“Antwerpen is cruciaal in mijn nieuwe boek”

In het Vleeshuis houdt Hilary Mantel vanavond een lezing voor de BBC. Waarom de tweevoudige Man Booker Prizewinnares dan in Antwerpen is? “Thomas Cromwell, mijn hoofdpersonage, liep hier in de zestiende eeuw zelf rond.”

Elk jaar nodigt de Britse nationale omroep een prominente figuur uit voor de BBC Reith Lectures, een vijfdelige lezingenreeks die ook wordt uitgezonden op de radio. Dit jaar gaat de eer naar Hilary Mantel (64), wereldwijd een boegbeeld van de historische roman.

Tijdens vier lezingen in het Verenigd Koninkrijk en één in Antwerpen zoomt de Britse romanschrijfster in op diverse facetten van historische fictie, zoals het belang van research en de verbeelding van de auteur. Voor zowel Wolf Hall (2009) als Het Boek Henry (2012) sleepte Mantel een Man Booker Prize in de wacht. De Spiegel en het Licht, het laatste deel uit de trilogie over Hendrik VIII en diens vertrouweling Thomas Cromwell (1485-1540), wordt volgend jaar verwacht.

Voor de lezingen die u geeft voor de BBC trok u ook naar Antwerpen. Waarom?

Hilary Mantel: Intussen werk ik al tien jaar aan een trilogie die zich afspeelt aan het hof van Hendrik de Achtste, die met zijn zes vrouwen (lacht). Het hofleven en de politiek van de Tudors bekijk ik door de bril van Thomas Cromwell, zowat de rechterhand van de koning. Deze staatsman is een uitgesproken Europese figuur. Op zijn vijftiende vluchtte hij van huis om zich aan te sluiten bij het Franse leger. Vervolgens verzeilde hij in Italië in het bankwezen om rond 1510 naar Antwerpen af. te zakken Hij werkte er als klerk bij kooplui. In de eerste boeken van de trilogie staat Cromwells professionele leven centraal, het laatste deel wil ik aan zijn jeugd wijden. Vandaar zal Antwerpen in

The Mirror and the Light, dat volgend jaar verschijnt, een cruciale rol spelen.

In welke mate was de stad voor Cromwell belangrijk?

Je zou kunnen stellen dat Cromwell in Antwerpen de kennis heeft vergaard die hem later als staatsman van pas zou komen. Hier heeft hij geleerd hoe je werkelijk macht kunt uitoefenen. Vergeet niet dat Antwerpen in die tijd op wetenschappelijk en artistiek vlak toonaangevend was in Noord-Europa. Toen Cromwell in Antwerpen verbleef, was Christoffel Plantijn bijvoorbeeld bezig met een Engelse Bijbelvertaling. Terug in Engeland voerde hij op religieus vlak doorslaggevende hervormingen door.

Hebt u Antwerpen bezocht voor uw romans?

Voor de eerste twee boeken niet, daarin schiep ik een heel universum uit louter archivarische kennis, gepaard aan mijn verbeelding. Vorig jaar was ik op doorreis wel enkele uren in Antwerpen.

Guido Latré

(professor Engelse Letterkunde aan de KUL, red.)

gidste me door de binnenstad, en ik was verrukt. Het voelde alsof ik in Antwerpen thuiskwam. De stad was nog magnifieker dan ik me het had verbeeld. Prompt veranderde ik mijn plannen en besloot ik in het derde deel van de trilogie meer aandacht te besteden aan Antwerpen.

Uw lezing vindt plaats in het Vleeshuis. Waarom?

Het gebouw viel me vorig jaar op, maar was toen gesloten. Ik zou er morgen wel graag eens een kijkje willen nemen. Het lijkt me zeer waarschijnlijk dat Thomas Cromwell daar destijds ook heeft rondgelopen. In Antwerpen staan nog zo veel prachtige gebouwen uit het begin van de zestiende eeuw overeind. Dat is in Londen niet het geval. Veel historische gebouwen werden er verwoest door de grote brand van Londen in 1666, of door de Tweede Wereldoorlog.

Waarom verkoos u Cromwell te belichten, en niet de populaire Hendrik VIII?

In Cromwell herken ik veel van mezelf. Allebei zijn we geïnteresseerd in politiek, en allebei zijn we opgeklommen uit een bescheiden milieu. Bovendien zit Cromwell ook geplaagd met een heel actief brein. Hij is een rusteloze denker, net als ik.