Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Spanje: het beloofde land voor jihadisten
CIA waarschuwde maanden geleden al dat Barcelona doelwit was
In de wildste jihadistische dromen is Spanje een provincie van het kalifaat, omdat het ooit eeuwenlang onder islamitische heerschappij stond. Een aanslag op Spaans grondgebied is dus van symbolische waarde. Nochtans bleef Spanje sinds de dodelijke aanval in 2004 in Madrid gespaard van jihadistisch geweld. Tot nu.
Het is tot vandaag de dodelijkste terreuraanslag van deze eeuw in Europa. Op 11 maart 2004 kwamen 192 mensen om het leven toen bommen ontploften op vier pendeltreinen in de Spaanse hoofdstad Madrid. Het werk van een terreurcel gelinkt aan Al Qaeda.
Het was meteen de laatste keer dat Spanje te maken kreeg met jihadistische terreur. Er zouden nog vier bomaanslagen volgen, het werk van ETA. Maar die Baskische afscheidingsbeweging kondigde zes jaar geleden een bestand aan en liet de explosieven zwijgen. Maar nu wordt Spanje opnieuw getroffen door terreur. Jihadistisch geweld: IS eiste de aanslag gisterenavond op.
In het voorjaar werd vanop sociale media-accounts, gelinkt aan IS, al gedreigd met aanslagen op toe- ristische hotspots in Spanje. De krant El Periódico schrijft dat de Amerikaanse inlichtingendienst CIA de Catalaanse politie twee maanden geleden al meldde dat Barcelona en specifiek de Ram- blas een mogelijk doelwit van terroristen was.
Propaganda
“Zo’n toeristische trekpleister is een doelwit bij uitstek in het hoofd van terroristen”, zegt terreurexpert Mark Singleton. “De IS-kaders, die het nu heel zwaar hebben in Syrië en Irak, kunnen met een aanslag op zo’n plek tonen dat ze nog iets in hun mars hebben. Bij jihadisten leeft de heimwee naar de islamitische overheersing van Spanje. Dat maakt van een aanslag in dat land extra goed propagandamateriaal.”
In de middeleeuwen stond Spanje honderden jaren onder islamitische heerschappij. Al-Andalus heette het toen. Online circuleerden, vooral op het hoogtepunt van het IS-kalifaat, kaarten van het ultieme kalifaat. Daarop is Spanje steevast ook zwart ingekleurd. Naam van de provincie: Andalus.
Duizend potentiële jihadisten
In juni berichtte de krant El País, die vertrouwelijke documenten kon inkijken, dat ruim duizend potentiële jihadisten op de radar staan van de Spaanse veiligheidsdiensten. 259 verdachten zijn onderwerp van gerechtelijke onderzoeken. Een aantal van hen zou plannen hebben (gehad) voor aanslagen in Spanje. Sinds in 2015 het dreigingsniveau werd verhoogd, werden ook bijna tweehonderd mensen gearresteerd op verdenking van banden met terreurorganisaties.
“Spanje heeft een vrij repressief beleid tegenover terrorisme, zeker sinds 2004”, zegt Singleton. Maar dat alleen kan niet verklaren waarom het land de afgelopen jaren ontsnapte aan terreur. “In Frankrijk heeft de strenge aanpak ook niet het gewenste effect gehad. Aanslagen als deze zijn ge- woon makkelijk te plegen. Ze vereisen weinig organisatie. En ze zijn nergens ter wereld te voorkomen.”
MARK SINGLETON
Terreurexpert “Bij jihadisten leeft de heimwee naar de islamitische overheersing van Spanje. Dat maakt van een aanslag in dat land extra goed propagandamateriaal.”