Jupiter wil almachtig zijn

De eerste honderd dagen van Emmanuel Macron

Dinsdag is het honderd dagen geleden dat Emmanuel Macron werd gekozen als president van Frankrijk. Hoe staat hij ervoor? “Politieke marketing heeft de plaats ingenomen van ideeën.”

Macron werd honderd dagen geleden gekozen als het nieuwe staatshoofd van Frankrijk. Tijdens de campagne bereikte hij een heldenstatus. Hij had nauwelijks een politiek verleden, en dus ook geen vuile handen. Macron beloofde vernieuwing, wat geloofwaardig klonk omdat hij zei “links noch rechts” te zijn.

De realiteit blijkt weerbarstiger. In die eerste honderd dagen verschenen ook al échte kreukels in het imago van de nieuwe president. Soms door amateurisme van de mensen om hem heen, soms ook door eigen toedoen.

In juni – ruim een maand na Macrons verkiezing – was er het ministersdrama: vier bewindslieden stapten op na beschuldigingen van fraude en corruptie. Onder hen de minister van Justitie, François Bayrou.

De maand nadien was er de eerste grote blunder. Premier Edouard Philippe zei in het parlement dat de beloofde belastingverlagingen werden uitgesteld tot 2019, de lege schatkist liet hem geen keuze. Hij was nog niet uitgesproken of Macron corrigeerde hem. Die belastingverlichting komt er gewoon in 2018, zoals beloofd tijdens de verkiezingscampagne.

Daarna verplaatste het slagveld zich van de politiek naar het leger. Opperbevelhebber Pierre de Villiers verzette zich publiekelijk tegen opgelegde bezuinigingen waarna Macron hem terechtwees. Er restte de generaal geen andere optie dan te vertrekken.

Toen begon het gerommel in eigen gelederen. In de Assemblée was het vaak chaos, omdat sommige nieuwkomers van Macrons partij La République en Marche (LREM) de regels nog niet goed kennen. Zo mondde de behandeling van een belangrijke wet uit in een kakofonie van onwetende partijstemmen. Zowel de fractievoorzitter, de Assemblée-voorzitter als de minister die de relaties met het parlement onderhoudt, was afwezig. Ook een stemming over de partijstatuten werd een tragisch schouwspel. Tientallen leden stapten naar de rechter omdat de partij de regels zou hebben overtreden – lees: omdat de top zijn wil zou opleggen. Slechts 11% bracht een stem uit.

Ondertussen hielden de problemen van de regering aan. Eind juli werd een verlaging aangekondigd van de ‘huur- en huiskostensubsidie’ APL, waarvan miljoenen Fransen profiteren. Een storm van protest stak op. De regering begon aan een blunderende slalom, waarbij de maatregel afwisselend als bezuiniging of nog daterend van de vorige regering werd verkocht. Macron was woedend. “Wat een enorme stommiteit!”, zou hij volgens Le Canard Enchaîné tegen zijn partijgenoten hebben gebulderd.

Intussen zijn de opiniepeilingen onbarmhartig. De populariteit van Macron is in drie maanden tijd gekelderd. Nog maar 54% van de Fransen zei eind juli tevreden over Macron te zijn. “Alleen Jacques Chirac scoorde in 1995 nóg slechter”, aldus Le

Journal du Dimanche, dat de peiling publiceerde.

Koning der goden

Er loopt een rode lijn door de incidenten van de afgelopen maanden. Emmanuel Macron wil graag alle touwtjes in handen hebben en merkt dat zoiets niet altijd kan. Dat wringt en dat schuurt.

In oktober 2016 dagdroomde Macron in een interview met Challenges over een president als Jupiter: de koning der goden, met bliksem als wapen. “Natuurlijk moeten we

het koningschap niet in ere herstellen”, voegde hij er snel aan toe. Maar een ‘normale’ president, zoals François Hollande was, zou hij zeker niet zijn.

Zijn plechtige mars langs het Louvre na zijn verkiezingsoverwinning, met slechts één spotlight op hem gericht: daar liep koning Macron. Hij ontving Vladimir Poetin in Versailles en zat met Donald Trump op de eretribune tijdens het defilé op de ChampsÉlysées op 14 juli.

Hoofdrol en regisseur

Emmanuel Macron speelt niet alleen de hoofdrol, hij zit ook op de regisseursstoel. Beleid en imago worden bedacht, uitgeschreven en de deur uitgestuurd vanaf één locatie: Macrons werkkamer op het Élysée. De ministers luisteren. Het parlement is volgens critici een “applausmachine”. “Alle macht is geconcentreerd in de handen van Macron. Het is een verarming van de democratie. Het is autoritair en hypergecentraliseerd”, aldus de voormalige socialistische presidentskandidaat Benoît Hamon.

Dat Macron de baas is, wordt door vriend en vijand beaamd. “De partij is bijna op militaire wijze georganiseerd. Alles draait om één man”, aldus politicoloog Frédéric Sawicki.

Maar straks – in september – organiseren de vakbonden een eerste landelijke protestdag. Zelfs Jupiter zou in die alledaagse politieke werkelijkheid nauwelijks meer heer en meester zijn. “Dé grote angst van Macron is dat mensen denken dat hij niet doet wat hij heeft beloofd, net als zijn voorgangers”, aldus een betrokkene. Macron wil de president zijn van de schone handen, van de vernieuwing. Zoals hij het beloofde tijdens de kiescampagne. Maar als hij wil slagen, is er maar één weg: een beleid maken dat resultaten boekt en de Fransen vooruit helpt.

FOTO GETTYIMAGES Emmanuel Macron.