Eén operatie en dan de vuilnisbak in

AZ Turnhout experimenteert met wegwerpinstrumenten

Chirurgen opereren momenteel in het AZ Turnhout knieën met instrumenten voor eenmalig gebruik. De eerste resultaten van de studie lijken veelbelovend.

Geopereerd worden met wegwerpinstrumenten, het klinkt allicht niet bepaald geruststellend voor een patiënt. “Toch is het net een groot voordeel dat dit materiaal ontwikkeld is voor eenmalig gebruik”, legt orthopedische chirurg dr. William Colyn uit. Samen met zijn collega dr. Erik Vanlommel test hij momenteel nieuwe Amerikaanse instrumenten voor het plaatsen van totale knieprotheses uit. “Hun door de fabrikant gewaarborgde kwaliteit maakt ze zelfs accurater dan herbruikbare instrumenten, die lijden onder de tand des tijds.”

Milieuvriendelijk?

Het lijkt een contradictie, maar wegwerpinstrumenten zouden ook minder schadelijk zijn voor het milieu. DePuy Synthese Companies, dat het nieuwe materiaal levert aan AZ Turnhout, onderzocht het effect bij Amerikaanse ziekenhuizen die gebruikmaken van hun producten. Zij blijken 3% minder CO2 uit te stoten dan ziekenhuizen die het operatiemateriaal opnieuw laten steriliseren. “Steriliseren vraagt een groot verbruik van water en reinigingsproducten”, zegt dr. Vanlommel. “Wegwerpinstrumenten gebruiken klinkt niet ecologisch, maar is het wel.”

“Dit is een nieuw gegeven voor ons, maar het is zeker niet verboden”, reageert Jan Verheyen, woordvoerder van de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM). “Medisch afval is een van de afvalstromen waar veiligheid primeert boven het sorteerbeleid. Het is moeilijk om vanop een afstand de impact op de afvalverwerkingskosten en op het milieu in te schatten. Wegwerpinstrumenten behoren wel tot risicohoudend afval, dat duurder is om te verwerken. Slechts 10 à 15% van het medisch afval is risicohoudend, maar het maakt wel 50% uit van de totale beheerskosten. Wegwerpinstrumenten worden nog niet op grote schaal toegepast, maar we gaan het zeker opvolgen.”

Het AZ Turnhout kreeg materiaal voor tien studiecases ter beschikking van DePuy. “Bij de eerste case hebben we nog hersteriliseerbaar materiaal gebruikt ter controle, maar dat is nadien niet meer nodig geweest”, zegt dr. Colyn. “We merken nu al dat de wegwerpinstrumenten accuraat genoeg zijn om hiermee verder te gaan.”

Een primeur heeft AZ Turnhout niet te pakken. “Het is een algemene tendens om de middenweg te zoeken tussen wegwerp en steriliseren”, zegt Annelies Vrinst, woordvoerder van AZ Herentals. “Wegwerp betekent een grotere afvalberg, aan steriliseren hangt een stevig kostenplaatje. Vaste wegwerpsets zijn bovendien enkel geschikt voor gestandariseerde operaties. De chirurg moet dus afwegen wanneer hij best wat gebruikt.”

Lichter en sneller

AZ Turnhout is alvast overtuigd van de voordelen van ‘single use instruments’. De verpleegkundigen moeten nog maar een tiende van het gewicht aan medisch materiaal optillen, de kans op menselijke fouten wordt kleiner en de kosten van de operatie verminderen. Verder wordt er bespaard op tijd voor, tijdens en na de operatie. “Sterilisatie is niet nodig en de onderdelen van het materiaal moeten nadien niet terug bij elkaar gepuzzeld worden”, zegt dr. Vanlommel. “Traditioneel materiaal komt onderdeel per onderdeel aan in de operatiekamer. Dankzij de eenmalige instrumenten kan de operatie meteen beginnen. Vlottere ingrepen zijn ook in het voordeel van de patiënt. Ze zorgen ervoor dat de kans op wondinfecties lager zal zijn.”