“Aanslagen wennen, en dat is goed”

Hoe gruwelijk de aanslag in Manchester ook mag zijn, toch raken we steeds meer gewend aan dergelijke terroristische aanvallen. Dat blijkt niet alleen uit de reacties op de beurzen, maar ook op sociale media voelen we minder de noodzaak om woede of ongeloof te uiten. Die gewenning is volgens gedragsbioloog Marc Nelissen echter heel normaal, en zelfs goed. “Anders zouden we allemaal krankzinnig worden.”

Herinnert u zich #jesuischarlie nog? Na de aanslagen op de redactie van Charlie Hebdo, ruim twee jaar geleden, betuigde iedereen met die hashtag op Twitter zijn medeleven. Ook na de terroristische aanvallen in Parijs en Brussel ventileerden we massaal ons verdriet en ongenoegen op sociale media, met profielfoto’s in de driekleur van het getroffen land en honderdduizend steunberichten. Sindsdien sloeg IS nog genadeloos toe in onder meer Berlijn, Nice en nu dus Manchester, maar de massale verontwaardiging lijkt toch plaats te maken voor gewenning.

Krankzinnig

“Dat is heel normaal”, zegt Marc Nelissen, gedragsbioloog aan de UAntwerpen. “Door de opeenvolging van aanslagen weet ons brein dat de impact op ons eigen leven nadien eigenlijk heel beperkt is. Vergelijk het met iemand die al voor de tiende keer een doodsbedreiging krijgt. Na de eerste ontstaat er nog paniek en angst, na de tiende veel minder, omdat er de vorige keer negen keer ook niets gebeurd is. Die gewenning is bovendien een goede zaak. Ook al is het gruwelijk, als we ons het lot van elk slachtoffer ter wereld even hard zouden aantrekken, werden we allemaal krankzinnig.”

Natuurlijk spelen ook het aantal slachtoffers en de locatie een rol. We zijn allemaal wel eens op de luchthaven in Zaventem of in Parijs geweest, maar het aantal citytrippers in Manchester is veel beperkter. Maar wat als er ooit een nieuwe aanslag plaatsvindt in pakweg Brussel, zal dan diezelfde gewenning optreden? “Nee, want dat is een nieuwe bedreiging, een nieuwe prikkel die wel invloed heeft op ons dagelijks leven”, zegt Nelissen. “Het openbaar vervoer valt stil, of we kennen iemand van de slachtoffers.” van terroristische aanvallen. Daar is de gewenning al langer aan de gang. “Na 11 september was er een gigantische impact en ook op de aanslagen op het openbaar vervoer in Madrid in 2004 reageerden de beurzen nog fel. Maar sindsdien is dat altijd geminderd. Op de dag van de aanslagen in Brussel zijn de beurzen zelfs vooruitgegaan. Mensen worden daar soms kwaad van, alsof beleggers geen respect hebben. Maar iedereen beseft gewoon dat dergelijke aanvallen de economie niet zullen doen stoppen.”