Zender Vier geeft vijf Antwerpse daklozen elk 10.000 euro

TV-zender Vier brengt sociaal experiment met vier Antwerpse daklozen naar uw scherm

Als je een dakloze 10.000 euro en een half jaar intensieve begeleiding geeft, krijgt hij dan zijn leven op de rails? In het najaar komt het antwoord op tv. Vier gaat effectief strooien met vijfcijferbedragen. De zender wil het debat openen over hoe je daklozen het best helpt. Een boeiend sociaal experiment, vinden specialisten. Maar er rijzen ook vragen. “Mensen die wanhopig op zoek zijn naar een beter leven, hoort dat op tv?”

Een muntstuk ligt op de grond. Een vijftiger ziet het liggen en raapt het op, ook al is het pikdonker. Hij leeft op straat, sinds zijn vrouw stierf en hij op de dool raakte. Vier jaar al. Dan leer je de kleine flikkering van muntstukken in de nacht zien. De man moet het binnenkort niet meer met centiemen doen. Hij krijgt van tv-zender Vier een bankkaart met 10.000 euro erop en een adresboekje met namen van hulpverleners. Sociale, psychologische, juridische. Zij zullen hem een half jaar intensief bijstaan in zijn pad weg van de straat.

Een jonge moeder, een rolstoelpatiënt en een kraakpandbewoner doen ook mee aan

Project Axel, dat gepresenteerd wordt door Axel Daeseleire en komende herfst wordt uitgezonden. Vier speelt leentjebuur in Nederland. Daar kwam vorig najaar The Amsterdam Project op tv. De Nederlanders haalden op hun beurt de mosterd in Londen. Daar deed een armoedeorganisatie in 2009 een experiment met als titel The Broadway Initiative – niet voor televisie, voor de goede orde. Dertien daklozen kregen enkele duizenden euro en de begeleiding van hulpverleners. Een jaar later hadden elf van hen een dak boven hun hoofd. Dat levert de maatschappij zelfs geld op, voerde de armoedeorganisatie aan. Want een hoop kosten voor onder meer politie en gezondheidszorg worden uitgespaard.

Vier doet dat experiment nu dus over met vier Antwerpse daklozen. Die werden geselecteerd na gesprekken met lokale hulpverleners. Mensen met een zware verslaving of zware psychische problemen kwamen niet in aanmerking. “En we kunnen ook geen happy end garanderen”, zegt Lies Maesschalck van Vier. De begeleidingsperiode van zes maanden en dus de opnames lopen overigens nog.

Maatschappelijk debat

“Het is een boeiend experiment” zegt professor Bea Cantillon, armoede-expert aan de UAntwerpen. “Centraal zal de zoektocht naar een betaalbare woning staan en vervolgens de zoektocht naar een job. Als je op straat leeft, kan je niet gaan solliciteren. Als je een appartementje in Antwerpen huurt – minstens 500 euro – moet je een blijvend inkomen hebben. En daklozen zijn vaak laaggeschoolden, met vaardigheden waar de arbeidsmarkt niet op zit te wachten. Alles zal afhangen van de omkadering en de begeleiding.”

Of die hele zoektocht op tv moet komen, vindt Cantillon iets anders. “Brood en spelen op de kap van heel kwetsbare mensen”, noemt ze het. “Dat is een groot ethisch probleem.” Moraalfilosoof Patrick Loobuyck ziet het enigszins anders. “Ik begrijp de kritiek: het is ongepast dat mensen in armoede gebruikt worden voor wat uiteindelijk vertier op tv is. Het voelt ook wat wrang: wij kijken vanuit onze mooie zetel naar die arme drommels, met nog wat reclame voor luxeproducten tussendoor. Maar zo’n programma kan wel degelijk een maatschappelijk debat op gang brengen. Of op zijn minst proberen. Als die mensen waardig in beeld worden gebracht, zie ik geen probleem.”

Ook het Netwerk tegen Armoede reageert voorzichtig positief. “Het is een goed idee om de logica van de hulpverlening eens om te draaien”, zegt algemeen coördinator Frederic Vanhauwaert. “Normaal moeten daklozen eerst aan een waslijst van voorwaarden voldoen voor ze kans maken op een dak boven hun hoofd. Hier geeft men hen het vertrouwen, én voldoende begeleiding.” En nee, hij vindt televisie niet de meest geschikte plek voor dit soort experimenten. “Maar het schept wél een kans om bij een breed publiek een genuanceerd beeld van de daklozenproblematiek te schetsen.”

BEA CANTILLON

Armoedeexpert UAntwerpen ‘‘Een boeiend experiment, maar ook brood en spelen op de kap van heel kwetsbare mensen. Dat is een groot ethisch probleem.’’