Gazet van Antwerpen Stad en Rand
De Waddenzee verdrinkt
Door combinatie van stijging zeespiegel en daling zeebodem
Het Nederlandse deel van de Waddenzee is ten dode opgeschreven als er niet snel maatregelen komen. Een combinatie van een versnellende zeespiegelstijging en een daling van de zeebodem spelen het unieke natuurgebied parten.
Eerdere voorspellingen over de toekomst van de Waddenzee waren veel te rooskleurig, stelt een wetenschappelijk rapport dat de Waddenvereniging zopas publiceerde. Zelfs in de nog redelijk optimistische scenario’s zou het kustgebied in het noorden van Nederland nog deze 21ste eeuw verdwijnen. “De kans dat de Waddenzee verdrinkt, is helaas groter dan dat nog goedkomt”, zegt de Nederlandse wetenschapsjournalist en klimaatspecialist Rolf Schuttenhelm, auteur van het rapport.
Wat maakt de Waddenzee zo bijzonder? Rolf Schuttenhelm: Ze is een beetje vergelijkbaar met de Westerschelde, die Antwerpenaren wel kennen. Het is een intergetijdengebied dat deels droog valt bij laag water. De Waddenzee loopt langs de Noordzeekust vanaf Den Helder over de hele noordwestkust van Duitsland tot in Jutland in Denemarken. Het is het grootste aaneengesloten intergetijdengebied op aarde met een groot ecologisch belang. Miljoenen trekvogels gebruiken de Waddenzee als tussenstop, omdat die dankzij zijn bodemleven bij laag water heel voedselrijk is. Het is uniek in de wereld, echt de moeite van een bezoekje waard.
Hoe heeft de klimaatverandering hier invloed op? We weten al langer dat we deze eeuw met een sterke zeespiegelstijging af te rekenen krijgen. Maar het nieuwe inzicht in ons rapport is dat de oude voorspellingen in decimeters een forse onderschatting zijn van de urgentie van het probleem. De ondergrens voor Nederland is een zeespiegelstijging van ongeveer 50 centimeter, maar de bovengrens ligt veel hoger dan altijd is aangenomen, met een scena- rio van 2,5 tot 3 meter binnen de huidige eeuw. De nieuwe mondiale inzichten wijzen echt op een flinke versnelling van de stijging.
Geldt dat specifiek voor het Waddengebied? In principe geldt ze voor de hele Noordzeekust, dus ook voor Vlaanderen. Complexer is dat de zeespiegel niet overal in de wereld op eenzelfde manier stijgt. Het klinkt paradoxaal, maar onze noordelijke gebieden zijn vooral extra gevoelig voor de ijssmelt rond Antarctica op het zuidelijk halfrond. Deze factor is heel erg bepalend voor het verdrinkingsrisico van de Wadden
zee. Voor het Waddengebied speelt nog een bijzondere factor? Deze zone heeft niet alleen te maken met een natuurlijke bodemdaling van het zakkende Noordzeebekken in het noorden. In deze regio is er daarnaast ook een bodemdaling met enkele decimeters ten gevolge van de gaswinning en lokaal ook zoutwinning. Die factor moet je nog optellen bij de zeespiegelstijging. Zelfs als je stopt met de delfstoffenwinning, gaat het effect van de bodemdaling nog ongekende tijd door. Dat is onderschat. Het compenserende proces, de natuurlijke aanzanding of sedimentatie van het gebied, is dan weer mogelijk overschat. Is het gebied reddeloos verloren? De kans dat het misgaat, is helaas groter dan de kans dat het goedkomt. Er is een realistisch scenario dat het gebied nog wel gered kan worden, maar dat hangt af van een optelsom van drie factoren. Eén: de wereld moet zich netjes houden aan het akkoord van Parijs over de klimaat-