Gazet van Antwerpen Stad en Rand
May kan alleen maar hopen dat de jongeren thuisblijven
Britten trekken vandaag naar de stembus
Vandaag verkiezen de Britten een nieuw parlement. Uittredend premier Theresa May hoopt op een forse versterking van haar conservatieve meerderheid, Labourleider Jeremy Corbyn op een onverwacht positief resultaat. Ideologisch zijn de twee tegenpolen. Groot-Brittannië lijkt gespleten. Niet alleen tussen links en rechts en tussen pro en contra Europa, maar ook tussen jong en oud. De peilingen schieten alle kanten uit, maar één ding staat vast: de opkomst speelt een beslissende rol.
Waarom zijn er verkiezingen?
b
Premier Theresa May wil haar conservatieve meerderheid versterken om haar Brexit door te voeren. Ze vond de huidige meerderheid te krap, vandaar de ‘Brexit-verkiezingen’. Al was het vooral opportunisme dat speelde. Alle peilingen zagen een haast historische kloof met Labour, de socialistische partij van Jeremy Corbyn die ook nog verdeeld was door onderlinge ruzies. May kreeg veel kritiek omdat ze eerder gezworen had dat er geen vervroegde verkiezingen zouden komen. Het is van 1966 geleden dat een Britse premier de gok waagde om op deze manier zijn machtsbasis te versterken.
Wanneer heeft May een probleem?
Als ze haar meerderheid niet kan uitbreiden. May heeft een klinkende overwinning nodig om de kritische stemmen in haar eigen partij de komende vijf jaar het zwijgen op te leggen. Insiders noemen vijftig extra zetels het minimumdoel. De Tories lijken eensgezinder dan ze zijn. Al in de aanloop naar het Brexit-referendum was de partij gespleten. Over de boedelscheiding zijn de meningen al even verdeeld. Zelfs een breuk binnen de partij wordt niet uitgesloten als May een mager resultaat haalt. Een afgang – vermoedelijk ook letterlijk voor de premier – zou een hung parliament zijn. Hierbij verliezen de Tories de ab- solute meerderheid, maar blijven ze de grootste partij. Dan rest ofwel een minderheidsregering of een coalitie.
Kan Labour dan niet winnen?
Er is geen enkele peiling die dat voorspelt. De entourage van Corbyn gelooft in een goed resultaat, niet in een mirakel. De peilingen lopen uiteen van een zege voor May tot een hung parliament. Wel is er een tendens te zien waarbij Corbyn inloopt op zijn rivale. De voorbije dagen lokten zijn meetings telkens duizenden fans. Zijn zichtbare populariteit heeft de traditionele, centrumlinkse Labourleden verrast. Zodanig dat er (momenteel) geen sprake meer is van hem aan de deur te zetten, zelfs als Labour toch nog een groot verlies zou lijden.
Wat geeft de doorslag?
De opkomst. En vooral van de jongeren. Die hebben hun voorkeur Labour uitgesproken. Als de jongeren massaal gaan stemmen, kan May het lastig krijgen. Jonge kiezers zijn minder geneigd hun stem uit te brengen. Uit universitair onderzoek blijkt dat hoe meer de Britse partijen ideologisch verschillen, hoe groter de opkomst is. Corbyn belichaamt de uiterst linkse kant van Labour, May profileert zich als een nieuwe Margaret Thatcher. De ideologische kloof is dus enorm. Jongeren hebben nog een reden om te stemmen. Door de uitslag van het Brexit-referendum zagen zij hun Europese toekomst ontstolen door de oudere generaties. Door zich tegen May te keren, kunnen ze misschien voorkomen dat de banden helemaal worden doorgeknipt.
6. Welk effect heeft de
uitslag op de Brexit?
Teruggedraaid zal die niet worden. Corbyn accepteert de uitslag van het referendum, maar heeft zo weinig mogelijk gesproken over de boedelscheiding. Dat is het thema van May. Corbyn focuste zich op gezondheidszorg, onderwijs, pensioenen en sociale dossiers. May gaf geen details van hoe ze de onderhandelingen zal aanpakken.
Is May populair?
Niet echt. Daar hebben enkele domme uitspraken en bochten van 180 graden tijdens de campagne niet bij geholpen. Hoewel ze zichzelf omschrijft als “de solide rots die het land nodig heeft”, komt ze niet zo over. Zelfs haar kiezers omschrijven haar vaak als “weinig betrouwbaar”. Toch zal ze hun stem krijgen omdat het alternatief nog erger wordt ingeschat. Bij de gemiddelde Brit is Corbyn nog minder populair. De meest genoteerde opmerking is dat hij “er toch niet als een leider uitziet” en een “halve marxist” is.
Zijn er nog andere partijen die het volgen waard zijn?
Het anti-Europa- en stilaan antiislampartijtje Ukip dat de motor achter de Brexit was in elk geval niet. Die kiezers lopen massaal over naar de Conservatieven. Ook de anti-Brexit-partij bij uitstek, de linksliberale Lib Dem van Tim Farron, zou amper winst boeken.
Hoe staan de zaken in Schotland en NoordIerland?
In Schotland heeft de nationalistische partij (SNP) van Nicola Sturgeon van de verkiezingen een officieus onafhankelijkheidsreferendum gemaakt. Dat doet de SNP in de hoop er later echt een te kunnen houden, waarna een onafhankelijk Schotland terug kan keren naar de EU.
Ook in Noord-Ierland wordt gekeken naar meer dan alleen de zetelverdeling, namelijk de mogelijkheid dat er een onverwachte opening naar een Ierse hereniging komt. Tot nu was een duidelijke meerderheid daar tegen, maar de Brexit heeft tot een aardverschuiving geleid. De Noord-Ieren stemden tegen de Brexit omdat ze een nieuwe grens met Ierland vrezen die economisch pijn kan doen. Bij regionale verkiezingen in maart van dit jaar kregen de Unionisten – die een voortzetting van de unie met Engeland voorstaan – voor het eerst in de geschiedenis zware klappen. Hun meerderheid van tien zetels op de negentig in het parlement slonk tot één. Allemaal ten koste van de Nationalisten. Die hopen op minstens een herhaling van dat scenario om hun eis voor een referendum voor de hereniging van Ierland door te drukken en zo weer aan te sluiten bij de EU.