Gazet van Antwerpen Stad en Rand
De handtekening waar Anderlecht nu spijt van heeft
In juni 2012 liet de Belgische voetbalbond weten dat hij tegen 2020 vijf nieuwe stadions wilde, waarvan één in Brussel. Exact vijf jaar later geeft onze voetbalreporter David Van den Broeck u de stand van zaken. Anderlecht snakt naar een nieuw stadion. Er waren dromen, dan plannen, veel discussies, vervolgens handtekeningen, maar een effectieve verhuis? Dat niet. Een reconstructie van hoe het Eurostadion paarswit enkel tijdverlies heeft opgeleverd. We zetten de klok vijf jaar terug.
I have a dream… Steven Martens, de toenmalige CEO van de voetbalbond, liet in juni 2012 een eerste ballonnetje op over een nieuw nationaal stadion voor de Rode Duivels. Daarin moest ook Anderlecht spelen, om het rendabel te maken.
Kwam dat goed uit. Ook Roger Vanden Stock, voorzitter van Anderlecht, droomde al jaren van een nieuwe tempel, “om de kloof met de Europese top te dichten”. Toch reageerde hij lauw op Martens’ plan. Ergens begrijpelijk. Vele pogingen sinds 2000 om het verouderde Constant Vanden Stock Stadion te moderniseren en vergroten - 40.000 plaatsen met een derde ring - of om te verhuizen - naar Neerpede of Schaarbeek-Vorming - draaiden eerder op niks uit.
Insider 1: “We hebben al van alles geprobeerd, zeiden ze bij Anderlecht. Dit is het zoveelste dossier, dit zal wel weer faliekant aflopen.”
Profetische woorden.
Ontslag Van den Brom
Toch stapte Anderlecht mee in het verhaal, dat geschreven werd door de bond, het Brussels Gewest - Rudi Vervoort (PS), Guy Vanhengel (Open VLD) - en de Stad Brussel - vooral Alain Courtois (MR). Nadat zij in mei 2013 voor parking C op de Heizel kozen, ging Vanden Stock overstag. Al liet hij de bond het dossier trekken, met het oog op het EK 2020. Zijn neef Philippe Collin was daar bestuurder en volgde het dossier ook bij Anderlecht op.
Cruciaal: wie werd eigenaar van het stadion, wie kreeg de erfpacht? De bond en Vanhengel wilden dat het stadion voor maar ook door Anderlecht gebouwd werd. Dat de Stad Brussel zijn grond aan de club gaf en die met eigen middelen en externe partners een stadion bouwde, om het zelf te kunnen vermarkten. Dat paars-wit daarvoor paste, was volgens insider 1 een inschattingsfout. “Tja, Anderlecht miste experts. En net tijdens de finale onderhandelingen in maart 2014 zat de club in crisis, gooide ze John van den Brom buiten en stelde ze Besnik Hasi aan als trainer. Vanden Stock, Collin en Herman Van Holsbeeck waren toen niet bezig met het stadiondossier.”
Anderlecht-bron 1 spreekt dat resoluut tegen. “Er lag een voorstel op tafel waarbij Optima en Besix betrokken zouden worden. Dat klonk fantastisch, maar zat juridisch vol gaten. Daarom hebben we dat gekelderd.” Het intussen failliete Optima Bank bekeek hoe de financiering van het stadion er kon uitzien en aannemer Besix - met als CEO Johan Beerlandt, aandeelhouder van Anderlecht - wilde het bouwen, maar zover kwam het dus niet. Volgens insider 1 moest Anderlecht die erfpacht opeisen en had het dan een andere constructie op poten kunnen zetten. “Maar nu gaven ze alles uit handen en gaf de stad de grond aan een derde. Daar balen ze nu nog van.”
Enter Ghelamco.
Ghelamco klopt Denys
Na een openbare aanbesteding bleven in september 2014 nog drie kandidaat-bouwers over - Denys, Besix en Ghelamco - die alvast een wensenpakket van Anderlecht kregen. In maart 2015 kwam het Ghelamco van oprichter Paul Gheysens, dat in Gent net zijn visitekaartje had afgegeven, als winnaar uit de bus.
Anderlecht-bron 1: “Verrassend, want Denys had het beste project. Daarna kwamen Besix en Ghelamco. Maar die volgorde werd nog veranderd.”
Klinkklare onzin volgens Ghelamco, dat vindt dat het won op merites en vooral met de beste mobiliteitsoplossingen op de proppen kwam.
Insider 1: “Stadiontechnisch was Denys beter, dus ik begrijp Anderlecht wel. Maar Ghelamco had inderdaad een completer dossier, dat ook het beste was voor de buurtbewoners, en was de logische winnaar.”
Van een droomhuwelijk was dus duidelijk geen sprake. De onderhandelingen werden wel aangevat. “Over de term
sheet, waarin de voorwaarden stonden, en de plannen”, zegt Anderlecht-bron 1. “We hebben heel vaak met hen vergaderd. Maar akkoorden? Da’s iets anders.”
En toen moest Jo Van Biesbroeck nog komen. Het was ‘rijkste Belg’ Alexandre Van Damme, die amper 2,5 procent van de Anderlecht-aandelen bezit maar straks de club wil overkopen, die zijn oud-topman van bij AB InBev naar voren schoof. Van Biesbroeck trad in september 2015 in dienst als operationeel manager om financieel orde op zaken te stellen en nam ook het stadiondossier vast. Amper 24 dagen later liet hij Ghelamco weten dat de club zich terugtrok.
Insider 1: “Van Biesbroeck heeft de rekening snel gemaakt. Ja, ze konden het aan, ze konden daar spelen. Maar ze gingen er minder aan verdienen dan aan een eigen stadion, dat ze na twintig jaar zouden hebben afbetaald.”
9,7 miljoen per jaar
Waarom Anderlecht op een woensdagavond in oktober 2015 dan toch naar het stadhuis trok en een beginselakkoord ondertekende? “Ach, er staat in dat Anderlecht zich committeert om in het Eurostadion te spelen als dat 100 procent aan zijn eisen voldoet”, zegt insider 1. “Een advocatenkantoor zal hebben gezegd: Dat kan je gerust tekenen.” Ook Anderlecht-bron 2 nuanceert: “Dat document schetst gewoon de context waarin je over een finaal akkoord onderhandelt.”
Het is overigens Vanden Stock die op het stadhuis samen met Collin zijn handtekening zet. Een aanwezige: “Hij vroeg eerst aan Van Biesbroeck of hij wel mocht, maar richtte zich dan tot Collin en zei: ‘Wij zijn hier toch nog de
bazen, hè?’ Waarop hij het akkoord ondertekende.” Een teken voor sommigen dat er zich een heuse machtsstrijd afspeelt binnen Anderlecht. Maar met de geruchten dat Van Biesbroeck bewust de overnameprijs laag probeert te houden door tegen te werken, daar lachen ze op de club eens goed mee.
Er werd nadien nog gesproken. Maar op vergaderingen tussen Van Biesbroeck en Gheysens - bikkelharde onderhandelaars - knetterde het. Niet over de huurprijs - jaarlijks 9,7 miljoen euro - maar over de return en de invulling van het enorme stadion, goed voor 60.000 plaatsen. Op de duur was er geen contact meer, enkel via aangetekend schrijven.
“We merkten dat de vips veel te ver van het veld zaten”, zegt Anderlecht-bron 1. “Alle tribunes waren gewoon te vlak”, zegt Anderlecht-bron 2. “Op die manier creëerde Ghelamco meer vloeroppervlakte, meer kantoorruimte
dus.” Megalomaan en gericht op commerce: dat is hun conclusie over het stadion. Bij Ghelamco klinkt het echter dat ze op een echte paars-witte look mikken. En dat ze heel veel eisen van Anderlecht hebben ingewilligd. Maar in maart 2017 stapte de club wel definitief uit het project, daar is ze formeel in.
Op de knieën gaan
De toekomst van het Eurostadion ligt nu in handen van politici. Maar wat met Anderlechts toekomst? ’s Lands grootste club staat na vijf jaar terug bij af, terwijl anderen wel vooruitgang boeken. Insider 3: “Gent heeft al een nieuw stadion. Als Club Brugge in 2020 verhuist en Antwerp dankzij Gheysens een stadion voor 50.000 man krijgt, verliest Anderlecht terrein. Het moet zich zorgen maken, want het Constant Vanden Stock-stadion wordt nooit structureel rendabel.”
Tot vorig jaar wedde Anderlecht op twee paarden: het Eurostadion en een derde ring in zijn huidig stadion. Maar alleen een uitbreiding naar 31.000 plaatsen kan - volgens Van Holsbeeck “een pleister op een houten been”. De gemeente Anderlecht wil het dossier desnoods heropenen, maar eist vooral duidelijkheid. “Want nu is het enige zekere dat er de komende vier jaar weer niks verandert”, zegt een bron bij de gemeente. “Over alternatieven moeten we zelfs niet spreken. Of denk jij dat het Brussels Gewest en de Stad Brussel Anderlecht nu nog elders aan een nieuw stadion zullen helpen, na deze soap?” Courtois en Vanhengel zijn dan wel RSCA-fan, die laatste stuurde vorig seizoen al netjes zijn abonnement terug. Insider 1: “Wil Anderlecht nog steun, dan zal het op zijn knieën moeten.” Insider 2: “Of het kruipt toch terug rond tafel met Ghelamco, bij gebrek aan plan-B.” Anderlecht kocht vorig jaar wel een skipiste in Neerpede, aan zijn oefencentrum, maar dat heet onvergunbaar voor een stadion. “We moeten niet stom doen: een nieuw project in Brussel zal ettelijke jaren vergen”, zegt Anderlecht-bron 1. “Intussen moeten we onze fans zo veel mogelijk comfort proberen te bieden.” Anderlecht-bron 2: “Het blijft een spijtig verhaal. We hebben nood aan een nieuw stadion, dat blijft zo. En dit Eurostadion was een unieke kans. Alleen jammer dat die verknoeid is.”
Alle partijen zullen elkaar nog een tijdje met de vinger wijzen. Hoe zou het nog met de droom van Martens en Vanden Stock zijn?