Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Spanning Catalonië-Madrid weegt op strijd tegen terreur
Politiekorpsen delen geen informatie
Catalonië is kwetsbaar voor terrorisme door de slechte uitwisseling van inlichtingen tussen de Catalaanse politie en de nationale politiediensten.
Het was een zeldzaam tafereel van eenheid op de Plaça de Catalunya in Barcelona, dicht bij de plek van de terreuraanslag. De Spaanse koning Felipe VI, premier Mariano Rajoy en de president van Catalonië, Carles Puigdemont, hielden gisteren samen met duizenden burgers een minuut stilte voor de slachtoffers. Daarna volgde een gezamenlijk applaus. Rajoy en Puigdemont moeten hopen dat bij het onderzoek naar de aanslagen niet naar voren komt dat de aanslag vermeden had kunnen worden als de politiediensten beter hadden samengewerkt in de strijd tegen het terrorisme. In het kader van de ruimere autonomie heeft Catalonië sinds 2008 zijn eigen politie, de Mossos d’Esquadra, die losstaat van het ministerie van Binnenlandse Zaken.
Beperkte inlichtingendienst
Na de aanslagen in Parijs in november 2015 lijstte de Catalaanse krant El Periódico enkele redenen op waarom Catalonië kwetsbaar was voor een jihadistische aanslag. “De totale afwezigheid van samenwerking tussen de Mossos d’Esquadra enerzijds en de Nationale Politie en de Guardia Civil anderzijds vormt een enorm veiligheidsdeficit”, schreef de krant toen. “Onder invloed van de politieke situatie is de relatie tussen de politiekorpsen slecht. Het resultaat is dat de inlichtingendiensten geen informatie delen.” Als dat toch gebeurde, was dat te danken aan persoonlijke samenwerking tussen agenten. De Mossos d’Esquadra heeft haar eigen, beperkte inlichtingendienst. Maar ze heeft geen toegang tot de databanken van Europol, noch tot het Spaanse inlichtingencentrum tegen terrorisme en georganiseerde misdaad. Ook op het coördinatiecomité dat de terreurdreiging evalueert onder leiding van de Spaanse minister van Binnenlandse Zaken, ontbreekt Catalonië. Enkele weken geleden pas, op 11 juli, beslisten de Catalaanse en Spaanse regering op een veiligheidsbijeenkomst om die kwesties op te lossen.
Wakeupcall
“Een aanval van deze grootte moet een wake-upcall zijn”, schreef de krant El País gisteren in haar hoofdartikel. “De strijd tegen het terrorisme vereist een maximale samenwerking tussen het Catalaanse bestuur en dat van de staat, en tussen de veiligheidsdiensten. Er moet absoluut onderling vertrouwen zijn.” Hoe wankel dat vertrouwen is, bleek in 2015. De Catalaanse politie diende toen een klacht in tegen de Spaanse politie omdat die een cel moslimterroristen verwittigd zou hebben dat ze door de Mossos d’Esquadra gevolgd werd. De klacht werd geseponeerd en er kwam nooit een formeel onderzoek. De terreuraanslag van donderdag zal de druk verhogen om nauwer samen te werken in de strijd tegen terrorisme. Maar de relaties tussen Madrid en Catalonië zijn meer dan ooit gespannen, nu Puigdemont wil doorzetten met zijn referendum over onafhankelijkheid van Spanje op 1 oktober.