Gazet van Antwerpen Stad en Rand
“Waarom mag ik de waarheid niet zeggen?”
Bart De Wever over agressie tegen politie, de staat van de stad en de verkiezingen van 2018
De incidenten waarbij politieagenten werden aangevallen en de ophef die daarrond woedt, blijven Bart De Wever hoog zitten. En daarbij neemt hij ook de media in het vizier. “Elk jaar na het einde van de ramadan stellen we vast dat er in bepaalde wijken jongeren voor problemen zorgen. Dat is zo evident als dat de zon schijnt. Maar dat mag blijkbaar niet meer gezegd worden, want dan krijg ik de vraag of ik kan bewijzen dat de zon schijnt.”
Misschien is die kritiek voor een stuk het gevolg van de wijze waarop u communiceert. Waarom zou men de waarheid niet mogen zeggen zoals die is? Dat zal ik nooit begrijpen. Het gaat om een fenomeen dat elk jaar terugkeert. Ook de burgemeester van Hilversum stelde dat vorig jaar vast in zijn stad. En ook hij kreeg toen de Nederlandse pers over zich heen. De voorspelbaarheid van de media is verschrikkelijk. Niet de jongeren, maar de agenten zouden aan de basis liggen van de incidenten, wegens racistisch. En ik zou hen de hand boven het hoofd houden. Dat ik de schuld krijg voor alles en nog wat, dan ben ik gewoon. Het is het recht van de oppositie om kritiek te hebben. Peter Mertens en de PVDA zijn in dat opzicht niet te overtreffen. Maar wanneer op een jongerenmeeting van de PVDA geïnsinueerd wordt dat alle politieagenten in Antwerpen racisten zijn, dan kan ik dat niet tolereren.
Dan moet u optreden als burgemeester. Ik heb donderdagmorgen mensen van de Marokkaanse gemeenschap ontvangen. Ook veel ouders daar zijn ongerust over hoe ze een aantal jongens zien evolueren. Let op, we mogen de zaken ook niet erger voorstellen dan ze zijn. Het gaat hoogstens om een twintigtal jongeren die zich hebben laten aanpraten dat ze wegens racisme en discriminatie sociaal-economisch niet aan bod zullen komen. Anderzijds worden ze getriggerd door zij die wel veel geld hebben en met dure auto’s rondrijden in hun wijk. Veelal gaat het om geld uit de criminaliteit, vooral drugs. Ze zijn een rolmodel voor deze jongeren. Ze claimen het publiek domein en willen er de regels bepalen. Daarbij keren ze zich niet alleen tegen de politie, maar bijvoorbeeld ook tegen bepaalde middenstanders of te kort gerokte vrouwen. Dat kan men niet tolereren. Wat we vooral moeten proberen te doen, is voorkomen dat deze jongeren uiteindelijk gerekruteerd worden door de drugsdealers en helemaal in de criminaliteit belanden. Of dat ze het kanonnenvlees van het gewelddadig extremisme worden. Want we zien een verschuiving binnen het terrorisme. Aanvankelijk hadden we te doen met groot terrorisme door georganiseerde groepen. Vervolgens zijn we geëvolueerd naar wat ik terrorisme 2.0 noem. Het gaat dan om teruggekeerde Syriëstrijders die met zwaardere wapens hier aanslagen plegen. En we zijn al bij terrorisme 3.0 aanbeland, met homegrown terroristen die zelfs nooit in Syrië waren, maar hier gerekruteerd worden door het crimineel milieu en aanslagen plegen met kapmessen en bestelwagens. In de grote steden is er een duidelijke link tussen criminaliteit en gewelddadig extremisme.
Hoe probeert u de zaken aan te pakken? Het is een probleem dat over een langere periode is gegroeid en dat je niet in een paar jaar krijgt rechtgezet. We hebben als stad moeten besparen. Toch investeren we meer in onderwijs, in sociaal beleid waarvoor we het budget met 20% hebben opgetrokken. We zetten ook in op bemiddelingsteams, de versterking van de sociale cohesie, de wijkwerking en het optrekken van de diversiteit binnen ons politiekorps. We zitten met een contradictorische situatie. Jongeren vinden geen werk en werkgevers vinden geen medewerkers. Dat klopt niet. Dit is het probleem dat we moeten oplossen.
Heeft u meer bevoegdheden nodig om te kunnen optreden tegen de criminaliteit?
Ik heb enkel bestuurlijke macht als burgemeester. We kennen onze probleemjongeren en weten wie een potentieel gevaar is. Maar we mogen ze alleen volgen en traceren. Als burgemeesters zouden we meer mogelijkheden moeten hebben om te kunnen optreden tegen de malafide economie, de criminele netwerken en de achterliggende organisaties. We proberen dat nu te doen met juridische spitsvondigheid. Zo hebben we het stationskwartier voor een goed stuk kunnen opruimen door systematisch en integraal te controleren op fiscale en sociale fraude, de vestigingsvoorwaarden, de voedselveiligheid en de arbeidswetgeving. Op die manier hebben we ook een aantal zogenaamde massagesalons kunnen sluiten. Maar het blijft moeilijk. Want wanneer straks iemand die al vele malen veroordeeld is een café opent als dekmantel voor heel andere activiteiten, dan kan ik dat niet verbieden.
U bent nu vijf jaar burgemeester van Antwerpen. Maak eens een evaluatie.
Publiceren jullie de evaluaties van jullie journalisten ook in de krant? Euh, neen. Dacht ik al. Uiteindelijk is het aan de kiezer om een evaluatie te maken. Maar goed, ik zal op jullie vraag antwoorden. De criminaliteit is met een vierde gedaald, gewelddadige diefstallen zelfs met de helft. We hebben ook veel drugsdealers opgepakt. Om goed te doen, zouden we nu de netwerken forser moeten kunnen aanpakken. Maar dat kan niet, daar zijn we niet voor bevoegd. Volgend jaar hebben we ook onze historische schulden uit het verleden afgelost en staan we niet langer onder curatele. Daarvoor hebben we zo’n 430 miljoen euro bespaard en 1.400 medewerkers ( VTE’s, red.) laten afvloeien zonder dat de dienstverlening in het gedrang kwam. De digitalisering heeft ons daarbij geholpen.
Het meerjarenperspectief blijft wel problematisch. Alle steden zullen steeds harder geconfronteerd worden met de pensioenproblematiek. Indien we niet door de Vlaamse en de federale regering worden geholpen, dan zullen we ook de volgende legislatuur zo’n 400 miljoen euro moeten besparen. In dat geval zullen we keuzes moeten maken tussen wat we wel nog doen en niet meer doen. Economisch doet de stad het beter dan ooit. Vooral de kleinere ondernemingen floreren, mee omdat we de stedelijke belastingen met 70 miljoen euro hebben verminderd. Kortom, alles gaat goed. Niet alles. De mobiliteit is een probleem, ik lig er elke dag van wakker. Vroeger waren er klachten omdat er niets gebeurde. Nu zijn er klachten omdat er net heel veel werken tegelijk zijn. Maar we kunnen niet anders. We moeten nu het onderliggende wegennetwerk aanpakken in voorbereiding van de aanleg van de Oosterweelverbinding. Het is niet de bedoeling om de auto helemaal uit de stad te bannen, maar we moeten wel komen tot minder auto’s en meer openbaar vervoer. Een modal shift dus. Maar dat kan enkel indien er ook een mental shift komt. Vlamingen zijn moeilijk uit hun auto te krijgen. Dat zal pas lukken wanneer het openbaar vervoer zo goed is dat ze niet anders willen.
Hoe kijkt u naar de gemeenteraadsverkiezingen van 2018? We zullen uitgaan van onze eigen kracht en naar de kiezer trekken met een balans van wat we hebben gerealiseerd en wat we de volgende legislatuur willen doen. Wie zijn uw uitdagers? Ik zou het niet meteen weten. Momenteel zie ik vooral veel onderlinge discussies bij de oppositie. Het zou kunnen dat Groen en sp.a samen naar de kiezer trekken met Wouter Van Besien van Groen als lijsttrekker. Dat zegt veel over de situatie waarin de sp.a zich nu bevindt. En ik heb begrepen dat er ook een kandidaat is die graag in het midden van het bed zou liggen ( doelt op Kris Peeters die van Puurs naar Antwerpen verhuist, red.). Anders gezegd, hij wil graag besturen maar heeft geen programma. Ik vind zo’n verhuizing overigens niet erg collegiaal vanwege een partner waarmee we samen besturen. Nu goed, blijkbaar is het iedereen er om te doen mij tussen zes planken uit het stadhuis te krijgen.
We nemen aan dat u graag burgemeester blijft. Met welke ploeg zou u de volgende zes jaar het liefst besturen?
Ja, ik wil graag burgemeester blijven. En het liefst van al zou ik met exact dezelfde ploeg en dezelfde mensen verder willen besturen. Het zal wellicht niet zo simpel zijn. Uiteraard zijn andere coalities altijd mogelijk, ook zonder N-VA. Daar ga ik niet over speculeren, we zullen wel zien wat de kiezer zegt. Het enige wat ik weet, is dat ik geen voorakkoord heb en er ook geen zal sluiten.
Wordt meer law and order de inzet van de verkiezingen in Antwerpen? Law and order zijn niet mijn woorden, maar worden me vaak in de mond gelegd. Daar heb ik geen probleem mee. Ik steek vele malen meer energie in het bevorderen van de samenleving in onze stad dan in ordehandhaving. Trouwens, de GAS-boetes zijn onder mijn bestuur bijna gehalveerd.
Een halfjaar na de gemeenteraadsverkiezingen zijn het parlementsverkiezingen. Mocht u geen burgemeester van Antwerpen kunnen blijven, dan kan dat een voorbode zijn voor wat er in 2019 staat te gebeuren met de NVA. Ik weet ook wel dat men met meer dan gewone belangstelling zal kijken naar de gemeenteraadsverkiezingen in Antwerpen en men de uitslag uitgebreid zal interpreteren. Dat is ook enigszins logisch. Alle nieuwe partijen en alle nieuwe politieke evoluties ontstaan eerst in Antwerpen en deinen daarna uit naar de rest van Vlaanderen. Dat zal deze keer niet anders zijn.
BART DE WEVER Burgemeester van Antwerpen “We mogen de zaken niet erger voorstellen dan ze zijn. Het gaat hoogstens om een twintigtal jongeren die zich hebben laten aanpraten dat ze wegens racisme en discriminatie sociaaleconomisch niet aan bod zullen komen.”
“Ik lig elke dag wakker van de mobiliteit. We moeten wel komen tot minder auto’s en meer openbaar vervoer.”
“Ik zie vooral veel onderlinge discussies bij de oppositie. Het zou kunnen dat Groen en sp.a samen naar de kiezer trekken. Dat zegt veel over de huidige situatie van de sp.a.”