Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Geen klemtoon meer op straf, wel op herstel
Minister Jo Vandeurzen (CD&V) hervormt jeugdrecht
Vroeger ging het jeugdrecht ervan uit dat jongeren niet verantwoordelijk waren voor hun daden. Wij willen hen net wél voor hun verantwoordelijkheid plaatsen. Vanaf de leeftijd van 12 jaar zelfs al”, zegt Jo Vandeurzen (CD&V), Vlaams minister van Welzijn. Maar dat betekent lang niet dat alle jonge delictplegers opgesloten moeten worden. “Wij zetten vooral in op bemiddeling en herstel. En we geven de jongeren de kans om met een positief project hun leven te beteren.”
Het nieuwe jeugddelinquentierecht is goedgekeurd door de Vlaamse regering en legt de bal in het kamp van de jonge delictplegers zelf. “Wie in de fout is gegaan, krijgt de kans om zelf een positief project voor te stellen”, zegt Vandeurzen, architect van het nieuwe jeugdrecht. “Ze kunnen zelf voorstellen om een cursus agressiebeheersing te gaan volgen, of drugstherapie. Of ze kunnen vrijwilligerswerk zoeken. Komen ze hun beloftes na, dan kan het gerecht seponeren.” Vrij vertaald: dan komt er geen rechtszaak voor de jeugdrechter en ook geen echte straf.
Verantwoordelijkheid opnemen
Het nieuwe jeugdrecht geldt voor minderjarigen die betrapt worden op een crimineel feit. Vorig jaar verschenen 2.341 van hen voor de jeugdrechter. Het “positieve
JO VANDEURZEN
project” past in de nieuwe filosofie: minderjarige criminelen op hun verantwoordelijkheid wijzen. Jongeren moeten de gevolgen dragen van de materiële en emotionele schade die ze hebben aangericht. Maar de klemtoon ligt niet op “straffen”. Eerst krijgen de daders de kans om hun leven te beteren, de fout recht te zetten en de schade te herstellen. Het Openbaar Ministerie krijgt de opdracht om vol in te zetten op bemiddeling tussen dader en slachtoffer, en op herstel. De bedoeling is dat veel zaken nooit meer tot bij de jeugdrechter komen en niet meer tot een echte uitgesproken straf leiden. “Maar als het Openbaar Ministerie het noodzakelijk vindt, dan kan het natuurlijk altijd kiezen om de jeugdrechter wel in te schakelen.” Die kan een jongere naar een gesloten instelling sturen. Maar dat is geen wetmatigheid, veeleer een laatste redmiddel. “Ook de jeugdrechter kan kiezen voor bemiddeling of een positief project.” Of die aanpak nu strenger of minder streng is dan vroeger, vindt Vandeurzen niet zo relevant. “Ik wil vooral dat een jongere de gevolgen van zijn daden snel voelt. En hem de kans geven om positief te reageren.”
Minister van Welzijn “Jongeren mogen zelf voorstellen hoe ze hun fout willen goedmaken.”
Controleren via Skype
Het blijft in het jeugddelinquentierecht ook mogelijk om zwaar criminele jongeren uit handen te geven, zodat ze als volwassenen voor de gewone rechter verschijnen. “Maar ik wil dat echt beperken tot echt uitzonderlijke gevallen. Onder meer voor terrorisme”, zegt Vandeurzen. Daarom maakt hij het mogelijk om jongeren desnoods zelfs tot hun 25ste in handen van de jeugdrechter te houden. “Jeugdrechters zullen een jongere tot maximaal zeven jaar naar een instelling van de Vlaamse gemeenschap kunnen sturen.” Vandeurzen voorziet ook in “elektronische monitoring” van jongeren als mogelijke sanctie, waarbij jongeren via moderne technologieën als Skype of Facetime in de gaten gehouden en begeleid worden. De bedoeling is dat het nieuwe jeugdrecht ingaat op 1 januari 2019. Tegen dan moet er ook een oplossing zijn voor jongeren met complexe en/of psychiatrische problemen. Die belanden nu vaak noodgedwongen in de Vlaamse gemeenschapsinstellingen omdat ze nergens anders welkom zijn. De voorbije jaren leidde dat tot verschillende stakingen door wanhopige opvoeders. Vandeurzen belooft nu “plaatsen in geschikte instellingen met het oog op gesloten zorg”.