Merkel maakt zich geen illusies

Bondskanselier wacht netelige G20-top in Hamburg

Angela Merkel heeft vanavond een têteàtête met Donald Trump, om de Amerikaanse president alvast wat te masseren, een dag voor de start van de G20top in Hamburg. Alleen onverbeterlijke optimisten geloven dat die een succes zal worden. “Er blijven een heleboel netelige issues”, beseft de Duitse bondskanselier.

De Duitse bondskanselier Angela Merkel wil de G20, de jaarlijkse bijeenkomst van de leiders van de twintig belangrijkste economieën, aangrijpen om nog eens duidelijk te maken waarvoor Duitsland en de Europese Unie staan. Ze stond erop om de G20 in Hamburg te organiseren, ondanks de protesten in de linkse stad. De belangrijke havenstad is voor de Duitsers de Tor zur Welt, de poort naar de wereld. Merkel staat voor openheid en vrije handel.

Bekoelde relaties

De vraag is of die symboliek besteed is aan de Amerikaanse president Donald Trump, die zijn land tegenwoordig in een protectionistische mantel hult. Sinds zijn komst in het Witte Huis is de relatie tussen Duitsland en de Verenigde Staten serieus bekoeld. Trump verwijt Merkel dat ze een rampzalig beleid heeft gevoerd, toen ze in 2015 de grenzen openzette voor de vluchtelingen.

Angela Merkel, die de laatste jaren het boegbeeld van de waarden van de Europese Unie is geworden, huivert voor Trumps visie. Zijn uithaal naar de Navo (hij noemde de organisatie obsolete), zijn klimaatbeleid (hij stapte uit het akkoord van Parijs) en zijn America Firstretoriek zijn zo ver verwijderd van haar visie op de wereld dat zij de Verenigde Staten niet langer als “vriend”, maar wel als “partner” beschouwt. “We kunnen niet langer op Amerika rekenen” zei ze in mei, na de G7-top in Taormina. “We moeten ons lot in eigen handen nemen.”

Toen leek het er even op dat Merkel de Amerikaanse president wou isoleren en met Europa een aparte weg wou inslaan, maar gaandeweg heeft de overweging dat het beter is mét Trump te werken dan zonder hem, veld gewonnen.

Kloof

Toch zal de agenda die Merkel voor de G20 heeft vastgelegd, de kloof tussen Duitsland en de VS eens te meer blootleggen. Zo wil de bondskanselier dat de G20landen het voorbeeld geven voor de naleving van het klimaatakkoord van Parijs, pleit ze ervoor om samen te investeren in Afrika, zodat de inwoners niet meer op de vlucht slaan voor de miserabele economische leefomstandigheden in hun land, en bepleit ze internationale vrijhandel.

“Het wordt een netelige bijeenkomst”, zei ze. Merkel zal al tevreden zijn als ze Donald Trump aan boord kan houden. “De VS zijn een belangrijk deel van de G20 en dus moeten we er alles aan doen om samen te werken en tegelijkertijd de ogen niet te sluiten voor de verschillen”, merkte ze deze week op. Om de Amerikaanse president alvast een beetje te masseren, heeft Merkel een tête-à-tête met hem, vanavond, de dag voor de start van de G20.

Spaak lopen

Rusland zou het waarschijnlijk prachtig vinden als de VS-EU-tandem spaak loopt. In de huidige gespannen relaties tussen het Westen en Rusland is het voor Vladimir Poetin handiger om alleen met Donald Trump te onderhandelen, zonder dat Frau Merkel toekijkt. In Hamburg zullen de twee mannen elkaar – eindelijk – voor het eerst ontmoeten. Poetin heeft een waslijst van thema’s die met de Amerikanen moeten worden besproken. Hij wil de domeinen van de Russische ambassade terug die onder president Obama waren aangeslagen omdat er spionageapparatuur was gevonden. En hij hoopt dat er een einde komt aan de sancties die de VS hebben ingesteld voor de Russische betrokkenheid in de oorlog in Oost-Oekraïne.

Lege agenda

Het Witte Huis heeft meegedeeld dat het geen agenda heeft. En dat schrikt veel waarnemers af. Er zijn immers wel wat punten waarover de Amerikanen met de