Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Chimpansee niet echt veel sterker dan mens
Spieren zijn vergelijkbaar, maar samenstelling verschilt
Een chimpansee is maar 1,35 keer sterker dan de mens. Deze conclusie van Amerikaans onderzoek lijkt in tegenspraak met de ‘superkracht’ die de dieren vaak vertonen. De clou zit in de vezelsamenstelling van de spieren.
Amerikaanse onderzoekers ontleedden de spieren van chimpansees en vergeleken die met die van de mens. Uit die studie blijkt dat de ogenschijnlijke superkracht van de mensaap relatief is: de spier van een chimpansee is maar 1,35 keer sterker dan die van de mens. Voor bioloog Peter Aerts aan de Universiteit Antwerpen, gespecialiseerd in biomechanica bij dier en mens, sluit dat aan bij onderzoek dat hij en collega’s bij bonobo’s uitvoerden.
Een chimpansee is toch zichtbaar sterker dan de mens? Peter Aerts: Daar zijn inderdaad waarnemingen genoeg van. We zagen zelf hoe de bonobo’s in Planckendael, wanneer we eten verstopten in grote boomstronken, in elke hand zo’n boomstronk optilden en ermee wegliepen. Onvergetelijk is ook de anekdote over de loodzware force plate ( toestel dat kracht meet, red.) die Britse onderzoekers met veel moeite hadden ingegraven in het verblijf. Zodra het alfamannetje de plaat in de gaten kreeg, sleurde hij die gewoon uit de grond en zwierde hij die in de waterpoel. Afgelopen met het onderzoek. De nieuwe studie verwijst enkele keren naar ons eigen onderzoek bij bonobo’s waarin wij het springvermogen testten. Om zo hoog mogelijk te springen, is een maximale vermogenscapaciteit nodig. We vergeleken die met metingen bij Nederlandse elitevolleybalspelers. Onze conclusie was dat de dieren per kilo lichaamsgewicht de mens veruit overtreffen. nen het dierenrijk een grote variatie bestaat. Onze veronderstelling wordt nu door deze studie heel mooi bevestigd, doordat het als eerste echt spiersamples van chimpansees kon onderzoeken.
Waar zit dan juist het verschil in kracht? Op zich verschillen de spieren van mens en chimpansee niet zo veel, maar wel in hun samenstelling. Chimpansees hebben een veel groter percentage aan snelle spiervezels, en ze hebben ook langere vezels. Hierdoor hebben chimpansees een hoger explosief vermogen. De kracht-output van snelle en van trage spiervezels is min of meer vergelijkbaar, maar trage vezels hebben een ander energieleverend metabolisme. Zij zijn minder gevoelig voor vermoeidheid. Wezens met veel snelle spiervezels hebben een grotere vermogenscapaciteit, maar zijn ook sneller uitgeput. Dat is de reden waarom sprinters tien minuten na de 100 meter nog altijd staan te hijgen. Qua explosief vermogen is de mens schijnbaar inferieur, maar hij heeft wel een betere uithouding. Hoe komt dat? Dat zou evolutionair te verklaren zijn. Onze voorouders waren dieren die in de bomen klommen. Toen de mensachtige rechtop ging lopen en grotere afstanden ging afleggen, is er een verandering in de spiersamenstelling opgetreden.