“Stop de verspilling met zinloze archeologienota’s”

Steden, werkgevers en bedrijven klagen over verplichting bij werkzaamheden

Alleen al in de provincie Antwerpen moeten er per maand een stuk of negentig archeologienota’s worden opgemaakt bij bouwwerken. “Vaak is dat pure verspilling. Wij weten zelf wel of er iets waardevols in de grond zou kunnen zitten”, zegt Antwerps schepen Rob Van de Velde (NVA).

Een archeologienota geeft aan of het op een bouwwerf nodig is om te zoeken naar archeologische schatten. Vroeger bekeek de Vlaamse administratie dat zelf, nu moeten bouwheren daar archeologen voor inhuren. Tenminste als het gaat om werven in ste- delijke gebieden, in zones met archeologische waarde of bij grote oppervlaktes.

Particulieren hebben er meestal geen last van. Lokale overheden en projectontwikkelaars wél regelmatig. In de stad Antwerpen worden jaarlijks zo’n drieduizend bouwvergunningen afgeleverd. Bij een paar honderd daarvan zijn archeologienota’s verplicht.

Dubbel werk

“Er is niks mis met het idee dat je wat waardevol is niet zomaar onder beton stopt, maar de regeling is niet efficiënt”, zegt de Antwerpse schepen van Ruimtelijke Ordening en Erfgoed Rob Van de Velde. “Wij hebben in Antwerpen zelf zo ongeveer het volledige ar- cheologische patrimonium in kaart gebracht. We hebben ook zelf archeologen in dienst. Die nota’s zijn meestal dubbel werk en dus zinloos. Soms komen de archeologen gewoon bij ons de gegevens opvragen die ze in hun nota gebruiken. En als wij zelf bouwheer zijn, moeten we een externe archeoloog betalen om ons te vertellen wat we al weten.”

Rob Van de Velde vraagt “ontvoogding”: dat de stad zelf bevoegd wordt voor het archeologische beheer. Nu moeten de nota’s worden voorgelegd aan het Vlaams Agentschap voor Onroerend Erfgoed. 20% van de nota’s wordt dan ook nog geweigerd omdat ze niet aan de vereisten voldoen. “Er is een vereenvoudig- de procedure gecreëerd, maar die geldt slechts voor 30% van de dossiers”, zegt Van de Velde.

Enorme vertragingen

Ook de Mechelse schepen Greet Geypen (Open Vld) klaagt over de procedure. “De archeologen zijn overgevraagd, waardoor je enorme vertragingen krijgt. Zo is het lastig om een deugdelijke planning op te maken.”

Dezelfde verzuchtingen zijn te horen bij ondernemersorganisaties Voka en Unizo. “De bouwheer moet de archeologen ook zelf betalen. Het gaat al gauw om 1.000 tot 2.000 euro”, zegt expert Piet Vanden Abeele van Unizo.

Woordvoerster Birgit Van Damme van het Agentschap voor Onroerend Erfgoed zegt dat de grieven bekend zijn. “Dit systeem is nog maar een jaar oud, er is marge voor verbetering.” Er is ook een formele evaluatie gepland. “Het kabinet van Vlaams minister-president Geert Bourgeois

(N-VA, red.), bevoegd voor deze materie, is daarmee bezig. Nog voor het zomerreces willen ze afronden. In het najaar kan het dan naar het parlement.”

Of de door steden gewenste volledige ontvoogding er komt, is nog maar de vraag. Gemeenten kunnen nu wel al aanvragen om nota’s zelf te mogen goedkeuren, via een erkenning als zogenaamde onroerenderfgoedgemeente.