“Pas als je zélf op straat hebt geleefd, begrijp je hoe dat voelt”

Wie in de Kempen dakloos is, kan rekenen op een bijzonder drietal. Niet zo lang geleden leefden Alex, Patrick en Paul zélf op straat, nu helpen ze anderen om uit het dal te geraken. “Het is onze roeping geworden.”

Wie dakloos wordt in de Kempen, kan aankloppen bij het Centrum Algemeen Welzijnswerk (CAW) voor noodopvang. Zo kunnen mensen in nood vier weken verblijven in de Korte Opvang nabij het station in Turnhout. De medewerkers proberen dan om samen met de dakloze aan een oplossing op langere termijn te werken.

Alex Van Autryve uit Turnhout, Patrick Smets uit Geel en Paul Willems uit Tielen (Kasterlee), allen 53, hebben er ook ooit moeten aankloppen voor hulp. Vandaag gaan ze voor elkaar door het vuur. En proberen ze mensen die op straat terechtkomen mee op weg te helpen naar een beter leven.

“Deze Korte Opvang voelt voor ons aan als een thuis, niet als een plaats waar we werken. Het is eerder een roeping. We helpen elk op onze eigen manier de mensen die hier verzeild geraken en vragen elkaar raad als het nodig is. Als dakloze loop je met je hoofd naar beneden. Wij hebben onze problemen kunnen aanpakken en kunnen nu met onze rug gerecht door het leven stappen. Dat gevoel gunnen we iedereen en daar werken we elke dag aan”, vertellen de drie geëngageerde Kempenaars.

Hun persoonlijke geschiedenis heeft hen wijzer gemaakt. “We weten hoe mensen naar daklozen kijken. Het lijkt zo ver van je bed, maar we hebben zelf gemerkt hoe snel het bergaf kan gaan. Vroeger vroegen we ons af of die daklozen langs de kant van de weg niets beters te doen hadden. Nu vragen we ons af wat ze hebben meegemaakt en hoe we ze kunnen helpen. We beseffen hoe snel het gedaan kan zijn en zijn veel menselijker geworden. En door al die gebeurtenissen zijn we ook rijker geworden in ons hoofd. Dat is ook al iets”, vertellen ze met een knipoog.

Patrick: op straat na relatiebreuk

“Ik kom uit een gezin van tien en heb altijd gewerkt, onder meer als dakwerker of vrachtwagenchauf- feur”, vertelt Patrick uit Geel. “Ik had tien jaar lang een relatie en alles wat ik had, heb ik gegeven aan die vrouw. Maar toen is het gedaan geraakt. Ik ging weer bij mijn vader wonen, maar toen kreeg hij ook nog eens een ongeval en daarna moest hij het huis verkopen. Plots stond ik op straat, met alleen schulden.”

“Ik was te fier om hulp te vragen bij mijn broers en zussen. Ik ben dan maar van Geel naar Turnhout gewandeld en heb hier een jaar lang overnacht op straat. Ik zocht vooral plaatsjes op bouwwerven, ergens waar ze mij niet konden zien. Ik ben wel blijven werken, maar omdat ik altijd al te nonchalant was met facturen, had ik zoveel schulden dat ik nergens iets kon huren.”

“Via het OCMW van Turnhout ben ik uiteindelijk in de crisisopvang terechtgekomen en vervolgens doorgestuurd naar begeleid wonen. Het CAW heeft me er mee door geholpen, door me al die tijd te begeleiden. Ik ben nu in de eerste plaats blij dat ik het overleefd heb. En ik ben een beetje trots dat ik opnieuw in de wereld sta zoals het moet. Nu help ik hier als vrijwilliger voormalige daklozen verhuizen naar een nieuwe stek. Soms hebben ze nog ergens spul- letjes staan en die kom ik dan ophalen.”

Paul: op straat na ongeval

Ook Paul, die uit Tielen afkomstig is, heeft in zijn leven gemerkt dat het snel bergaf kan gaan. “Ik was een werfleider in de bouw. Het was een heel goede job, ik reed met een bedrijfswagen en ik had alles wat ik nodig had. Maar dan ben ik van een dak gevallen... Sindsdien ben ik officieel invalide en kon ik niet meer werken. Ik ben ook gescheiden en zo kwam ik zonder woning te zitten. Ik zag geen andere uitweg dan in Antwerpen op straat te gaan leven.”

“Vanaf het moment dat je dakloos bent, stop je met nadenken. Je wordt onverschillig, wacht gewoon tot de dag voorbij is. En elke ochtend ben je blij dat je nog wakker bent geworden. Ik had nooit gedacht dat ik ooit in de metro zou moeten slapen. Ik dacht niet dat ik er ooit nog zou uitgeraken. Ik heb dikwijls gedacht dat het toch wel triestig was dat het zo met mij moest eindigen.”

“Als dakloze heb je de kracht niet om je problemen zelf op te lossen. Als je álles kwijt bent, heb je gewoon geen fut meer. De enige oplossing die je ziet, is een pint bier. Daarom moet je hulp zoeken van anderen. Ik ben dan naar Turnhout gekomen, ik heb die dag zwartgereden met de bus. Na twee dagen in het wachthokje van de trein te hebben geslapen, kon ik terecht in de crisisopvang. Het CAW heeft me er helemaal bovenop geholpen en een woonst voor mij gezocht.”

“Toen er later een vacature vrijkwam als conciërge van de Korte Opvang in Turnhout, kon ik er beginnen. Ik ben blij dat ik nu ook anderen kan helpen. Als je zelf op straat hebt geleefd, begrijp je beter hoe het voelt om dakloos te zijn. Ik heb hier al veel gepraat.”

Alex: op straat na ontslag

Alex uit Turnhout kwam in nauwe schoentjes terecht toen hij na lange tijd ontslagen werd in het tankstation waar hij als bediende werkte. “Ik had geen inkomen meer en kon de huishuur niet betalen. Ik heb gelukkig nog net kunnen vermijden dat ik echt op straat moest leven. Ik kon meteen tijdelijk bij de Korte Opvang terecht, in tweede instantie hebben ze een appartement voor mij gezocht. Het voelt heel slecht als je moet toegeven dat je het zelf niet meer kan, dat je hulp moet vragen of anders geen bed meer hebt om in te slapen. Dat voelt aan als een mislukking.”

“Nu kom ik hier twee keer per week maaltijden maken. Ik doe het eigenlijk uit dankbaarheid, want zonder hulp was ik nooit uit mijn situatie geraakt. Ik ben ook nog klusjesman bij de Wooncoach, zo help ik gebreken aan huizen te herstellen om de woonkwaliteit te verbeteren.”

ALEX VAN AUTRYVE

Exdakloze uit Turnhout “Het voelt heel slecht als je moet toegeven dat je het zelf niet meer kan.” PATRICK SMETS

Exdakloze uit Geel “Ik was te fier om hulp te vragen bij mijn broers en zussen.”

PAUL WILLEMS

Exdakloze uit Tielen “Je stopt met nadenken, wordt onverschillig. Je wacht gewoon tot de dag voorbij is.”

Morgen (slot): Victor 4, de nachtopvang in Antwerpen

FOTO JOREN DE WEERDT