Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Waarom Lucien Van Impe niet laatste Belgische Tourwinnaar is
Is de vaderlandse sportgeschiedenis aan een feministische update toe? Hoort niet Lucien Van Impe, maar wel Heidi Van De Vijver te gelden als laatste Belg met een Tourtriomf? Van De Vijver bereikte in 1993, zeventien jaar na Van Impe, Parijs met geel om de schouders, maar kreeg nooit de bijhorende erkenning. “Mijn familie heeft het er moeilijker meer dan ik.”
Dat de vrouwelijke versie van de Tour historische fond mist én baadt in organisatorische onduidelijkheid helpt haar zaak alvast niet vooruit. Zelf probeert Van De Vijver, 47 jaar en ploegleidster van Lensworld - Kuota, met enige luchthartigheid over dat onrecht te spreken, maar bij intimi zit het ongenoegen dieper.
“Tijdens de Tour krijg ik telkens opnieuw berichtjes van vrienden of familieleden, die zich afvragen waarom ik zo weinig vermeld word in media. Steeds weer komt Lucien Van Impe als laatste Belgische Tourwinnaar ter sprake. En ik dan?”
De Girowinst van Tom Dumoulin bracht in Nederland een gelijkaardig fenomeen op gang. Eindelijk, zo klonk het, kreeg het land een opvolger voor Joop Zoetemelk, die in 1980 met de Tour als laatste Nederlander een grote ronde had gewonnen. Alsof Leontien van Moorsel, Marianne Vos of Anna van der Breggen met hun zeges in Tour en Giro niet meetellen. Zo wakkerde bij Van De Vijver het sluimerende ongenoegen weer aan. “Mijn situatie is vergelijkbaar. Pas op, ik misgun Lucien niets. Hij was een van mijn jeugdidolen. Klimmers onder mekaar, weet je wel.”
In de Tour van 1992 strandde Van De Vijver op de tweede plaats achter Leontien van Moorsel. Het enige dat de Antwerpse miste, was de steun van een eendrachtige ploeg. Een jaar later was die back-up er wel. Tot haar eigen verbazing reikte ze al tijdens de tweede rit naar het geel.
“De bolletjestrui, dat was die dag mijn doel. Daarom spurtte ik al op de eerste helling voor de punten. Toen de melding kwam dat ik meer dan een minuut voorsprong had, ben ik met een Russische medevluchtster vol doorgegaan. Van Moorsel liet haar hele team achtervolgen, maar ze kregen me niet meer te pakken. Een van de mooiste momenten uit mijn loopbaan.”
Jeannie Longo
Van De Vijver maakte naar eigen zeggen de beste jaren van het vrouwenwielrennen mee. Wedstrijdpremies en salarissen lagen hoger dan nu en de Tour diende als ijzersterk vliegwiel voor de hele sporttak.
“Veel meisjes vonden de Ronde van Frankrijk te zwaar, maar als klimmer snakte ik naar zware etappes met veel hellingen. Ook al had ik in Parijs telkens weer het gevoel dat de wedstrijd me vijf jaar van mijn leven had gekost.”
Haar tegenstand kwam hoofdzakelijk uit de buurlanden. Van De Vijver bekampte een veelkoppige armada aan Nederlands talent, aangevuld met het Franse monument Jeannie Longo. Longo, de taaiste tante uit de internationale sportgeschiedenis, bouwde tussen 1979 en 2013 een ongeëvenaard palmares uit. Met haar deelde Van De Vijver twee jaar dezelfde ploeg.
“Een bijzonder mens, Longo. Het is me nooit gelukt om met haar contact te krijgen. Ze zat in haar eigen wereldje, altijd vergezeld van haar man. Hij had eigenlijk niets te zoeken in dat team, maar Longo beschikte over zoveel gezag dat iedereen zweeg. Mij is het altijd bespaard gebleven, maar ze schroomde zich zelfs niet om koudweg achter ploegmaats aan te rijden.”
In Nederland zag Van De Vijver hoe het vrouwenwielrennen enkele niveaus hoger staat dan in België. Waarom brengt dat land - generatie na generatie - wereldtoppers voort?
“De Nederlandse opleiding is een stuk beter. Hier word je pas opgepikt als je al goed bent, waardoor veel talent verloren gaat. Nederlanders vragen zich voortdurend af wat er nóg beter kan. Hier is men sneller content en wordt meer geklaagd. De koers is te lang, te koud, te nat, te zwaar. In de Tour won ik ooit een etappe tijdens een vreselijk onweer. Hagel zo groot als golfballen beschadigde de auto’s. Mijn armen waren helemaal blauw, mijn helm zat vol blutsen, mijn rug was een slagveld. Helaas werd die etappe geschrapt, omdat de helft van het peloton was gaan schuilen.”
Zou Van De Vijver dat doorzettingsvermogen gekweekt hebben tijdens haar tienerjaren, toen ze sport moest combineren met fabriekswerk?
“Op mijn zeventiende heb ik een jaar lang voltijds in een sombere fabriek gewerkt, omringd door oudere mensen die vooral aftelden naar hun pensioen. Moest ik dat nog veertig jaar lang volhouden? Dan ging ik nog liever vier uur lang in de regen trainen. Als ik op de Tourmalet aan het lijden was, dacht ik terug aan die fabriek. Ik kon behoorlijk leven van mijn sport. Een werkmansloon bedroeg 750 euro, maar topwedstrijden leverden tot 2.500 euro op.”
Nandrolon
In het begin van de jaren negentig maakte epo zijn intrede in de mannenafdeling. Hoe diep zat de dopingdoem in de vrouwensectie? Drievoudig Tourwinnares Fabiana Luperini kreeg in 2000 een schorsing van acht maanden wegens het gebruik van het spierversterkende middel nandrolon. Dat voorval bevestigde Van De Vijvers vermoedens.
“Het ene jaar was Luperini een behoorlijk klimmertje, maar kon ik haar nog wel aan. Twaalf maanden later overvleugelde ze iedereen, terwijl ook ik niet had stilgestaan. Ze had destijds ook een opvallende haargroei. En wat moet we denken van Longo? Ze was vijftig jaar oud - ze koerste nog - toen haar man tegengehouden werd met een dosis epo. Wil dat zeggen dat ze ook vroeger aan het spul zat? Ik klom goed, maar Longo draaide zelfs op zware hellingen een versnelling rond van drie, vier tanden groter.”
Heidi Van De Vijver
“Tijdens de Tour vragen veel mensen zich af waarom ik zo weinig vermeld word.”
Heidi Van De Vijver
“Als ik op de Tourmalet aan het lijden was, dacht ik terug aan mijn dagen als arbeidster in een fabriek.”