verstoorbare eeuweling

Trouwens, Antwerpen is nooit veraf. Mijn klanten zijn vooral de mensen uit de buurt. Op de Kioskplaats doen ze hun dagelijkse inkopen. Er is een warme bakker, een beenhouwer... En ik lig onderweg. Mensen van buiten Hoboken komen zelden tot hier. Aan de parking op het plein heb je weinig als bezoeker. Mensen die in de wijk werken, kunnen er parkeren met een schijf. En die veranderen ze om de twee uur. Toch krijg ik tijdens de zomermaanden regelmatig Japanse toeristen over de vloer. Die komen me dan vragen waar het beeld van Nello en Patrasche staat. Die beelden zijn zo klein, dat ze niet echt opvallen. Achteraf keren ze soms terug om mij te bedanken. De grootte van de beelden, of eerder het gebrek daaraan, stoort de Japanners niet. Ze vinden het wel ‘zen’. Soms zijn ze net ontroerd omdat het zo’n bescheiden kunstwerk is. En volgens mij vat dat juist Hoboken samen: het is een onopvallend district in vergelijking met de stad Antwerpen, maar het heeft een aantal mooie en verborgen charmes. Pareltjes die je zelf moet ontdekken, maar die het bezoek achteraf meer dan de moeite waard maken.”

Wanneer we de tram naar de andere terminus in Eksterlaar willen nemen, merken we een kleine vergissing op. We zijn daarstraks in Hoboken aan de verkeerde halte afgestapt. De Kioskplaats is niet de eindhalte, de Lelieplaats is dat wel. En dat voel je niet meteen. Misschien omdat de onderlinge afstand, in spoorlengte gemeten, amper 50 meter is. Maar het maakt een wereld van verschil. Aan de terminus Lelieplaats eindigt de dorpskom van Hoboken, en de straat langs beide kanten meandert en verdwijnt er rond de twee parken. De tram maakt er een lus, achter het monument van de gesneuvelden om, en keert terug naar de Kioskplaats. Wanneer we daar opstappen, knikt de bestuurder. “Wist je dat tramlijn 4”, vertelt hij langs zijn neus weg, “al sinds 1913 elke dag naar Hoboken rijdt? Dat is 104 jaar en dus een record.” En goedgehumeurd vertrekt hij.

“Tijdens de zomermaanden krijg ik regelmatig Japanse toeristen over de vloer. Die komen me dan vragen waar het beeld van Nello en Patrasche staat. Die beelden zijn zo klein, dat ze niet echt opvallen. Achteraf keren ze soms terug om mij te bedanken.” EVA EN DIRK

Pas getrouwd koppeltje “We zijn met de tram naar ons eigen huwelijk gekomen. Iedereen lachte ons toe en nam met veel plezier een foto. We voelden ons sterren.”

Terminus Silsburg

De terminus in Hoboken en de terminus in Deurne-Noord liggen 14,6 kilometer van elkaar. Tram 4 doet er 62 minuten over, met een gemiddelde snelheid van 14 kilometer per uur. Met de wagen ben je dan in Oostende, maar daar wacht alleen de zee. Deze rit is onbetaalbaar. Tramlijn 4 doorkruist het Kiel, flaneert langs Het Zuid, de Nationale- en de Huidevettersstraat, en zoeft voorbij de Nationale Bank, het station van Berchem en het Te Boelaerpark. De eindhalte in de wijk Silsburg draagt een andere naam: Krijgsbaan, staat er op het bordje boven een glazen wachthok. Rond het plein dat er is aangelegd, ligt de keerlus van de tram. Dit is een punt waar de stad eindigt en de randgemeente begint. Wommelgem en Borsbeek wenken aan het einde van de straat. Het volgende stadje dat je tegenkomt is Brussel. Hier, op het plein aan de Krijsgbaan, kom je om te wachten, op de tram die naar de stad rijdt of de bus naar ergens anders. Ook de auto’s die voorbijrazen, lijken passanten. Ze houden enkel halt wanneer het licht op rood staat. En toch is er één winkel, opzij van het plein en de eindhalte, die zich als een baken thuisvoelt op deze plek. K-design lezen de woorden op het uitstalraam, ‘schoenen en kleding met interessante koopjes’. En dat merk je telkens er een tram stopt. Alle vrouwen die afstappen, lopen de winkel binnen.

“Vroeger had ik een bakkerij” vertelt de zaakvoerster Marja, “maar toen deze handelszaak vrijkwam, heb ik geen seconde geaarzeld. Elke dag stappen hier honderden mensen op en af de tram. Mijn winkel is voor hen een rustpunt, een moment om even te verpozen, terwijl ze op de tram wachten of ’s avonds op weg zijn naar huis. En ik merk dat die klanten nadien ook terugkomen. Ik vind het belangrijk dat iedereen zich hier welkom voelt en daar besteed ik alle aandacht aan. Zo bied ik elke bezoeker een tasje koffie of een fruitsapje aan. Ook jullie, schrijf dat maar op. Bovendien heb ik mijn winkel bewust heel open ingericht, uitnodigend zonder opdringerig te zijn. Met veel ruimte en licht. Vandaag is het warm buiten, dus zorg ik dat mijn airco, een duur maar degelijk toestel, extra overuren draait. Weet je dat ik zelfs al vaste klanten van Linkeroever heb? Dat zijn vaak oudere mensen die gratis met de tram mogen rijden en hun bezoek aan mijn zaak als een uitstapje organiseren. Misschien wordt deze plek ooit nog wel de Meir van Silsburg.”

Trouwen met de tram

We lopen het plein rond langs de woonhuizen, en de bomen die zinderen onder een brandende zon. Op de ene hoek van een zijstraat houdt een apotheker zijn rolluiken half gesloten, supermarkt Kashmir aan de overkant heeft zijn groenten en fruit wijselijk binnen uitgestald. De verlaten toonzaal van een bekend automerk wat verder kondigt saloncondities aan die al een eeuwigheid verlopen zijn. Maar plots stopt een tram aan de eindhalte en zien we een bruidspaar met hun gevolg afstappen. Eva Van Gelder en Dirk Deklerck zijn met de tram gaan trouwen. “Wij wonen in hartje Borgerhout en omdat men het districtshuis daar aan het verbouwen is, moesten we voor de plechtigheid in het vredegerecht zijn. Dat ligt op de Turnhoutsebaan en wegens de werken in de omgeving was het onmogelijk om daar met de auto te geraken. Bovendien komen onze gasten uit West-Vlaanderen en Limburg. Hoe leg je daar zo’n omleiding aan uit? Dus hebben we voor een tussenoplossing gekozen die schitterend en ideaal bleek: afspreken aan deze terminus en dan met de tram verder. En dat kan ik iedereen aanraden. Voor onze gasten was het tegelijk een verademing en een avontuur. Via de snelwegen geraakte iedereen hier zonder moeite en ook de auto parkeren was geen probleem. En dan de rit met zijn allen op een vroege tram naar een trouw, feestelijk uitgedost tussen de andere reizigers, dat geeft je een gevoel alsof je in een film meespeelt. Mensen die je niet kent staan recht om hun plaats af te staan of beginnen een praatje en nemen foto’s met hun smartphone. Zelfs de trambestuurder liet de bel klingelen toen we aan het vredegerecht waren. Ja, we waren opgestapt als vreemden en toen we de tram verlieten, wuifden we allemaal naar elkaar en stak iedereen zijn duim op. En nu nemen we de auto en gaan we ons geluk vieren.”