Dodelijke ‘walvis-uitdaging’ hengelt naar Belgische jeugd

Vooral tienermeisjes kunnen zwichten voor hype die aanzet tot zelfdoding

In ons land lopen meerdere onderzoeken naar de ‘Blue Whale Challenge’: tieners die zichzelf hebben verwond onder druk van een opdrachtgever op sociale media.

De Blue Whale Challenge (blauwewalvisuitdaging) drijft tieners stap voor stap zo ver dat ze zichzelf zwaar verminken of, in het ergste geval, uit het leven stappen. Via een sociaal netwerk, gewoonlijk Facebook, komen de tieners in contact met een persoon die ze (meestal) niet kennen en hun vijftig dagen op rij opdrachten heeft. Die begeleider, of verplicht hen bijvoorbeeld om ‘F57’ op hun hand te krassen, om op te staan om twintig over vier ’s ochtends, horrorfilmpjes te bekijken, een walvis te tekenen en uiteindelijk van een hoog gebouw te springen of op een andere manier zichzelf te doden. Bij elk van die vijftig stappen moet de tiener rekenschap afleggen aan de meestal door een foto te sturen.

tutor,

tutor,

Het samenzweerderige karakter van de dodelijke uitdaging oefent ook op Belgische tieners aantrekkingskracht uit. Zelfs in die mate dat het gerecht verschillende onderzoeken heeft opgestart om op te sporen. Onder coördinatie van het federaal parket lopen er momenteel achttien dossiers die mogelijk verband houden met de Blue Whale Challenge. Het eerste onderzoek werd vorige zomer opgestart. De meeste dateren van dit jaar.

Het merendeel van de zaken is Franstalig, maar er zijn ook twee dossiers in Kortrijk. Daarnaast maakte een Gentse school melding van een leerling die mogelijk bij de uitdaging betrokken was geraakt. De slachtoffers zijn hoofdzakelijk minderjarige meisjes. “De onderzoeken gaan voornamelijk over cyberpesten en slagen en verwondingen”, zegt Eric Van der Sypt, persmagistraat bij het federaal parket. “In een aantal van die dossiers hebben we ook

tutors Jongeren hechten veel belang aan hun ‘online leven’. Ontzeg ze dus niet meteen de toegang tot het internet. Toon dat je belangstelling hebt voor wat ze daar meemaken of doen. Geef het signaal dat alles bespreekbaar is. Hoor je over dit fenomeen, sla dan niet meteen in paniek. Luister zonder te oordelen. Toon begrip: jongeren die hierin meegaan, zitten vaak niet zo goed in hun vel. Let op signalen die erop wijzen dat het niet goed gaat: plotse gedragsveranderingen, vroeg opstaan of ’s nachts wakker blijven, onverklaarbare verwondingen ... Spreek de jongere erover aan en peil naar eventuele zelfdodingsgedachten. Laat de betrokken jongere weten dat hij of zij wel degelijk de keuze kan maken om niet verder meegesleept te worden. Ongeacht de druk die er vanuit de onlinegroep wordt uitgeoefend. Zeg dat je wil helpen. Dien altijd klacht in bij de lokale politie. Jongeren aanzetten tot zelfverminking en/of zelfdoding is een strafbaar feit. vastgesteld dat bepaalde personen anderen aanzetten tot zelfdoding. Of dat daarom echt is gebeurd, is nog onduidelijk. We herbekijken wel nog een aantal zelfdodingen onder jongeren om na te gaan of die te makken hebben met de Blue Whale Chal- lenge.’

Voorlopig lijken de achttien dossiers weinig gemeenschappelijke daders te hebben. Hoogstens komen dezelfde figuren terug in twee of drie zaken. Van een aantal daders is de identiteit al bekend bij het gerecht.

Ook Child Focus is op de hoogte van het fenomeen, dat zijn oorsprong kent in Rusland. “Alles wijst erop dat de allereerste berichten over de uitdaging eigenlijk

waren”, zegt Dirk Depover van Child Focus. “Russische nieuwskanalen schreven over honderden tieners die zichzelf hadden gedood, meestal om er bezoekers mee te lokken. Maar door die berichten is de hype in meerdere landen wel op sociale media beginnen leven.”

news

(zie vijf tips).

fake

Child Focus onderstreept het belang van open communicatie “Het lijkt een spel, maar natuurlijk is het dat niet”, zegt de woordvoerder. “We mogen dit niet afdoen als een fait divers. De globale paniek en de hype die hier momenteel rond hangt, zetten jongeren effectief aan tot zelfverminking. Het is niet te onderschatten hoe aantrekkelijk dit voor sommige jongeren kan zijn, zeker wanneer ze niet goed in hun vel zitten. Als je kwetsbaar bent en jezelf al hebt gesneden, is het niet ondenkbaar dat je je laat meeslepen door deze wedstrijd.”

Voor politie en gerecht is het niet eenvoudig om slachtoffers en daders van de challenge zelf op te sporen, omdat veel ervan zich afspeelt in online privégesprekken. “De meldingen komen binnen via ouders, scholen, of de slachtoffers zelf”, klinkt het bij het federaal parket. “Er is wel altijd contact tussen dader en slachtoffer. Dat laat sporen na.”