“Smeden is geen museumverhaal”

Vergeten beroep herleeft dankzij vzw IJzer en Vuur

Sinds enige tijd weergalmt er in de historische smidse in het Zuiderpershuis weer het geluid van een hamer op een aambeeld. Hier wordt een eeuwenoude ambacht nieuw leven in geblazen. Vijf jonge, talentvolle smeden krijgen er een voorgezette opleiding van vooraanstaande meestersmeden uit Europa.

Het initiatief daartoe komt van de vzw IJzer en Vuur, het geesteskind van gepassioneerd kunstsmid Michel Mouton. “Met die vzw willen we het vak dichter bij het grote publiek brengen. Want kunstsmeden, dat is geen museumverhaal. Dit beroep heeft een toekomst, al is die niet evident. Daarom verplaatsen we ons naar de mensen met onze karavaan van ijzer en vuur om overal in België workshops te geven.”

Zelf raakte Mouton in zijn jonge jaren gefascineerd door het kunstsmeden. “Toen ik na mijn studies de wereld wilde zien, kwam ik in het Verenigd Koninkrijk in contact met een kunstsmid uit het toenmalige Tsjecho-Slowakije. Die bleek een van de grondleggers van de hedendaagse smeedkunst. Toen ik zag wat hij kon, was dat voor mij een openbaring. Die man heeft mijn leven richting gegeven.”

Tijdens zijn workshops merkte Mouton dat er enkele leerlingen op regelmatige basis terugkeerden, mensen die zich verder wilden verdiepen in de smeedkunst. “Aan deze jonge smeden wilden we iets extra geven zodat ze een hoger niveau zouden kunnen bereiken en zichzelf kunnen heruitvinden.”

Zo ontstond het idee van een drie jaar durende opleiding. Die gaat nu al twee jaar door in het Zuiderpershuis en blaast meteen ook nieuw leven in de historische smidse van het gebouw. “Hier willen we onze leerlingen een moderne kijk op het ambacht bieden. Want op een bepaald punt in de geschiedenis is de smeedkunst zich gaan scheiden van de architectuur, waardoor er niet veel meer overbleef dan het opvullen van vlakken met ‘krullen’. Mensen die vandaag de dag wel bezig zijn met het ambacht opnieuw vorm te geven, die nodigen we hier uit. Zo hopen we dat onze jonge smeden geïnspireerd geraken en uiteindelijk zelf mee een nieuwe richting aan de smeedkunst zullen geven.”

Nieuwe generatie

Een van die gastdocenten is Claudio Bottero. De Italiaan wordt beschouwd als de meest prominente smid uit Europa en zal in de loop van de volgende twee jaar nog enkele weken terugkeren om ervoor te zorgen dat de leerlingen het vak onder de knie krijgen. “Mijn vader was smid. Verder had ik het geluk dat er een goede meester in mijn buurt woonde die me heel veel heeft geleerd. Nadien ben ik zelf op zoek gegaan naar nieuwe vormen en mogelijkheden binnen de smeedkunst. En dat doe ik nog steeds.” Maar dat vergt tijd en geld. “Toch is het een offer dat je moet brengen. Het is de enige manier om de toekomst van deze prachtige ambacht te verzekeren. Bovendien geeft het me voldoening om mijn kennis door te geven aan anderen. De smeedkunst heeft erg diep gezeten, maar ik merk dat er een nieuwe generatie is opgestaan.”

En van die nieuwe generatie maakt onder meer Thijs Verbeken (29) deel uit. Hij is een van de vijf leerlingen die op dit ogenblik in het Zuiderpershuis aan de slag zijn. “Ik ben altijd lasser geweest, maar na een tijdje had ik dat wel gezien. Ik wilde meer doen. Mijn hoop is om uiteindelijk zelfstandig smid te worden, al heb ik nog een lange weg af te leggen. Daarnet nog zag ik Claudio in een half uur doen waar wij al een hele voormiddag aan bezig zijn”, lacht hij. Hier wil Verbeken zichzelf perfectioneren. “Ondertussen werk ik ook als smid. Mensen denken vaak dat dit beroep niet meer bestaat, maar in de realiteit verzuipen we in het werk. Momenteel vervaardig ik vooral balustrades en trapleuningen. Maar ik hoop zelf ooit mooie houtstoven te kunnen maken.”

THIJS VERBEKEN

Leerlingsmid “Mensen denken dat dit beroep niet meer bestaat, maar we verzuipen in het werk.”

FOTO JEROEN HANSELAER Leerlingen aan het werk. “We hopen dat onze jonge smeden geïnspireerd raken en uiteindelijk zelf mee een nieuwe richting aan de smeedkunst zullen geven.”