veel dood organisch materiaal bevatten. Die zijn er in overvloed in het Netebekken.

Zijn ze een invasieve exoot en dus een bedreiging?

Een verdere verspreiding is in theorie zeker mogelijk, op eigen kracht of met hulp van de stroming. Hoewel het nog niet geweten is of de Chinese moerasslak hier ooit een groot probleem gaat vormen, is het voorzorgsprincipe zeker van toepassing. Het gevaar schuilt in hun filtercapaciteit. De slakken eten dus zeker niet alleen algen en dood organisch materiaal, maar kunnen ook actief voedseldeeltjes uit de waterkolom filteren. Zo veroorzaken ze een verandering in het ecosysteem. Voorzichtigheid is dus geboden. De kans is overigens klein dat de populatie Chinese moerasslakken kan verwijderd worden. Dat is onbegonnen werk in het troebele Nete-water. Wat we wel kunnen doen is op basis van bijkomende onderzoeksresultaten, adviezen formuleren om een verdere verspreiding tegen te gaan, ook inzake de handel en het transport. HANS OTTEN

FOTO RR Uit de Laak zijn zowel jonge als volwassen Chinese moerasslakken gehaald. Dat wijst erop dat ze zich voortplanten.

FOTO RR Tom Van den Neucker.