Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Tram 8, op safari door het regenwoud
S Met een onbekende snelheid van Het Zuid naar Wommelgem
Het DNA van stad herken je aan de tramlijnen. Geen geheim is veilig voor de sporen van een tram. Iedere lijn vertelt een ander verhaal. De haltes zijn dan komma’s, cliffhangers onderweg, en de terminus is het punt. Wij namen de tram en spoorden naar het avontuur. Dertien lijnen lang, naar 26 eindhaltes.
De eindhalte van tram 8, Het Zuid, klinkt vaag. Een terminus die de naam draagt van een ganse buurt vraagt om vergissingen. Dat merken we wanneer we aan Het Zuid afstappen, op de Bolivarplaats naast het nieuwe justitiepaleis, en onze tram vervolgens verderrijdt.
“Jullie ook?”, grijnst de man naast ons. En hij schudt me enthousiast de hand. “Mijn naam is Morgan en ik ben ook te vroeg van de tram gestapt.” Hij maakt een gebaar naar het vlinderpaleis achter ons. “Maar wat een schitterend gebouw en wat een prachtige locatie. Antwerpen mag best wat meer moderne gebouwen hebben die architecturaal iets nalaten voor het nageslacht. In plaats van al die blokkendozen die overal hetzelfde zijn. Deze buurt leeft tenminste. Hier hoor en voel je de stad bruisen.” Hij wijst naar de Bolivarplaats. “Kijk maar. Dit plein kan evengoed in Parijs liggen. Met al die café- en restaurant-terrassen en het verkeer dat er toeterend zijn weg zoekt.”
En net terwijl we meekijken, knalt een rode Citroën pardoes tegen een tram aan. De kleine auto wordt meegesleurd, meters ver over het plein. Op de trappen van het justitiepaleis kijken de advocaten toe. Gelukkig valt er enkel blikschade te noteren. Een medewerker van Levanto wat verder aan het Velostation schudt zijn hoofd. “Hier moet je altijd uitkijken”, waarschuwt hij. “De Bolivarplaats is een druk en gevaarlijk kruispunt. Vooral met de trams, die hoor je niet altijd aankomen. Het is als een trein die op sokken rijdt. Ik ben een regulator van de fietsstations.” De man haalt zijn schouders op. “Ik zorg dat er aan elk Velostation altijd voldoende fietsen te vinden zijn. En staat het vol, zoals hier, dan laad ik een aantal fietsen op mijn vrachtwagen en breng ze naar een station waar te weinig Velo’s zijn. Trouwens, dankzij de dispatching op mijn radio kan ik de situatie in gans de stad in realtime opvolgen. Zo blijf ik de hele dag bezig, elke dag opnieuw.”
Terminus Zuid, bis
Plots merken we hoe een tram 8 het plein haast geruisloos oprijdt. We reppen ons naar de halte waar Morgan nog steeds op ons wacht.
“De tram is er”, knikt hij overbodig. “Hij is te vroeg, of misschien te laat. Afhankelijk van hoe je het uurrooster bekijkt. En daar kan je over klagen en zagen, maar dat heeft geen zin, er verandert toch niets. Wachten op de tram is en blijft de-
sastreus in Antwerpen. Zeker nu de zomerregeling geldt.”
De terminus van tram 8 op Het Zuid ligt een halte verder dan het nieuwe justitiepaleis. Het is een nieuwe eindhalte die deel uitmaakt van het reorganisatieplan dat De Lijn voorziet voor het ganse tramnetwerk. Dat plan verloopt in fases, gespreid over een jaar tijd, en die fases hebben allemaal vertraging. Ook de communicatie over de werkzaamheden loopt niet bepaald op wieltjes. Dat merken we wanneer onze tram stopt aan de nieuwe terminus. Alle passagiers aan boord blijven zitten.
“Dit is de eindhalte”, roept de bestuurder om. “Iedereen moet er hier af.” En dat blijkt makkelijker gezegd dan gedaan. Theoretisch moet deze terminus, aan de overkant van de Konijnenwei en op een grasvlakte tussen de Montigny- en de Brederodestraat, sinds juni een keerlus en overstapplaats zijn waar busreizigers uit de Rupelstreek vlotjes op de tram naar de stad kunnen stappen of omgekeerd. Maar in de praktijk valt dat wel tegen. De eindhalte is een bouwwerf waar geen enkele passagier graag afstapt. De reizigers doen het dan ook morrend. Het perron waarop je belandt, loopt bovendien nergens naartoe en eindigt in een zandvlakte vol greppels en putten. Iedereen helpt gelukkig iedereen: een heer met een rollator wordt letterlijk naar het voetpad gedragen en een oudere dame hangt aan onze arm terwijl we over het gras lopen. “Als het af is, zal hier mooi zijn”, zegt ze. En daar heeft ze volkomen gelijk in. Zowel de Brederode- als de Montignystraat zijn hip en trendy aan het worden. Je vindt er winkels en kruideniers bij de vleet, en de hogeschool die in de oude koekjesfabriek is gevestigd, zorgt voor een gezellige drukte op de pleintjes waar de terrassen allemaal vol zitten.
“Onze troef en belangrijkste reclame is de versheid van onze producten. Mensen proeven niet alleen kwaliteit, het is ook het bindmiddel dat klanten doet weerkeren. Dus ja, het winkelaanbod op deze locatie is beperkt, ons winkelierscomité telt letterlijk één handelaar, maar de klant die komt is altijd koning. En we zijn het enige paleis in de buurt.”
MORGAN Staat op tram 8 te wachten aan de terminus op Het Zuid “Antwerpen mag best wat meer moderne gebouwen hebben die architecturaal iets nalaten voor het nageslacht. In plaats van al die blokkendozen die overal hetzelfde zijn. Deze buurt leeft tenminste. Hier voel je de stad bruisen.”
Tram 8, terminus Wommelgem
Wij deden er met tram 8, van Het Zuid naar Wommelgem, 35 minuten over. Cijfers over de precieze lengte van het traject, alsook de gemiddelde snelheid, zijn voorlopig nergens te vinden. Wel wordt de tram overal aangekondigd als sneltram tussen het zuiden van de stad en de park & ride in Wommelgem. Alleen het vertrek vanuit halte Zuid verloopt nog aarzelend en schokkend. Maar eens voorbij de Bolivarplaats vindt tram 8 zijn tweede adem. Als Froome spurt hij over de Leien en duikt voorbij de Nationale Bank gezwind de nieuwe metrokoker in. Pas in Deurne komt hij weer boven en rijdt zich vast op de Herentalsebaan. Heel even tempert het gejuich en gejubel bij de reizigers. Pas op de Florent Pauwelslei ontbindt tram 8 opnieuw al zijn duivels. Het lijkt of de nieuwe Albatrostram zijn stal in Wommelgem ruikt. Als een vlek aan de andere kant van de ramen, zoeft de stad voorbij. En dan moet de kers op de taart nog komen. Voorbij de tunnel onder de E313, aan het begin van de Ruggeveldlaan, remt de tram plots. Het is de laatste halte voor de terminus en alle medereizigers stappen af. Links ligt het Rivierenhof, rechts wacht een wilde jungle vol bos en struikgewas. We worden even stil wanneer de tram naar rechts draait. Unheimlich kiest de 8 zijn weg het oerwoud in. De sporen leiden niet, maar verdwijnen gewoon in de natuur. Onze tram is op safari door het Antwerpse regenwoud. Nergens zien we straten en nergens lopen mensen. Enkel twee konijnen tussen het hoge gras kijken even verbaasd als wij. Honderd meter verder rijdt de tram voorbij een ruïne. Een kasteel met vensters zonder ramen, dakpannen vol gaten en zwartgeblakerde muren. Hier heeft het duidelijk gebrand, zonder dat de brandweer het wist. Tram 8 vervolgt zijn weg. Langzaam nu, en bedachtzaam. In het Wilde Westen weet je maar nooit. Is dat een ree daar tussen de bomen? Of een panter in de schaduw? Maar aan het mooie verhaal komt abrupt een einde. De struiken en het bos maken plaats voor open ruimte. Er doemt een keerlus voor ons op in het midden van een stukje steppe. Dit is de terminus van de tram, de eindhalte waar we moeten afstappen. En dat is wel even slikken. Zeldzaam is de plek waar de grens tussen stad en landschap zo hoorbaar is als hier. We staan aan het rondpunt van Wommelgem, als naast een muur van verkeer.
Shoppen naast de file
De tram stopt aan de verkeerde kant van de rotonde. Al wat we kunnen doen, is oversteken op eigen risico. We kunnen ook langszij naar de parkings van de park & ride wandelen, of kiezen voor de enige winkel in het lage gebouwtje opzij van het rondpunt. ‘Groenten en fruit Cools’ kleuren de woorden boven de gevel. En op borden naast de weg staan koopjes aangeprijsd: ‘nectarines: 2 kilo voor 5 euro’ en ‘potgrond drie zakken: 6 euro’. Wie het wil lezen vanuit de wagen moet minstens drie keer rond de rotonde rijden. Maar daar krijg je alle tijd voor: ‘Open 7 op 7, en 24 uur non stop’, vertelt een bord wat verder.
Op de deur bij het binnengaan klinkt dat enthousiasme milder: open van 9 tot 18u. Aan de lange toog vol rijpe vitaminen is het aanschuiven geblazen. “Het is hier altijd druk”, vertelt Sabrina, die er werkt. “Mensen die hier nog nooit geweest zijn, vragen zich vaak af wie zich de moeite getroost om groenten en fruit te gaan kopen in een winkel pal naast het rondpunt in Wommelgem, aan de op- en afritten van de autostrade dan nog wel. Maar je ziet dat schijn bedriegt. Blijkbaar is deze locatie de Meir voor elke rijdende shopper onderweg. En je zou ervan versteld staan hoeveel mensen de promoties hebben gelezen die op de borden vermeld staan. Alsof men ze uit het hoofd leert of er een foto met de smartphone van neemt. We hebben klanten die werkelijk van overal komen. Sommige zijn eerst in de stad gaan winkelen en halen hier nog proviand alvorens ze met de auto weer naar huis rijden. Andere klanten komen met de tram of met de wagen tot hier, omdat ze de kwaliteit van onze producten boven die van hun lokale supermarkt verkiezen. En de laatste groep bezoekers zijn Antwerpenaars die op reis vertrekken of mensen die net Antwerpen bezocht hebben en nog nood hebben aan een gezonde hap voor onderweg. Onze troef en belangrijkste reclame is de versheid van onze producten. Mensen proeven niet alleen kwaliteit, het is ook het bindmiddel dat klanten doet weerkeren. Dus ja, het winkelaanbod op deze locatie is beperkt, ons winkelierscomité telt letterlijk één handelaar, maar de klant die komt is altijd koning. En we zijn het enige paleis in de buurt.”